Kagemusha: Một kiệt tác của điện ảnh thế giới

Lấy bối cảnh nước Nhật vào thế kỷ 16, cái thời mà các vị lãnh chúa còn tranh giành nhau quyền thống trị quốc gia, đạo diễn A.Kurosawa đã dựng nên những đại cảnh hùng tráng về tổ tiên mình. Câu chuyện của ông tập trung về vị chủ tướng tên là Takeda Shingen. Một hôm, tại lãnh địa của mình, binh lính của Shingen bắt được một tên trộm. Điều kỳ lạ là tên trộm này có gương mặt và hình dáng giống hệt tướng quân Shingen. Vị chủ tướng đã tha chết cho tên trộm.

Nhưng, một tình tiết trớ trêu lại đến. Quân lính của Shingen rất mê tiếng sáo của đối phương - kẻ thù mà ông ta đang vây hãm thành. Nghe lời đồn, Shingen quyết định ra trận địa để nghe tiếng sáo. Nhưng bất ngờ xảy ra, một tên lính trong thành đã mai phục từ sáng và viên đạn của y đã làm Shingen trọng thương.

Tin đồn tướng Shingen tử trận lan truyền sang các đối thủ. Biết mình không thể sống được, Shingen triệu tập cận thần. Ông yêu cầu giữ bí mật cái chết của mình trong ba năm. Và trong ba năm đó, phe của ông không động binh, chỉ quyết giữ vững lãnh thổ.

Các cận thần họp bàn và đưa ra mưu kế lừa quân địch. Họ mời tên trộm đóng giả làm tướng quân Shingen trong ba năm. Lúc đầu tên trộm từ chối, nhưng dưới nhiều áp lực, hắn phải nhận. Các cận thần dạy hắn làm quen với đội vệ sỹ, nhóm người hầu và các mỹ nữ v.v…Thậm chí, tên trộm - Shingen giả - còn chinh phục được đứa cháu đích tôn của Shingen thật. Các phía đối phương nhiều lần cử gián điệp dò la, nhưng đều bán tin bán nghi. Thậm chí, khi quân địch tấn công lãnh thổ, ông cũng ra trận chỉ huy và giành chiến thắng. Cuối cùng, dù ông ta qua mặt được con người nhưng còn một vật cản khác mà không thể vượt qua: Đó là con ngựa của Shingen. Không nhận ra mùi vị của ông chủ đích thực, trong một lần cưỡi, nó đã hất Shingen giả ngã… Nhiều bí mật lộ tẩy.

Cũng chính thời điểm này, ba năm đã hết. Trò chơi chấm dứt, họ đuổi Shingen giả đi giữa một ngày mưa tầm tã. Ông ngoái đầu nhìn lại, định vào tạm biệt những người thân nhưng quân lính nhặt đất đá ném vào ông đầy căm ghét. Ông trở lại nguyên thân phận mình.

Người thay thế Shingen chính thức lên ngôi. Ông ta phá bỏ lời tiền nhân, mang quân đi chinh phục bờ cõi. Lúc này, tên trộm hoàn lương, lưng đeo ống tre, đi làm đồng. Trong bụi cỏ, bằng con mắt người dân, ông ta chứng kiến trận đánh dữ dội giữa quân của phe Shingen và đối thủ. Hàng ngàn binh lính tử trận, hàng ngàn xác ngựa trên sa trường. Những người lính máu me đầm đìa, vẫn gẳng lảo đảo bước đi vô thức. Những con ngựa cố gượng dậy, máu trào ra, giơ bốn chân lên trời tuyệt vọng. Và cũng như một chiến binh vô thức, “người đóng thế” Shingen vác cây mâu đi giữa chiến trường đầy máu. Mấy viên đạn nhằm vào ông. Cố chạy, ông ngã nhào xuống biển. Xác ông trôi ngược chiều với lá cờ ghi lại châm ngôn giữ lãnh thổ của Shingen.

Đạo diễn Kurosawa trên trường quay Kagemusha

Kịch bản này của Masato Ide và A. Kurosawa nằm bốn năm trời ở xưởng phim Toho của Nhật. Các nhà sản xuất không muốn làm phim lịch sử vì sợ không có người xem. Kurosawa đành tìm nguồn tài chính từ Mỹ. Tôn trọng tài năng của ông, các đạo diễn Mỹ như Francis Coppola, George Lucas cùng Hãng phim 20^th Century đã đầu tư cho ông để thực hiện dự án này. Kết quả là, người xem được chứng kiến những cảnh vô cùng hoành tráng và huyền ảo, những bộ trang phục rất kỳ công, hàng ngàn con ngựa chiến, cách dàn dựng vừa khái quát vừa chi tiết, những góc quay đầy tính thưởng thức nghệ thuật, hàng loạt âm thanh tinh tế cùng với cách diễn xuất của những diễn viên hàng đầu Nhật Bản. Thế nhưng, sau khi công chiếu tại Tokyo, người Nhật vẫn chưa nhìn nhận ra giá trị của bộ phim. Phải đến khi Người Pháp và người Mỹ trao cho nó vòng nguyệt quế, khán giả Nhật lúc ấy mới bừng tỉnh. Lấy đề tài lịch sử, nhưng A.Kurosawa đã kể một câu chuyện bằng những hình ảnh vĩ đại mang tính thẩm mỹ cao, khiến người xem phải nhìn lịch sử bằng cái nhìn sinh động hơn, gần gũi hơn. Ý nghĩa ẩn dụ của bộ phim không chỉ trong phạm vi Nhật Bản mà có tính toàn cầu. Cùng với những tác phẩm kinh điển như The Seven Samurai (Bảy võ sỹ đạo - 1954), Rasomon (1950), Dersu Uzala (1975), Ran (Thời loạn - 1985) và lúc này là Kagemusha (1980) đã đưa tên tuổi của dạo diễn Akira Kurosawa lên hàng đỉnh cao của điện ảnh thế giới. Ông mất năm 1998, sau một cơn đột quỵ.

Khi Kagemusha công chiếu lần đầu tại Nhật, nó không hề được công chúng đón nhận. Thậm chí, có người bỏ ra khỏi phòng chiếu. Chỉ đến khi nó đoạt giải Cành cọ Vàng, người ta mới ùn ùn kéo đến. Và Kagemusha, đã trở thành một trong những bộ phim có doanh thu cao nhất Nhật Bản.

Phụng Công