Cánh diều 2016:

Cần lắm những tọa đàm như nhìn lại “Sáng tác điện ảnh, phim truyền hình 2016”

(TGĐA) - Đã lâu lắm rồi kể từ Tọa đàm “Thực trạng điện ảnh Việt Nam hiện nay và Giải pháp tháo gỡ” năm 2011 cũng do Hội điện ảnh Việt Nam đứng ra tổ chức mới lại có một buổi thảo luận “nóng” và thẳng thắn như tọa đàm “Sáng tác điện ảnh, phim truyền hình 2016”. Không chỉ có những bài tham luận tĩnh nhìn lại thực trạng điện ảnh Việt Nam năm qua trong khuôn khổ Cánh diều 2016 như một buổi tổng kết định kỳ mà những ý kiến trực diện của các nghệ sỹ tại buổi tọa đàm, thậm chí trái chiều cũng được nêu lên, tranh luận khiến những người tới tham dự phải ngồi cho đến giây phút cuối cùng. Tất cả, đều cùng vì một nền điện ảnh Việt Nam và có thể coi, đây là một trong những hoạt động thành công, có ý nghĩa nhất trong khuôn khổ các hoạt động của giải thưởng Cánh diều 2016.

can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 Hà Hiền: Làm phim 'Sút' tựa như 1 ngày đá 10 trận bóng!
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 Dàn sao Việt hội tụ trong đêm trao giải Cánh Diều 2016
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 'Sài Gòn anh yêu em' và '12 chòm sao' thắng lớn tại giải Cánh diều 2016
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 Chiếu miễn phí 2 phim Hàn Quốc chào mừng giải thưởng Cánh diều
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 Diễn viên Mai Thu Huyền: Tôi thích 'Tấm Cám' & '12 chòm sao'
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 Cánh diều 2016: An toàn hay thay đổi?
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 Chiếu miễn phí phim Việt tham gia giải Cánh diều 2016
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 Cánh diều 2016: Hơn 50 bộ phim điện ảnh dự thi
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 Giải thưởng Cánh diều 2016 – Mới và nhiều sự kiện bên lề
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
Buổi tọa đàm có sự tham gia của đông đảo của những người làm điện ảnh Việt Nam.

Buổi tọa đàm “Những vấn đề của sáng tác điện ảnh, phim truyền hình hiện nay” thực chất là một hoạt động nhìn lại thực trạng “Sáng tác điện ảnh, phim truyền hình 2016” của Hội Điện ảnh Việt Nam diễn ra hàng năm. Và trong khuôn khổ Cánh diều 2016 diễn ra tại Thành phố Hồ Chí Minh, Hội điện ảnh Việt Nam đã phối hợp cùng Hội Điện ảnh TP HCM tổ chức vào sáng ngày 9/4 tại trụ sở Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật TP (81 Trần Quốc Thảo, quận 3).

Tọa đàm do ông Đinh Trọng Tuấn – Tổng biên tập Tạp chí Thế giới điện ảnh, Trưởng ban lý luận của Hội điện ảnh Việt Nam; NSND Nguyễn Thanh Vân – Chủ tịch HĐNT Hội điện ảnh Việt Nam và bà Dương Cẩm Thúy – Phó chủ tịch phụ trách phía Nam của Hội điện ảnh Việt Nam làm chủ tịch đoàn. Ngoài Chủ tịch Hội điện ảnh Việt Nam, NSND Đặng Xuân Hải cùng các Trưởng BGK các hạng mục Cánh diều, đại diện 35 chi hội ở khắp nước cùng các hội viên điện ảnh có mặt thì đến dự còn có ông Vũ Công Hội - Vụ trưởng Vụ Văn hóa nghệ thuật, Ban Tuyên giáo Trung ương và bà Ngô Phương Lan, Cục trưởng Cục Điện ảnh.

Nhìn lại sáng tác 2016: Vẫn còn nhiều bất cập!

