Những bộ phim xuất sắc nhất của điện ảnh Pháp hiện đại

Cảnh trong phim Après mai

Pháp là đất nước, nơi diễn ra buổi chiếu phim đầu tiên trong lịch sử và liên hoan phim (LHP) chính của thế giới – Cannes. Nền điện ảnh Pháp, khác với các nền điện ảnh khác, không có sự suy thoái. Những phát hiện của các đạo diễn thuộc “làn sóng mới” của Pháp đã làm thay đổi ngôn ngữ điện ảnh trên toàn thế giới. Một số đại diện của “làn sóng mới” hoặc các đạo diễn gần gũi với họ còn sống và sáng tác đến tận hôm nay – chẳng hạn, Jean-Luc Godard, Jacques Rivette, Agnès Varda, Alain Resnais. Số khác — Claude Chabrol, Éric Rohmer – vừa qua đời không lâu. Kế tục họ là những tài năng mới: Francois Ozon, Leos Carax, Jean-Pierre Jeunet và nhiều đạo diễn khác cho phép nước Pháp trở thành một trong những cường quốc gia điện ảnh. Minh chứng cho điều đó là bộ phim của Abdellatif Kechiche La vie d’Adele (Blue is the warmest colour)vừa mới đoạt giải “Cành cọ vàng” tại LHP Cannes. Còn một tác phẩm nữa mới đây gây ấn tượng mạnh tại LHP Cannes là bộ phim câm đen trắng Nghệ sĩ của Michel Hazanavicius, người đã giành được tất cả các giải thưởng “Oscar” chủ yếu, và đó là một trong những quyết định công bằng hiếm hoi của giải Ban tổ chức giải “Oscar” những năm gần đây.

Theo truyền thống, ở Pháp nói chung các phim đại chúng rất có chất lượng. Một trong những đạo diễn tiêu biểu của dòng phim này là Luc Besson. Nước Pháp còn sở hữu những diễn viên trứ danh, thiếu họ nền điện ảnh Pháp không thể trở nên đích thực như vậy. Điện anh Pháp phong phú về thể loại, bao gồm phim lãng mạn, phim hài, phim hành động, phim kinh dị đỉnh cao nổi tiếng khắp thế giới, phim tác giả...

1. Cuộc đời tuyệt vời của Amélie Poulain (Le Fabuleux Destin d'Amélie Poulain, gọi tắt là Amélie) là bộ phim hài lãng mạn của Pháp, sản xuất năm 2001, do Jean-Pierre Jeunet đạo diễn. Lấy bối cảnh ở Paris, phim kể câu chuyện về Amélie Poulain, một cô gái trong sáng, tốt bụng, với những kế hoạch tuy nhỏ nhưng lại đem lại những thay đổi to lớn cho những người xung quanh.

Amélie giành giải phim xuất sắc nhất tại Giải thưởng Phim châu Âu, bốn giải César (bao gồm cả phim xuất sắc nhất và đạo diễn xuất sắc nhất), hai giải BAFTA (bao gồm kịch bản gốc xuất sắc nhất), và được đề cử cho 5 giải Oscar, các giải thưởng tại các LHP Tokyo và Karlovy Vary. Bộ phim đã được The New York Times chọn là một trong "1000 phim xuất sắc nhất mọi thời đại".

