19:14 | 15/05/2014
(TGĐA) - Khúc tình phố - của Mỹ Cường vừa tham gia chương trình Phim tài liệu Sắc màu Đông Nam Á do Đại học Kyoto (Nhật Bản) tổ chức vào tháng 11/3/2014. Khi đang học năm thứ 3 trường ĐH học Ngoại thương, Mỹ Cường quyết định theo học đồng thời khoa đạo diễn trường ĐH Sân khấu Điện ảnh HN và TPD (Trung tâm hỗ trợ tài năng điện ảnh trẻ). Chàng trai sinh năm 89 đã tìm được tình yêu với thể loại phim tài liệu ngắn và sau đây là những chia sẻ về Khúc tình phố cũng và chương trình Sắc màu Đông Nam Á.
Mỹ Cường và bạn bè tại Nhật Bản
Phim của bạn vừa được mời đi Nhật, bạn có thể chia sẻ thêm về điều này? Do đâu bạn được biết đến chương trình này?
Đây là chương trình của khoa nhân chủng học - Đại học Kyoto tổ chức. Họ mời các nước Đông Nam Á để sinh viên khoa Nhân chủng học hiểu hơn về về văn hóa những nước mà họ nghiên cứu, và tôi cũng như những nhà làm phim khác được đến đó chia sẻ như một buổi học. Mỗi năm chương trình có 1 chủ đề, năm nay là chủ đề Dân tộc thiểu số - Quyền và bình đẳng giới. Tôi được biết chương trình này là do một bạn ở TPD đã từng tham gia vào năm ngoái. Tình cờ thấy phim tốt nghiệp của mình hợp với chủ đề thì tôi gửi tham gia và được chọn.
Chương trình chính thức diễn ra như thế nào?
Lịch trình chính thức diễn ra trong 4 ngày, nhưng tôi ở lại chơi 3 ngày nữa nên chi phí những ngày sau tôi tự chi trả. 4 ngày thuộc chương trình thì tôi được đặt sẵn khách sạn và đưa một khoản tiền để tự chi tiêu. Chương trình chỉ có 1 ngày kín mít lịch từ sáng đến tối vào ngày thứ 2, buổi sáng thì đón tiếp cùng trưởng khoa, hội đồng giám khảo, chia sẻ về đề tài, chiều chiếu phim, thảo luận.
Trong buổi giao lưu thảo luận của lớp học, bạn nhận được những câu hỏi gì, có câu hỏi nào làm bạn shock?
Thông thường khi giao lưu chiếu phim thì người ta sẽ hỏi xung quanh chuyện làm phim nhưng ở đây họ lại hỏi toàn những cái không liên quan đến bộ phim như về văn hóa, hay những vấn đề to tát hơn như bản quyền, kiểm duyệt. Một người Philipin hỏi tôi rằng: Ở Việt Nam khâu kiểm duyệt rất gắt gao, những nhà làm phim độc lập gặp những vấn đề khó khăn gì trong kiểm duyệt và bán phim. Tôi thật sự shock khi nhận được những câu hỏi như vậy vì thực ra tôi làm phim này đúng nghĩa là amateur chứ không có đường lối là để bán hay có được duyệt hay không. Tôi nói mình chỉ là sinh viên, thích thì làm chứ không bao giờ nghĩ đến chuyện có bán được không. Khi phim được chiếu là thấy hạnh phúc rồi chứ chưa bao giờ nghĩ đến việc thu lại nguồn vốn. Một người trong hội đồng giám khảo hỏi tôi năm sau họ nên chọn chủ đề gì và tại sao nên chọn chủ đề ấy. Họ hỏi rằng chúng tôi đang là những nhà làm phim trẻ có nhiều cơ hội tiếp cận quảng bá văn hóa thì chúng tôi nói vì về đất nước mình.
Trong các phim tham dự bạn ấn tượng với những tác phẩm nào?
Trong 5 phim được trình chiếu tại đó tôi ấn tượng với 2 phim của Thái Lan và 1 của Campuchia. Phim của Campuchia làm về một người con trai làm nghề “đứng đường” và nhiều tình huống dở khóc dở cười khi khách hàng quan hệ xong mới biết anh ta là đàn ông. Phim của Thái làm về quá trình một người chuyển giới. Tâm trạng người mẹ và cô giáo (cũng là người chuyển giới) với những sắc thái đối lập nhau.
Bộ phim của bạn được lấy cảm hứng từ đâu?