Buổi tọa đàm đã được nghe 6 đại biểu, đại diện cho 6 thành phần Ban giám khảo của giải Cánh diều đánh giá cụ thể về các thể loại phim.

can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
PGS - TS Trần Luân Kim, trưởng ban giám khảo phim truyện điện ảnh phát biểu trong buổi tọa đàm.

Ông Trần Luân Kim, trưởng ban giám khảo phim truyện điện ảnh nêu rõ: Số lượng 19 phim năm nay không có phim Nhà nước sản xuất. Hầu hết tập trung đề cập nhiều góc cạnh của cuộc sống thực tại ở thành phố, số ít ở nông thôn, nhất là các tiêu cực xã hội; Câu chuyện tình yêu các dạng và các bộ mặt của sự thù hận và trả thù, thiếu vắng các câu chuyện về quá khứ, về lịch sử. Nhiều phim đều chen chất hài, bằng tình huống, động tác thoại không hợp lý vẫn còn nhảm tuy đã đỡ hơn so với mọi năm trước. Phim do không xác định thể loại chính yếu, nên khá tùy tiện trong thể hiện, khiến tác phẩm kém trong trẻo nhiều khi rối rắm; Một số phim thể hiện ý tưởng biểu trưng, ước lệ quá lạm dụng gây khó hiểu; Rất có những cái nhiều và cái thừa như đuổi bắt, đánh nhau, đồng tính; Phim thể hiện dài dòng, thiếu súc tích, khi kết phim có vẻ khó khăn, không dứt điểm; Sự thể hiện kỹ thuật, quay, võ thuật, âm thanh có nhiều tiến bộ. Tuy nhiên cần phải có chất hồn Việt vào phim; Vấn đề kịch bản hiện là khâu yếu nhất.

can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
NSND Nguyễn Hữu Phần, trưởng ban giám khảo truyền hình nêu ý kiến trong buổi tọa đàm.

Đạo diễn Nguyễn Hữu Phần, trưởng ban giám khảo phim truyền hình thì khẳng định: Bộ mặt phim dự thi năm nay có nhiều đề tài nhưng khá thiếu dòng phim chính luận (chủ yếu vẫn của VFC sản xuất), không có đề tài về sản xuất kinh doanh hay nông thôn, tỉ lệ phim câu khách nhiều hơn. Dòng phim chủ đạo vẫn là tình yêu của lớp trẻ; nhược điểm lớn là phim cố kéo dài rất khó chịu để thu quảng cáo; đạo diễn loay hoay không tìm cách thể hiện mới song đã có sự tiến bộ về nghề nghiệp như công nghệ kỹ xảo, hệ thống thu thanh, tư duy trẻ khá hơn, dàn diễn viên nhiều hơn và gây được một số ấn tượng, kể cả có diễn viên già rất nhiều tâm huyết. Theo ông nếu cứ cách làm phim như thế này thì sẽ thất bại. Các nhà làm phim cần hiểu khán giả hôm nay nghĩ và xem cái gì…

can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
NSND - Lê Hồng Chương, trưởng ban giám khảo phim tài liệu cũng đưa ra những chia sẻ của mình trong buổi tọa đàm.

Đạo diễn Lê Hồng Chương, trưởng ban giám khảo phim tài liệu chia sẻ: thuận lợi hơn là các phim tài liệu khoa học hầu như của nhà nước có đề tài phong phú, động chạm được tới vấn đề nóng của xã hội, luôn có sự định hướng cũng như phong cách làm phim. Rất mừng là các tác giả không còn đi theo lối cũ, có tìm tòi… Có khá nhiều phim thành công. Phim truyền hình có tính chất báo chí nhạy nhanh, nhiều phim có cách thể hiện phong phú. Tuy nhiên cũng có phim chỉ là cung cấp thông tin, tư duy khá nhạt nhòa, thiếu tính kịch, đứt mạch phim, ngôn ngữ dựng còn một số hạn chế. Việc thiệt thòi cho hãng phim là chờ kinh phí duyệt đề tài trước nên thiếu tính báo chí. Về ngôn ngữ thể hiện có sự đổi mới, phim xu hướng ít lời bình đang được chú ý. Có tín hiệu vui là một số phim tài liệu được phát hành ra rạp thu hút đông đảo khán giả, nhất là khán giả trẻ…

can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
NSND Phạm Minh Trí chia sẻ những vấn đề của phim hoạt hình Việt Nam trong buổi tọa đàm.