2. Hãy đọc bằng môi (“Sur mes levres”), đạo diễn Jacques Audiard, năm 2001

Nhân vật nữ thư ký do Emmanuel Devos thủ vai, là môt cô gái cô độc và bất hạnh. Cô nghe kém và biết đọc bằng môi. Nhưng bỗng nhiên trong đời cô xuất hiện một trợ lý văn phòng mới, một chàng trai bình dị, vừa đi tù về (do Vincent Cassel đóng). Cô gái cho rằng đã đến lúc phải xây dựng cuộc sống riêng của mình. Chàng trai suy nghĩ làm thế nào để sử dụng được những khả năng của nữ thư ký. Sau rất nhiều thăng trầm, các nhân vật hiểu rằng họ yêu nhau thực sự. Đạo diễn Audiard vốn có duyên ngầm với thể loại phim hình, điều này đã được công nhận tại LHP Cannes, nơi phim Nhà tiên tri được nhận giải Grand-prix, còn phim Người hùng vô danh – giải kịch bản xuất sắc nhất. Ông đã nhiều lần đoạt giải “César” của Pháp, cụ thể, phim Trái tim tôi ngừng đập và Nhà tiên tri của ông được công nhận là phim xuất sắc nhất của năm.

3. Buổi sáng thứ hai, đạo diễn Otar Iosseliani, năm 2002

Nhân vật của phim Buổi sáng thứ hai nhận thức được rằng anh ta không thích đi làm một công việc tẻ nhạt và sau đó trở về nhà với gia đình. Anh đến Venice, thành phố mà anh nghĩ là miền đất hứa. Dọc đường, anh ta uống rượu vang, còn ở Venice anh ta tìm thấy những người bạn gần gũi với mình, yêu tự do và lúc nào cũng hơi say rượu. Nhưng thật đáng buồn là khắp nơi trên thế giới đều như nhau, và tự do không thể có. Những bộ phim của Ioseliani luôn luôn giàu chất hài hước, nhưng Buổi sáng thứ hai là một bộ phim nghiêm túc và buồn. Bản thân Ioseliani thủ vai nhà quý tộc trong phim.

Otar Iosseliani là đạo diễn Gruzia (thuộc Liên Xô cũ) đã sống và làm việc lâu năm ở Pháp, là tác giả của những bộ phim như Mùa lá rụng, Khúc đồng quê của Liên Xô cũ hay bộ ba Chân lí trong rượu, Buổi sáng thứ hai, Những khu vườn mùa thu của Pháp.

4. Nghệ sĩ dương cầm, đạo diễn Roman Polansky, năm 2002

Cảnh trong phim Nghệ sỹ dương cầm

Roman Polansky là người Do Thái mang họ Ba Lan và Nga, sinh ra và hiện đang sống ở Pháp. Nghệ sĩ dương cầm là phim có thương hiệu nhất của Polansky- người từng đoạt giải “Cành cọ vàng” của LHP Cannes, giải “César, một số giải “Oscar”, giải thưởng của Học viện điện ảnh và truyền hình Anh.

Là bộ phim riêng tư nhất đối với tác giả, Nghệ sĩ dương cầm nhận được nhiều phản ứng khác nhau của giới phê bình. Nhiều người cho rằng mặc dù đề tài sống sót trong trại tập trung hết sức gần gũi với Polansky, nhưng nó không phải là đỉnh cao trong sự nghiệp của ông. Số khác, ngược lại, cho rằng bộ phim mô tả cuộc sống trong trại tập trung rất khách quan và chân thực.

5. Eternal Sunshine of the Spotless Mind, đạo diễn Michel Gondry, năm 2004

Eternal Sunshine of the Spotless Mind là bộ phim tâm lý dựa theo kịch bản của Charlie Kaufman với dàn diễn viên chính gồm Jim Carrey, Kate Winslet, Kirsten Dunst, Mark Ruffalo, Elijah Wood và Tom Wilkinson. Phim nói về câu chuyện của đôi tình nhân Joel Barish (Carrey) và Clementine Kruczynski (Winslet), gặp nhiều bất đồng trong cuộc sống, họ quyết định tới công ty Lacuna Inc. xóa bỏ kí ức về người kia để rồi lại thấy không thể sống thiếu nhau và phải tìm mọi cách để giữ lại hình ảnh của người mình yêu trong trí nhớ. Sau khi ra mắt khán giả, Eternal Sunshine đã nhận được nhiều lời khen ngợi, đặc biệt là về kịch bản sáng tạo của Kaufman cùng diễn xuất của hai ngôi sao Jim Carrey và Kate Winslet. Với tác phẩm này, Kaufman đã được trao giải “Oscar” cho kịch bản gốc hay nhất, còn Kate Winslet trở thành nữ diễn viên trẻ nhất có được 4 đề cử “Oscar” cho hạng mục diễn xuất

