Điện ảnh Nga 2016 chưa có những thay đổi căn bản

Fedor Bondarchuk - Một trong những đạo diễn phim ăn khách của điện ảnh Nga hiện nay

Tại phiên họp chung của Hội đồng văn hóa - nghệ thuật và Hội đồng tiếng Nga trực thuộc tổng thống Liên bang Nga, đạo diễn Aleksandr Sokurov đã chỉ ra sự cần thiết áp dụng tín dụng điện ảnh rẻ tiền mà theo ông, cho phép các nhà làm phim “không moi tiền nhà nước một cách thường xuyên”, cũng như xây dựng các trung tâm văn hóa đặc biệt để phát hành phim Nga vốn không cạnh tranh nổi với phim nước ngoài. Nhân tiện, Aleksandr Sokurov không thể không nhắc tới một vấn đề chưa được giải quyết - xây dựng ở Petersburg Trung tâm điện ảnh, ở đây nói về việc cấp kinh phí và mặt bằng, và về việc thiếu các phòng chiếu phim Nga lẫn thời lượng phát sóng lâu nay chỉ dành chiếu những bộ phim nhiều tập và phim có nội dung giải trí. “Ở Nga rất ít rạp chiếu phim nói chung và hầu như không có những rạp chiếu phim phi thương mại. Nhưng khán giả thì có – cả đối với phim đại chúng lẫn phim tác giả. Đơn giản là vì hiện tại hệ thống chiếu phim của chúng ta chưa phát triển, chúng ta rất phụ thuộc vào các tổ hợp phát hành vốn định hướng vào dây chuyền Mỹ. Mà phim Nga rất khó chen chân vào phim mục của các rạp chiếu phim lớn này. Nhưng khán giả thì có, và nhất định phải chiếu phim cho anh ta xem. Mặt khác, nhiều năm liền khán giả Nga bị áp đặt xem một loại phim nhất định”.

Các đại biểu tham gia phiên họp bàn về kết quả Năm điện ảnh cũng nói về năng lực cạnh tranh và tiềm năng xuất khẩu, về việc hiện nay phim nội hầu như không phát hành nổi. Nhấn mạnh rằng nếu bộ phim không trở thành một sự kiện hay phim bom tấn, ví dụ như Kẻ đấu súng, Tàu phá băng, Phi hành đoàn, thì khả năng thành công rất ít ỏi. Trong điều kiện khủng hoảng hiện nay, khán giả trở nên kén chọn hơn, còn sự trung thành với điện ảnh Mỹ và sự thống trị của nó trên thị trường vẫn rất cao. Những người tham gia phiên họp nhìn thấy giải pháp trong việc áp dụng các biện pháp bảo hộ của nhà nước đối với nền công nghiệp điện ảnh. Ở đây không chỉ nói tới việc thiết lập các hạn ngạch mà còn về khả năng tặng thưởng cho các rạp chiếu phim, về việc áp dụng hệ thống hoàn trả, đánh thuế đối với phim nước ngoài. Trong số các biện pháp đã được áp dụng nhằm ủng hộ nền công nghiệp điện ảnh có việc xây dựng các rạp chiếu phim tại các thành phố nhỏ mà Quỹ điện ảnh đã thực hiện thành công trong năm qua. Kết quả là đã hiện đại hóa được hơn 300 phòng chiếu và thu hút hơn 700.000 khán giả mới, điều này không thể không tác động tích cực tới doanh thu của điện ảnh nước nhà, năm nay trở nên kỷ lục và vượt 8 tỷ rúp (năm ngoái con số này là 7,2 tỷ). Ngoài ra, năm 2016 sản xuất phim nội tăng lên – từ 123 phim năm 2015 lên 136 phim được khởi chiếu năm nay. Trong số đó hơn 20% vượt mức doanh thu 100 triệu rúp, còn phim Phi hành đoàn của đạo diễn Nikolai Lebedev chiếm vị trí thứ 6 trong top 10 phim đứng đầu phát hành Nga với thu nhập 1,4 tỷ rúp, và đã khởi động hiệu quả ở nước ngoài. “Năm điện ảnh Nga không thể tạo ra những thay đổi căn bản, vì việc sản xuất phim chiếm mất nhiều thời gian, tuy nhiên nó thúc đẩy việc đối thoại với chính quyền”, ông Sergey Selyanov tuyên bố. Ông cũng nhấn mạnh rằng hiện nay ngành đang trên đà phát triển và cảm thấy khá tự tin. Điều đó được minh chứng bởi việc xuất khẩu phim ra nước ngoài, nghĩa là có sự gia tăng đáng kể tiềm năng xuất khẩu, trước hết nhờ nội dung phim được cải thiện.