Đạo diễn Phạm Minh Trí, trưởng ban giám khảo phim hoạt hình thì cho rằng, đề tài phim dự thi năm nay tuy có phong phú, có sự khác biệt song vẫn chưa có sự bứt phá, đa số chọn nội dung đồng thoại, cách kể chưa có sự đổi mới. Ông đánh giá cao đội ngũ hoạt hình trẻ nắm công nghệ tốt kiêm nhiều khâu đạo diễn, thao tác kỹ thuật, họa sĩ… song đôi khi sự kiêm nhiệm đó lại giảm đi giá trị nghệ thuật của nội dung phim. Chất lượng cũng như hiệu ứng hình ảnh (kỹ xảo) có nhiều tiến bộ.

can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
PGS - TS Phan Thi Bích Hà, trưởng ban giải thưởng công trình lý luận nghiên cứu phát biểu trong buổi tọa đàm.

Phó giáo sư, tiến sĩ Phan Bích Hà, trưởng ban giải thưởng công trình lý luận nghiên cứu lại rất quan tâm tới các tác phẩm, công trình sách phục vụ cho công tác đào tạo chuyên ngành. Bà đánh giá cáo các công trình nghiên cứu của năm 2016, không chỉ có tác dụng hữu ích cho sinh viên 2 trường Sân khấu & điện ảnh mà còn cho những ai tìm hiểu, yêu thích điện ảnh.

can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
Nhà biên kịch Trinh Thanh Nhã, trưởng ban giám khảo phim ngắn phát biểu trong buổi tọa đàm.

Nhà biên kịch Trịnh Thanh Nhã, trưởng ban giám khảo phim ngắn cho rằng, tuy 28 phim tranh giải năm nay còn bối rối trong cách diễn đạt, trong cách chọn đề tài tìm lối đi riêng nhưng mang lại nhiều tín hiệu vui với nhiều phim có lối tạo hình, kể chuyện, giáo dục tốt… Đây là nỗ lực lớn trong cuộc dò dẫm của các tác giả trẻ, nó thể hiện nỗi khát vọng và năng lượng cuộc sống của họ.

Điện ảnh có cần được định hướng?

Buổi tọa đàm thật sự nóng lên, khi có tới 11 ý kiến phát biểu tại chỗ xoay quanh chủ yếu về chất lượng phim hiện nay quá sút giảm, sự thả nổi của thị trường, kịch bản yếu, thiếu định hướng của Nhà nước về tính thẩm mỹ, về truyền thống tiếp nối văn hóa, giáo dục cho cả một thế hệ trẻ hiện nay.

Nhà báo Đinh Trọng Tuấn, Tổng biên tập Tạp chí Thế giới điện ảnh, Trưởng ban Lý luận phê bình Hội điện ảnh Việt Nam cũng đã nêu lên đề dẫn về tình hình điện ảnh Việt trong năm 2016. Theo ông chia sẻ, dù con số phim ra được rạp của điện ảnh Việt năm 2016 là 42 phim, tức tương đương năm 2015 nhưng về chất lượng thì hoàn toàn không tương xứng. Ngoài sự đi xuống về mặt thẩm mỹ, nghệ thuật thì sự ảo tưởng về một vài bộ phim ăn khách trước đó khiến nhiều phim năm 2016 thất bại thảm hại về mặt doanh thu cũng như bị bó hẹp sự sáng tạo, chủ đề, đề tài... Điều này nhìn thấy rõ trong số 19 bộ phim tham dự Cánh diều năm nay.

can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
Ông Đinh Trọng Tuấn - TBT Tạp chí Thế giới điện ảnh, Trưởng ban Lý luận phê bình Hội điện ảnh Việt Nam phát biểu tại tọa đàm
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
NSND Đào Bá Sơn cũng đưa ra quan điểm của mình về phim Nhà nước trong buổi tọa đàm.

