Đường từ sách lên phim

(TGĐA) - Nhiều năm liền, câu nói “sách hay hơn phim” không có gì phải bàn luận, và điều đó thật dễ hiểu: nếu như các nhà văn có thể cho phép mình thể hiện trên giấy trắng mực đen bất cứ ý tưởng nào, thậm chí táo bạo nhất, thì các nhà làm phim bị áp lực tứ phía bởi những chuẩn mực khắt khe của nền công nghiệp điện ảnh. 

duong tu sach len phim Phiên bản phim ‘sạch’ của Sony bị các nhà làm phim chống đối
duong tu sach len phim Lương Gia Huy được trao giải Thành tựu trọn đời ngôi sao châu Á - LHP điện ảnh châu Á New York
duong tu sach len phim “Bước qua tương lai”: Bộ phim Hoa ngữ duy nhất có tên trong danh sách đề cử Cannes lần thứ 70

Quá nhiều lần họ buộc phải vứt bỏ một nửa số nhân vật để gói gọn cốt truyện trong 2 giờ, xóa đi một số địa điểm quay để tiết kiệm kinh phí, cắt bớt những lời thoại tục tĩu và những cảnh “có vấn đề” để dễ bán phim…Những hạn chế tương tự có cả trong lĩnh vực phim truyền hình nhiều tập. Và những người hâm mộ sách không hài lòng với điều đó, họ thường phê phán hơn là khen ngợi. Nhưng vào những năm gần đây, tình hình bắt đầu thay đổi theo hướng tốt đẹp hơn.

Ít rủi ro hơn đối với các hãng phim

duong tu sach len phim
Bộ phim mở đầu cho thái độ trân trọng đối với sách trong thế kỷ này là Chúa tể của những chiếc nhẫn của Peter Jackson

Bộ phim mở đầu cho thái độ trân trọng đối với sách trong thế kỷ này là Chúa tể của những chiếc nhẫn của Peter Jackson. Bộ phim ba tập dựa theo cuốn tiểu thuyết của Tolkien chứng minh rằng ngay cả một tác phẩm dày và phức tạp cũng có thể đưa lên màn ảnh nguyên vẹn, đồng thời vẫn không đánh mất sự hấp dẫn. Thành công về doanh thu của loạt phim buộc Hollywood tiếp cận vấn đề chuyển thể điện ảnh một cách chăm chú và thận trọng hơn, các nhà sản xuất phim truyền hình nhiều tập bắt đầu hồi sinh: HBO sản xuất Trò chơi vương quyền, Syfy làm phim Không gian mê hoặc, Amazon có Thế giới khác, Starz làm Người ngoại quốc của Diana Jean Gabaldon… Sắp tới Netflix hứa hẹn với Các bon biến thể dựa theo tác phẩm của Richard K. Morgan, Starz đang giới thiệu Những vị thần nước Mỹ dựa theo sách của Margaret Eleanor Atwood, Hulu làm phim Chuyện người hầu gái theo nguyên bản của Margaret Atwood, còn phim Annihilation của Jeffrey Scott Vander Meer và Tòa tháp bóng đêm dựa theo truyện của Stephen King sắp sửa sẽ ra rạp.

Kinh nghiệm cho thấy, hiện nay không thể giữ được sự quan tâm của khán giả nếu không thường xuyên tăng kinh phí. Các hãng phim hưởng ứng điều đó, nhưng tất nhiên họ vui mừng với bất cứ cơ hội nào giảm được những rủi ro về tài chính. Một cuốn sách dạng bestseller được nhiều người hâm mộ chắc chắn sẽ có nhiều khán giả tiềm năng, vì vậy khi đầu tư kinh phí vào bộ phim hay chuyển thể thành phim truyền hình nhiều tập, các nhà đầu tư có thể yên tâm trước rằng tác phẩm của họ sẽ không bị bỏ quên. Vả lại, điều dễ hiểu là phóng tác một cốt truyện có sẵn bao giờ cũng đơn giản hơn và nhanh hơn so với việc nghĩ ra và viết từ số không một cái gì mới mẻ của mình.

Liệu cơm gắp mắm

duong tu sach len phim
George R.R. Martin - một trong những nhà văn có nhiều tác phẩm được chuyển thể lên phim

Hiện nay, rạp chiếu phim, vô tuyến truyền hình, truyền hình cáp và các trang mạng Internet sẵn sàng phục vụ các nhà làm phim đều có thể lựa chọn việc chuyển thể bất cứ cuốn sách nào. “Một số cuốn sách tốt nhất là nên xem trên truyền hình, - nhà biên kịch Hawk Ostby nói. – Ví dụ, Không gian mê hoặc nếu làm phim điện ảnh sẽ rất khủng khiếp, vì để làm phim chúng tôi buộc phải vứt bỏ hàng đống tình tiết. Còn Đảo kinh hoàng khó có thể trở thành một bộ phim truyền hình nhiều tập hay. Chưa chắc bạn đã muốn thâm nhập vào thế giới này quá hai tiếng đồng hồ”. Ở thế kỷ trước, không có sự tự do lựa chọn như thế. Ví dụ, nhà văn George Martin kể rằng trong suốt 10 năm làm biên kịch ở Hollywood người ta thường xuyên nói với ông rằng kịch bản của ông “đọc rất tuyệt, nhưng…chúng quá quy mô, quá đắt đỏ và không phù hợp với kinh phí hiện có”. “Tôi buộc phải cắt bớt, - ông nhớ lại. – Kết hợp các nhân vật vào làm một, thu hẹp nhiều cảnh chiến trận lớn…”