Tôi đọc trên báo thấy chuyện về những người nhảy Breakdance bán kẹo kéo ở quận 7, trong đó có 1 thanh niên đã lên báo nhiều lần và nói rằng rất yêu thích công việc này. Tôi tò mò về họ và khi tiếp xúc thì thấy không như báo nói. Ban đầu anh chàng này vẫn trả lời như báo nhưng tôi cảm thấy không thật, cảnh sống của anh ta rất tồi tàn, không lẽ gì một thanh niên khỏe mạnh lại thích làm công việc đó. Khi tiếp tục tìm đến khu nhà trọ của anh ta thì tôi gặp đôi trai gái cũng làm chung công việc này, nhưng với thái độ hoàn toàn khác - chỉ coi đây công việc tạm bợ, khi nào có tiền sẽ chuyển công việc khác. Tôi xây dựng tuyến nhân vật gồm 3 người này với những điều trái ngược nhau.
Bạn có gặp khó khăn gì khi khai thác cuộc sống thật mà họ không muốn phơi bày ra không?
Chàng trai hay lên báo thì trước sau vẫn nói với giọng điệu của người từng lên báo nhiều lần. Còn đôi trái gái thì lúc đầu cũng nói y hệt cậu kia nhưng sau 1 buổi đi nhậu thì họ nói thật hết về cuộc sống của họ, ngày xưa chơi đá, xăm trổ, đánh nhau, công việc tạm bợ và cả ông chủ của họ ăn chặn như thế nào. Tôi cũng bị nhân vật đòi tiền và xui các nhân vật khác không đồng ý cho quay.
Vũ Cường (trái) tại Nhật Bản
Kinh phí bộ phim này là bao nhiêu?
Tính ra khoảng mười mấy triệu, chủ yếu tiền mời họ ăn. Nếu không đi ăn thì tôi không thể phỏng vấn được.
Hội đồng giám khảo và sinh viên đánh giá thế nào về bộ phim của bạn?
Ba người với những ý nghĩ trái ngược nhau với kết phim là cảnh những đứa trẻ lớn lên tại khu đất này. Ban đầu tôi không định cho chúng vào phim nhưng tôi tình cờ hỏi chúng có gì bán không thì đứa trẻ nói mẹ nó mất rồi, còn bố thì vào tù làm tôi có cảm giác gai người. Trong hội đồng giám khảo có người nói là không hiểu phim này là truyện hay tài liệu vì tôi dựng rất nhanh. Tôi tham hình, không muốn bỏ hình và hình cứ tiếp nối liên tục. Họ nói rằng kết thúc cũng rất nhanh như một vụ tai nạn ở cảnh đứa trẻ nói về bố mẹ nó, họ bảo xem phim bị hẫng, cảm xúc đang cao trào thì hết và hỏi ý đồ của tôi là gì. Tôi nói rằng ý đồ của mình đúng là như vậy và để khán giả tìm ra những câu hỏi khác nhau.
Phong cách làm phim này bạn ảnh hưởng từ đâu, bạn có gặp khó khăn gì với phong cách của mình không?
Khi học làm phim ở TPD chúng tôi thường làm phim kiểu nhân vật nói không có lời bình, ưu tiên nội dung còn hình thì không được chau chuốt. Còn khi học trong trường ĐH Sân khấu điện ảnh thì dù là phim tài liệu hay truyện thì hình đều phải được chau chuốt. Khi chấm phim tốt nghiệp thì có thầy nói rằng phim được quay trong Sài Gòn rất công phu nhưng hình, ánh sáng hỏng. Nhưng cũng nhiều thầy đánh giá cao tính thực tế và không cho đó là quay hỏng. Có cảnh tôi cho nhân vật nằm ôm ấp, cãi nhau đến 10 phút mà không dựng. Các thầy cũng hỏi vì sao lại có những cảnh đó trên phim, bên Nhật cũng hỏi về kiểm duyệt ở những cảnh này. Đơn giản tôi cảm thấy thú vị và tôi cho là nó không đi quá giới hạn.
Bạn nói những cảnh quay bị cho là hỏng, cụ thể là hỏng về phần nào?
Có một số hình ảnh bị lốp về mặt kỹ thuật, nhưng tôi ưu tiên thông tin, và thích nên vẫn cho vào. Nhưng nói là hỏng thì cũng không đến nỗi thế vì quay phim là người trong đài truyền hình quay, nhưng kiểu như có rung lắc như trong các phim Discovery.
Bạn cho rằng hội đồng giám khảo của chương trình đánh giá cao điều gì từ những bộ phim tham dự?