NSND – đạo diễn Đào Bá Sơn nhấn mạnh năm nay phim Nhà nước vắng bóng không phải là điều quá trăn trở nhưng mà điều cần phải nghĩ là có tới 1/3 trong số phim tham dự giải Cánh diều làm quá dễ dãi, nghèo nàn, chắp vá về cấu trúc. Chúng ta cần cảm ơn các nhà sản xuất đã kéo khán giả đến rạp nhưng phải thừa nhận là nhiều phim thiếu chất dinh dưỡng trầm trọng cho khán giả trẻ.

can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
Nhà báo Cát Vũ cũng khá đồng tình với ý kiến của NSND Đào Bá Sơn.

Nhà báo Cát Vũ cũng khá đồng tình với ý kiến này, bà nhấn mạnh về sự xuống cấp tay nghề của nhiều đạo diễn, về sự nhạt nhẽo trong nội dung phim. Không chỉ điện ảnh, sự chênh lệch giữa phim truyền hình phía Bắc làm tốt và phim truyền hình phía Nam xuống cấp, nhàm chán càng nhìn thấy rõ.

can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
Đạo diễn Việt Linh nói lên ý kiến của mình trong buổi tọa đàm.

Đạo diễn Việt Linh thì cho rằng, vấn đề hiện nay là thiếu kịch bản tốt, giống như hiện chúng ta đang đi trên những phương tiện giao thông hiện đại nhưng hoàn toàn không có bản đồ chỉ dẫn. Đây là vấn đề cần khắc phục. Ngoài ra, Hội Điện ảnh cũng cần có bắt tay, kết nối với thế hệ trẻ - những người đang dần xa xách với tư duy, cách làm việc của những người đi trước.

can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
Nhà biên kịch Đoàn Minh Tuấn tham gia đóng góp ý kiến trong buổi tọa đàm.

Nhà biên kịch Đoàn Minh Tuấn cũng đồng tình với vấn đề thiếu trầm trọng kịch bản. Dưới góc độ người đào tạo, ông nhấn mạnh một căn bệnh hiện nay là các bạn trẻ không chịu đọc, tình trạng sinh viên “lười sống, không trải nghiệm và không sáng tạo”. Bên cạnh đó, ông cũng nêu ra một thực trạng về sự định hướng, tiếp nối tư tưởng dân tộc, văn hóa quốc gia đang thiếu ở các phim tư nhân hiện nay; những bất cập về quỹ điện ảnh, những rào cản cơ chế pháp lý khiến hỗ trợ điện ảnh đi vào bế tắc.

can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
Nhà báo Tô Hoàng đưa ra quan điểm của mình trong việc tồn tại của phim định hướng và phim thương mại.

Nhà báo Tô Hoàng cũng đồng tình với việc phải tồn tại dòng phim định hướng bên cạnh dòng phim thương mại. Ngoài nỗi buồn về một thế hệ trẻ làm nghề chỉ lo học “mánh” chứ không bồi đắp nền tảng kiến thức thì sự đau đáu của ông còn là sự lo lắng về một ngày Việt Nam mất thị trường điện ảnh vào tay nước ngoài khi tài năng ngày càng thiếu hụt, ự xâm lấn văn hóa ngày càng hiện rõ trên phim…

can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
TS Ngô Phương Lan - Cục trưởng Cục điện ảnh chia sẻ ý kiến với những nghệ sĩ trong buổi tọa đàm.

