Huyền thoại mùa thu: Vẻ đẹp kinh hoàng

Alfred, Tristan và Samuel là ba anh em sống ở Montana, miền Tây nước Mỹ. Người con gái mà họ cùng yêu tên là Susana. Và cô đã hứa hôn cùng người em út, Samuel. Khi chiến tranh xảy ra, cả ba cùng ra trận. Trong một trận đánh, Tristan đã chứng kiến cái chết đau đớn của người em út Samuel. Khi trở về Montana với trái tim người em út, Tristan đã kết hôn với Susana. Nhưng lòng anh không yên vì những ám ảnh cuộc chiến. Một ngày kia, anh bỏ đi. Và báo tin cho Susana rằng mình đã chết. Alfred vốn thầm yêu cô em dâu từ lâu, đã thuyết phục Susana làm vợ. Cô miễn cưỡng đồng ý. Nhưng những ký ức về Samuel và Tristan khiến cô luôn bất an. Ít lâu sau, Tristan đột ngột trở về. Anh kết hôn với cô bé Isabel, một người ngưỡng mộ anh. Nhưng ít lâu sau, Isabel cũng qua đời sau một lần đụng độ với cảnh sát. Và chính hai anh em Alfred và Tristan cũng xảy ra mâu thuẫn. Song cuộc sống vẫn là một câu đố đầy bất trắc với họ.

Tên phim là Huyền thoại mùa thu. Nhưng mùa thu đóng vai trò gì trong cuộc sống của họ? Thiên nhiên trong phim vô cùng tuyệt diệu. Gam màu chủ đạo của bối cảnh phim cũng là màu vàng sậm, màu của tiết thu. Và hình như cái tên tiểu thuyết và tên phim Legends of the fall còn có một nghĩa khác. Đó là huyền thoại về sự tan vỡ, sự sụp đổ. Và có cảm giác cái nghĩa thứ hai này gần với nội dung phim hơn.

Phim bắt đầu bằng một cuộc chiến tranh. Tuổi hai mươi, một lứa tuổi tràn đầy sức sống, nhưng phải đối mặt với cái khủng khiếp nhất trên đời, đó là chiến tranh, là nỗi khiếp sợ, là máu, là cái chết, thì cái tuổi trẻ ấy, từ màu xanh bỗng nhuộm một màu đỏ của lửa và màu đen của cái chết. Vĩnh viễn, vĩnh viễn thấm vào xương tủy họ. Không làm cách nào tẩy rửa được. Những kí ức trận mạc ấy không những làm nát tan đời họ mà chúng còn phá hủy nhiều người khác, nhiều thế hệ khác. Nếu chiến tranh không xảy ra, thì cuộc đời của ba anh em sẽ bình yên biết bao. Nhưng họ đã gặp bất hạnh đầu đời.

Chiến tranh có những quy luật nằm ngoài sự suy đoán, nằm ngoài sức tưởng tượng. Chiến tranh, về một ý nghĩa nào đó, cũng như một chất men kích thích đối với tuổi trẻ. Đôi khi nó đồng nghĩa với khát vọng, với dâng hiến. Song, nếu tuổi trẻ đi vào cuộc chiến hăm hở và lãng mạn bao nhiêu thì khi ra khỏi cuộc chiến, họ lại mệt mỏi và chán nản bấy nhiêu. Có rất nhiều lý do. Song, cái dễ nhận ra trong thái độ của người trở về, đó là sự vô nghĩa, mất phương hướng, mất niềm tin. Điều này lý giải vì sao Tristan lúc nào cũng mặc cảm vì mình là người có lỗi với Samuel, với Susana. Anh đến. Anh đi. Anh trở về...Nhưng dù anh chạy đi đâu, kí ức chiến tranh vẫn bủa vây anh. Nó hành hạ anh.

Alfred, dù đi vào con đường chính trị, song anh vẫn không thể ra khỏi cuộc chiến trong chính tuổi trẻ của anh. Những rung động đầu đời với Susana chôn chặt trong trái tim, chỉ chờ có cơ hội là bùng nổ. Và anh cũng không thể ra khỏi cuộc chiến trong chính ngôi nhà của mình. Tình anh em, tình đồng đội, ngỡ như hai anh em có cùng một thẻ căn cước của cuộc chiến, nhưng đời thường, với những quy luật mang tính bản năng, vươn những cái vòi độc ác vô hình, xiết chết bao tình cảm gia đình của họ.

Đáng thương bao nhiêu Susana. Cô là mẫu người phụ nữ ở hậu phương. Ngỡ như sắt thép và máu lửa chiến tranh không động đến da thịt cô, nhưng chiến tranh lại hủy hoại cô với những cách nghiệt ngã nhất. Đầu tiên là một nửa con tim cô rớm máu. Đó là cuộc chia ly với Samuel. Rồi trái tim cô tan vỡ khi nhìn thấy trái tim người yêu do Tristan mang về. Ngỡ như tình yêu của Tristan hàn gắn vết thương cho cô, nhưng chính trái tim anh cũng đang tan rữa. Hai trái tim rạn vỡ gắn kết với nhau chỉ càng làm ứa máu thêm nhiều. Khi kết hôn với Alfred, trái tim cô như cánh rừng sau hỏa hoạn, làm sao lên chồi xanh? Đau đớn. Mặc cảm. Cô như chiếc lá bị bão lửa chiến tranh cuốn đi, không gì chống đỡ, tả tơi.

Thời kì hậu chiến, bão tố vẫn trút lên mái nhà của họ. Đi tay trắng, về vẫn hoàn tay trắng. Trên đường mưu sinh, họ va chạm với chính quyền, một chính quyền không công minh. Và bi kịch lại tiếp tục giày xéo họ.

Bộ phim được đạo diễn Edward Zwick dàn dựng theo tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Jim Harison cùng diễn xuất tuyệt vời của các ngôi sao Anthony Hopkin, Aidan Quinn, Julia Omond, đặc biệt là Brad Pitt, công chiếu vào tháng 12/1994. Người xem không một giây phút rời mắt khỏi màn hình bởi những xung đột liên tục, những cảnh trữ tình và khốc liệt, những gương mặt căng tràn sự biểu cảm và, trong chiều sâu tâm hồn, họ dần cảm nhận những gì lắng lại. Một vẻ đẹp đau đớn. Một sự nuối tiếc. Và cảm phục trước nghị lực phi thường của những người miền Tây hoang sơ và dữ dội.

Phụng Công