Phimm Hãy hôn nhau đi

Tại một phiên thảo luận khác trong phạm vi diễn đàn, các đại biểu nói về sự liên kết điện ảnh Nga với tiến trình điện ảnh thế giới – đặc biệt trong điều kiện cuộc khủng hoảng, và nói chung trong bối cảnh đường lối đối ngoại của đất nước thay đổi trong năm nay theo hướng cải thiện quan hệ với một số nước trên thế giới. Cũng trong khuôn khổ Diễn đàn này, vấn đề bán phim Nga được tổng thư ký Liên đoàn báo chí điện ảnh thế giới Klaus Eder và phó chủ tịch tập đoàn IMAX John Schreiner đề cập. Diễn viên kiêm đạo diễn Anh Ralph Fiennes bày tỏ sự mến mộ đối với phim Chiến tranh và hòa bình của đạo diễn Sergey Bondarchuk và phim hài Hôn nhau đi! của Zhora Kryzhovnikov, rằng Fyodor Bondarchuk là tác giả của một trong những bộ phim đạt doanh thu cao nhất Trận Stalingrad. Những người tham gia cuộc tranh luận nhìn thấy biện pháp giải quyết vấn đề xuất khẩu phim Nga cả trong việc đồng sản xuất lẫn trong một cái gì đấy toàn cầu hơn – trong việc cải thiện chất lượng sản phẩm ở cấp độ kỹ thuật cũng như ở cấp độ kịch bản. Chủ tịch Liên đoàn báo chí điện ảnh quốc tế nhận xét rằng “càng mang tính dân tộc, bộ phim càng được thế giới mến mộ”. Tiếp theo, tại phiên họp bàn về kết quả của Năm điện ảnh Nga, các đại biểu cũng nói về sự cần thiết từ bỏ “khuôn mẫu Mỹ”, và tập trung sự chú ý vào những đặc điểm của “triết lý Nga và tính cách dân tộc”.

Poster phim Phi hành đoàn

Tuy nhiên, như đã trình bày tại một trong các phiên thảo luận, cuộc cách mạng thể loại và kịch bản trong điện ảnh Nga dễ thực hiện hơn là bắt khán giả Nga thay đổi thái độ và từ bỏ cách tiếp nhận rập khuôn loại điện ảnh này. Tiêu biểu về mặt này là bản báo cáo của bà Evgeny Zvonkina về chủ đề “Phê bình điện ảnh Pháp và nền nghệ thuật điện ảnh Nga đương đại”, trong phạm vi bài báo tác giả lưu ý rằng ở Pháp, điện ảnh Nga vẫn như trước đây được xác định bởi ba từ -“uống, nhảy, khóc”. Rất có thể việc gia tăng số lượng phim Nga cũng như tỷ lệ của chúng ở nước ngoài và trong nước sẽ làm thay đổi tình hình này. Điều chủ yếu là để số lượng chuyển thành chất lượng. Một trong những đặc điểm của Năm điện ảnh Nga 2016, theo đạo diễn Aleksandr Sokurov, là năm nay nhiều phim đầu tay của các đạo diễn trẻ hơn trước. “Đây là điều chủ yếu đối với tôi, và khiến tôi hết sức tâm đắc. Điều gì sẽ diễn ra khi chúng ta không còn Năm điện ảnh? Chúng ta lo lắng chờ đợi điều đó. Ở nước Nga, chúng ta cần sản xuất 70-80 phim đầu tay mỗi năm để phát hiện ra 3-5 đạo diễn nghiêm túc và giới thiệu cho khán giả.

Năm nay chúng ta không kịp làm được nhiều thậm chí so với những gì đã tuyên bố trong chương trình của chính sách mới trong lĩnh vực văn hóa đã được thông qua tại điện Kremlin. Các địa phương lại còn làm được ít hơn; chương trình này không trở thành văn bản chỉ đạo đối với ban lãnh đạo đất nước lẫn ban lãnh đạo các địa phương, thậm chí nhiều địa phương làm như nó không tồn tại”, - đạo diễn Aleksandr Sokurov kết luận.

Poster phim Tàu phá băng

Vài nét về bức tranh điện ảnh Nga 2016 (TGĐA) - Ngày 13/12/2015, tại nhà hát Mariinsky ở Saint-Petersburg, Tổng thống Liên bang Nga ...