Bộ phim truyền hình nhiều tập Trò chơi vương quyền chứng minh rằng truyền hình đủ không gian cho những câu chuyện lớn, phức tạp, rằng việc chuyển thể điện ảnh không nhất thiết phải là những phương án đơn giản hóa cuốn sách. Giờ đây, người ta bắt đầu tài trợ cho truyền hình những khoản tiền tương đương với kinh phí của các bộ phim bom tấn của Hollywood, và nhiều nhà biên kịch tài năng đổ xô tới truyền hình.

Những mô hình mới

Để có thể thưởng thức một bộ phim truyền hình nhiều tập dài hơi, khán giả cần phải có điều kiện xem được tất cả các tập của nó. Kể từ khi đĩa DVD trở nên thông dụng, vấn đề này đã được giải quyết. Cuối cùng việc xuất hiện dịch vụ streaming giúp khắc phục hoàn toàn những hạn chế của truyền hình, và những cảnh dài 22 hay 24 phút không còn là “chuẩn vàng nữa”. Thế hệ mới các nhà sản xuất phim truyền hình nhiều tập và phim điện ảnh hiện có thể tự lựa chọn định mức thời gian nào phù hợp với mình nhất để thể hiện một nội dung nào đó. Điều đó cho phép khán giả thưởng thức những câu chuyện được kể ở quy mô lớn hơn, những thế giới được mô tả kỹ lưỡng hơn với những nhân vật phức tạp hơn và các ưu điểm khác vốn được coi là không thể tiếp cận được trong điều kiện làm phim truyền hình và làm phim điện ảnh “truyền thống”. Việc xem một mạch một nội dung phim trở nên đơn giản và thuận tiện hơn

Đối với phim truyền hình nhiều tập, việc chuyển thể sách được xem là có lợi thế hơn vì người sử dụng hiểu câu chuyện có một đoạn kết rõ ràng. Chúng ta biết nhiều trường hợp một ý tưởng hay được chia ra thành rất nhiều bộ phim hoặc nhiều phần, kết quả là ý tưởng trở nên mờ nhạt và bắt đầu đánh mất khán giả, họ không hiểu còn phải chịu đựng bao lâu nữa và bao giờ thì hết phim. Kết quả là lợi thếbị mất không phải vì câu chuyện dẫn tới đoạn kết một cách tự nhiên, mà vì không ai muốn theo dõi nữa. Còn một bộ phim chuyển thể kết thúc khi tâm trạng khán giả vui vẻ, thậm chí sau nhiều năm vẫn được những người hâm mộ bàn luận và cuốn hút các khán giả mới.

duong tu sach len phim
Trò chơi vương quyền - phim truyền hình nổi tiếng được chuyển thể từ sách do HBO sản xuất

Lợi đôi đường

Tất nhiên, không phải tất cả các bộ phim chuyển thể, thậm chí nếu chúng dựa trên những cuốn sách nổi tiếng đều bảo đảm thành công, nhưng điều đó không khiến các nhà sản xuất chùn bước: các hãng phim và kênh truyền hình đang tích cực mua bản quyền các cuốn tiểu thuyết của Frank Patrick Herbert, Robert Zelazny, anh em Strugatsky và các tác giả nổi tiếng khác, lâu nay vốn được coi là “khó chuyển thể”. Hy vọng rằng chẳng bao lâu nữa chúng ta sẽ được thưởng thức những những bộ phim chuyển thể điện ảnh có chất lượng.

Những người yêu văn học có thể hài lòng vì một nguyên nhân khác nữa: các chuyển thể điện ảnh kích thích mạnh mẽ sự phát triển của thị trường sách. Trong lĩnh vực này hiện nay không có nhiều những tên tuổi lớn bán được hàng triệu bản sách, và chúng ta biết những tên tuổi đó. Còn những cuốn sách của những tác giả ít được khen bán kém hơn và mang lại rất ít lợi nhuận.

Thành công của các tác giả lớn như George R.R. Martin, Joanne Kathleen Rowling, Stephenie Morgan Meyer hay Stephen King giúp toàn bộ nền công nghiệp xuất bản đứng vững và tạo điều kiện xuất bản sách của các tác giả khác, những người mà trong những điều kiện khác nhau, bản thảo của họ không có cơ may tiếp cận độc giả đại chúng.

duong tu sach len phim 'Tam sinh tam thế thập lý đào hoa': Bản điện ảnh chính thức 'cập bến' Việt Nam
duong tu sach len phim Trương Kỷ Trung: Người “nghệ thuật hóa” võ hiệp Kim Dung
duong tu sach len phim Rất ít người đọc sách trước khi chúng được chuyển thể thành phim
duong tu sach len phim Nhiều bộ phim điện ảnh nổi tiếng được chuyển thể trên sân khấu "Đường đến danh ca vọng cổ"

Trần Hậu

(Theo báo Nga)