6. Phim 5x2, đạo diễn Francois Ozon, năm 2004

Francois Ozon là một trong những đạo diễn hàng đầu của điện ảnh Pháp hiện đại. Ozon là người am hiểu giới phụ nữ, nhiều nữ diễn viên gạo cội của Pháp thích được đóng phim của ông. Chẳng hạn, trong phim 8 người phụ nữ có mặt toàn bộ giới tinh hoa của điện ảnh Pháp – từ Lupine Sagnier đến Daniel Darie. Đạo diễn hầu như luôn luôn hài hước, nhưng đồng thời có thể trở nên hết sức nghiêm túc và thậm chí u sầu.

Ozon luôn luôn thay đổi đề tài và thể loại các bộ phim của mình. Các cốt truyện của ông rất độc đáo. 5x2 là bộ phim bế tắc nhất của Ozon. Trong đó, mô tả 5 cảnh đời của một gia đình theo thứ tự ngược: ly hôn, ăn trưa với bạn bè, sinh con, đám cưới và gặp gỡ. Ozon lên án các mối quan hệ gia đình và chế độ hôn nhân. Ông cho rằng bất cứ cuộc hôn nhân nào rồi cũng dẫn tới tan vỡ, mặc dù đạo diễn là một người đồng tính, không lấy vợ. Không chỉ các cuộc hôn nhân đều tan vỡ mà bất cứ cuộc tình nào cũng đều kết thúc – đó là thông điệp rút ra từ bộ phim.

7. Flandres, đạo diễn Bruno Dumont, năm 2006

Là đạo diễn của những bộ phim hiện thực, Bruno Dumont được công nhận là nhà kinh điển của nền điện ảnh hiện đại. Với các phim Lòng nhân đạo và Flandres ông đã được nhận giải Grand-prix tại LHP Cannes, bộ phim đầu tay Cuộc đời Jesus được ban giám khảo tặng giải thưởng “Ống kính vàng”. Phim Flandres tiếp tục phát triển các đề tài của Dumont: sự dã man, vô nhân đạo trong thế giới đương đại, tình dục, thiên nhiên.

8. Những bản tình ca, đạo diễn Christophe Honoré, năm 2007

Những bản tình ca (Les chansons d'amour) theo báo Figaroscope, đã mang lại một khoảnh khắc đẹp đầy xúc cảm và sầu muộn. Vì tình yêu, Julie chấp nhận cuộc tình tay ba cùng với nữ đồng nghiệp của bạn trai Ismael của cô. Mặc dù người phụ nữ trẻ này luôn luôn mong muốn được sống một mình với người yêu. Khi mối tình tay ba này chấm dứt, tất cả đều trở nên mong manh, đặc biệt là cuộc sống của Ismael. Anh cố gắng kiểm soát một cách khó khăn những tình cảm của mình, lẫn lộn giữa sự hời hợt và thất vọng.

Ngoài đề cử giải “Cành cọ vàng” năm 2007, Những bản tình ca còn được giải “César” năm 2008 với hạng mục nhạc phim hay nhất dành cho Alex Beaupain và các đề cử khác như giải “César” nam diễn viên triển vọng nhất dành cho Grégoire Leprince-Ringuet, giải “César” nữ diễn viên triển vọng nhất dành cho Clotilde Hesme, giải “César” âm thanh hay nhất dành cho Valérie Deloof, Thierry Delor, Guillaume Le Braz, Agnès Ravez.