Điểm chung họ thích là tính chân thực, và thiên về nội dung. Phim của Campuchia thì chuyên nghiệp vì vẫn đảm bảo nội dung, hình ảnh đầu tư chau chuốt. Còn mặt bằng chung là chân thực, không bị rơi vào tình trạng phim tài liệu nhưng có sắp đặt mà tôi cũng thường thấy khi đi làm truyền hình. Ví như cảnh không đạt là bắt nhận vật đi lại. Còn ở đây hoàn toàn là thật, nhân vật quen với máy quay đến nỗi bộc lộ tất cả một cách tự nhiên.
Những nhà làm phim trẻ từ các nước khác họ có quan niệm như thế nào về làm phim, có khác với bạn không ?
Đạo diễn phim Campuchia 29 tuổi là người làm phim cho MTV. Anh ấy đúng là làm phim để kiếm tiền. Anh chia sẻ với tôi là có 1 trang web mà anh thường gửi ý tưởng lên, các tổ chức thấy hay thì cho tiền. Trước khi làm phim, anh tìm hiểu các cuộc thi, phù hợp ý tưởng thì làm với hoạch định rõ ràng để tham dự, pr tên tuổi và thu hồi vốn. Ví như từ chương trình này, chúng tôi cũng nhận được một số tiền khá lớn có thể làm được 1 bộ phim tiếp theo. Đạo diễn Philipin thì rất giỏi Anh ngữ cũng làm phim amateur nhưng còn tham gia nhiều lĩnh vực khác về âm nhạc. Các bạn đến từ Thái thì một người làm truyền hình như tôi, còn người nữa chuyên về phim truyện. Khi được đặt câu hỏi các bạn cũng trả lời rất tốt mặc dù bị hỏi về những vấn đề văn hóa hoặc những thứ nhạy cảm. Họ làm phim chỉ là một mặt, họ còn quan tâm đến những vấn đề lớn hơn nữa còn mình chỉ đơn giản là làm phim chơi vì thích, may mắn thì được đi du lịch.
Chuyến đi có làm bạn thay đổi suy nghĩ về cách làm phim không?
Tôi vẫn sẽ làm phim với TPD. Điều hay là làm phim với TPD có kênh phát hành, qua tổ chức thì hơn là làm một cách cá nhân, tôi sẽ đi sâu vào hướng đó.
Tại Nhật bạn có gặp nhiều sinh viên Việt Nam không, họ có thái độ như thế nào với bạn?
Các học viên chương trình Phim tài liệu Sắc màu Đông Nam Á
Tôi có gặp được mấy người Việt đang làm nghiên cứu sinh, nhưng buồn cười là sinh viên khác rất hay hỏi, họ không biết gì về Việt Nam nhưng vẫn hỏi. Còn sinh viên nước mình thì không hỏi gì. Khi nghỉ giải lao thì họ mới nói chuyện và mình mới biết là người Việt, còn khi thảo luận thì tôi tưởng không có người Việt nào.
Tham gia cả hai nơi đào tạo về điện ảnh là TPD và trường ĐH Sân khấu điện ảnh HN, bạn thu nhận được những điều gì khác nhau từ 2 nơi này?
Ở trường ĐH điện ảnh thì tôi học lý thuyết cơ bản là chính, và mang tính chất cảm tính, để biết khái niệm điểm vàng, khuôn hình. … Còn TPD là các bước để thực hành, lý thuyết có nhưng là để bắt tay vào ngay, hôm nay học cái này thì mai được thực hành luôn như là để đi làm thợ. Còn ở trường ĐH thì học để có thể trở thành cái gì đó mang tính chất hàn lâm. Ở trường ĐH thì có rất nhiều môn, rất rộng và sâu và những bạn có năng khiếu theo học, còn TPD dạy những cái nhỏ nhỏ để ai thích thì có thể làm. Tôi đi làm trong đài truyền hình rất hay bị quay phim hoạnh họe thì trường ĐA cho tôi kiến thức để lý giải tại sao mình làm thế.
Mỹ Cường hiện đang công tác tại phòng Ý tưởng, tổ chức sự kiện VTV3.
Các phim tài liệu của Mỹ Cường:
Nhọc nhằn than: Búp sen bạc thể loại phim tài liệu năm 2010
Ốc đảo gió: Búp sen bạc thể loại phim tài liệu năm 2010
Bạn đồng hành: Phim đề cử Búp sen vàng 2013
SMS - Bộ phim Lê Mỹ Cường thủ vai chính từng dành được 2 giải Búp sen Vàng.
Thúy Phương
Đường dẫn: https://thegioidienanh.vn/khuc-tinh-pho-voi-sac-mau-dong-nam-a-o-kyoto-3943.html
© Copyright 2022 Hội điện ảnh Việt Nam