Bà Ngô Phương Lan, Cục trưởng cục Điện ảnh cũng đã có những chia sẻ rất sát sao và chân thành về ý kiến của các nghệ sỹ trong buổi tọa đàm. Bà cũng nhấn mạnh về tình hình điện ảnh đáng mừng hiện nay là chúng ta đã có phim Việt phát hành hàng tuần, chứ không phải chỉ có mùa tết như trước đây. Ngoài ra, với tư cách là Cục trưởng cục điện ảnh, bà Ngô Phương Lan cũng đã có những giải thích rất rõ về cơ chế mới của phim nhà nước đặt hàng, về những nỗ lực của Cục điện ảnh trình lên Bộ tài chính sửa đổi để theo kịp với xu thế điện ảnh Việt Nam hiện nay và cả về Qũy hỗ trợ điện ảnh đã nhiều lần trình lên nhà nước xin cơ chế. Bà cũng nhấn mạnh về sự tự hào dân tộc phải xuất phát từ tâm hồn, trái tim và chúng ta cần phải khích lệ những điều đó từ người trẻ, khi họ bắt tay vào tác phẩm đầu tiên của mình…

can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
Nhà báo Ngô Ngọc Ngũ Long đưa ra quan điểm cá nhân về thực trạng của điện ảnh Việt Nam.
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
Nhà biên kịch Thanh Hương phát biểu tại tọa đàm.
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
Nhà biên kịch Đinh Thiên Phúc chia sẻ trong buổi tọa đàm.
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
Nhà biên kịch Nguyễn Thị Hồng Ngát phát biểu.
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
Đạo diễn Tường Phương phát biểu trong buổi tọa đàm.

Nhà báo Ngô Ngọc Ngũ Long, nhà biên kịch Thanh Hương, nhà biên kịch Đinh Thiên Phúc và nhà biên kịch Nguyễn Thị Hồng Ngát cũng đều nhấn mạnh tình trạng khan hiếm kịch bản hay như hiện nay. Tình trạng Việt hóa phim cũng làm cho thị trường ý tưởng phim ngày càng trở nên nghèo nàn, nội dung phim gượng ép. Bên cạnh đó là sự bóc lột, cẩu thả của những biên kịch lão làng với những người trẻ mới vào nghề khiến chất lượng phim ngày càng đi xuống. Sự ăn xổi của các nhà làm phim tư nhân và đặc thù chạy theo số đông, nhanh thu hồi vốn cũng khiến chất lượng phim ngày càng đi xuống. Đặc biệt, như đạo diễn Tường Phương nhấn mạnh, ngay cả những nghệ sỹ làm phim khi “đánh thuê” cho tư nhân cũng đã có tư duy tự hạ thấp giá trị nghệ thuật khi câu cửa miệng là “làm cho tư nhân ấy mà…”. Chính những điều đó khiến chất lượng phim ngày càng thụt lùi.

can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
Đạo diễn Thanh Vân phát biểu trong buổi tọa đàm.

Đạo diễn Thanh Vân, chủ tịch HĐNT Hội điện ảnh Việt Nam cũng phát biểu ba vấn đề chính yếu của 19 phim tham dự Cánh diều năm nay đó là Dấu ấn bạo lực: hành động và nghèo nàn; Hài: diễn trò chiếm nhiều phương thức thể hiện; Đồng tính: Tràn lan và cũ mòn. Nó khiến mặt bằng chất lượng phim điện ảnh Việt Nam năm 2016 rất thấp, mờ nhạt.

Một số hình ảnh trong buổi tọa đàm:

can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 Hà Hiền: Làm phim 'Sút' tựa như 1 ngày đá 10 trận bóng!
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 Dàn sao Việt hội tụ trong đêm trao giải Cánh Diều 2016
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 'Sài Gòn anh yêu em' và '12 chòm sao' thắng lớn tại giải Cánh diều 2016
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 Chiếu miễn phí 2 phim Hàn Quốc chào mừng giải thưởng Cánh diều
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 Diễn viên Mai Thu Huyền: Tôi thích 'Tấm Cám' & '12 chòm sao'
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 Cánh diều 2016: An toàn hay thay đổi?
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 Chiếu miễn phí phim Việt tham gia giải Cánh diều 2016
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 Cánh diều 2016: Hơn 50 bộ phim điện ảnh dự thi
can lam nhung toa dam nhu sang tac dien anh phim truyen hinh 2016 Giải thưởng Cánh diều 2016 – Mới và nhiều sự kiện bên lề

Vũ Liên

Ảnh: Tùng Nguyễn