9. La graine et le mulet, đạo diễn Abdellatif Kechiche, năm 2007

Xuất thân từ Tunisia, đạo diễn Abdellatif Kechiche từ nhỏ sống ở Pháp, ông vừa mới nhận “Cành cọ vàng” tại LHP Cannes với phim về tình yêu của hai cô gái trong phim La vie d’Adele. Ngay từ trước khi được trao giải, bộ phim đã được giới báo chí quốc tế đánh giá rất cao và nhận được giải của Liên đoàn báo chí điện ảnh quốc tế. Các nhà phê bình tạp chí Le film français phong tặng bộ phim 12 “cành cọ” (điều này lần đầu tiên diễn ra trong suốt lịch sử LHP). Hiện nay Kechiche trở thành đạo diễn bậc thầy của nền điện ảnh thế giới.

La graine et le mulet là câu chuyện cảm động về gia đình Maghreb cùng hợp sức quanh người cha để giúp ông thực hiện ước mơ mở một nhà hàng - đã giành chiến thắng trong lễ trao giải “César” lần thứ 33 tại Paris với 4 giải, trong đó có 2 giải quan trọng nhất là Phim hay nhất và Đạo diễn xuất sắc nhất.

10. Lớp học (The class) của đạo diễn Laurent Cantet, năm 2008

Poster phim The class

Lớp học là một bộ phim nữa của đạo diễn Pháp mới được trao giải “Cành cọ vàng” của LHP Cannes Laurent Cantet, được chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết nửa tự truyện của Francois Begaudeau về một thầy giáo tiếng Pháp và văn học Pháp ở trường phổ thông thành phố Paris. Begaudeau còn là đồng tác giả kịch bản và thủ vai chính. Vai học sinh do các diễn viên nghiệp dư thể hiện.

Bộ phim nói về một năm trong trong đời sống một lớp học, nơi có các em học sinh 13-14 tuổi học tập, chủ yếu là học sinh nhập cư. Trẻ em đối xử thô lỗ với thầy giáo, một con người trí thức, chúng hoàn toàn không thích học, không biết cả những điều sơ đẳng nhất. Chúng dám hỏi thầy những câu như: “Có thật là thầy yêu đàn ông không?”. Tuy nhiên, Lớp học thông cảm với những học sinh này, còn nhân vật Begaudeau bất chấp tất cả, chân thành mong điều tốt đẹp cho các em. Ý nghĩa của bộ phim: khi mà trong nước đã xuất hiện tình hình xã hội như vậy thì cần phải học cách sống trong đó. Cần phải kiên nhẫn giáo dục những trẻ em mới mà nước Pháp đã nhận được. Nhưng, tất nhiên, đây còn là bộ phim về sự lao động quên mình của một người thầy đã hiến dâng toàn bộ cuộc đời mình cho học sinh.

11. Holy Motors, đạo diễn Leos Carax, năm 2012

Holy Motors là bộ phim hay nhất trong năm 2012 của điện ảnh châu Âu. Ra mắt lần đầu tiên tại LHP Cannes lần thứ 65, ngay lập tức Holy Motors đã làm choáng váng các nhà phê bình nói riêng và cộng đồng yêu thích điện ảnh tại Cannes nói chung. Ý tưởng cũng như cách thể hiện độc đáo của đạo diễn Leos Carax được đền đáp xứng đáng khi Holy Motors được thời báo New York xếp vào danh sách 10 phim xuất sắc nhất trong năm, tạp chí điện ảnh nổi tiếng Cahiers du Cinema lựa chọn là phim hay nhất của năm, ngoài ra bộ phim còn xuất hiện trong Top 10 của hàng loạt tờ báo, tạp chí uy tín khác như Film Comment, Indiewire, Sight & Sound.

Holy Motors chứa đầy tính siêu thực, kỳ quái nhưng cũng hết sức thú vị. Qua các vai diễn của Oscar, Leos Carax mang đến người xem vô số cảm xúc, ghê rợn có, hài hước có, phấn khích cũng có. Điều đặc biệt là Os