Nữ đạo diễn Malgorzata Szumowska: 'Khuôn mặt' là tấm gương của tâm hồn

	Hé lộ những hình ảnh ngày tận thế trong trailer phim 'Ngày sinh tồn'
	Mặc cho bị phong trào #MeToo phản đối, đạo diễn Kim Ki Duk vẫn hiên ngang đến LHP Berlin
	Svetlana Toma: Cuộc tình chóng vánh mà dài lâu
	Bom tấn 'Logan' được giới phê bình khen nức nở tại Liên hoan phim Berlin
	Kim Min Hee ẵm giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất tại liên hoan phim Berlin

Theo chỗ tôi biết, bộ phim của bà dựa trên một câu chuyện có thật?

Không hoàn toàn. Câu chuyện được chiếu trên phim là hư cấu, không có điều gì tương tự xảy ra cả. Chỉ có cảnh phẫu thuật thẩm mỹ là có thật (vụ ghép mặt diễn ra năm 2013), còn câu chuyện của người đàn ông là hư cấu. Tôi sợ rằng ở Ba Lan nhiều người không hiểu điều này. Tại đây mọi người cũng nghĩ rằng bộ phim là câu chuyện dựa trên những sự kiện thực tế, nhưng không phải vậy.

Nữ đạo diễn Malgorzata Szumowska

Bức tượng Chúa Jesus khổng lồ cũng là hư cấu?

Cả bức tượng, cả câu chuyện của chàng trai này. Trên thực tế mọi chuyện hoàn toàn khác. Cảnh đầu tiên, khi ống kính quay khuôn mặt những người đang xếp hàng trước một cửa hàng bách hóa gợi nhớ tới bộ phim màn ảnh hẹp của Béla Tarr trong almanac “Những hình ảnh châu Âu”.

Phim liên hoan nói chung thích các khuôn mặt. Nhưng Béla Tarr là phim thiền chậm. Tại sao mặt lại quan trọng với bà đến thế? Có thể, vấn đề ở chỗ khuôn mặt là tấm gương của tâm hồn. Hơn nữa, hiện nay khi mặt người thường thay đổi nhiều với sự hỗ trợ của phẫu thuật thẩm mỹ, tôi cảm thấy rằng nhìn thấy những khuôn mặt thật là quan trọng hơn và hiếm hoi hơn. Những khuôn mặt của những lứa tuổi khác nhau, không đẹp quá, không xấu quá là những khuôn mặt tự nhiên. Đối với tôi, trong một ý nghĩa nào đấy, đây là điều hiếm hoi. Là người làm phim, tôi vô cùng thiện cảm với những khuôn mặt, vì chúng thể hiện và cho phép nhận biết tất cả những xúc cảm mà con người trải qua bên trong.

Trước khi quay phim bà có chú ý tới khuôn mặt của diễn viên không? Trong giai đoạn thử vai, nó đóng vai trò quan trọng đối với bà không?

Rất quan trọng. Qua ví dụ Hollywood bạn có thể nhận thấy điều đó quan trọng như thế nào: theo tôi, Hollywood sở hữu những diễn viên tài năng nhất thế giới. Bạn hãy nhìn xem khuôn mặt họ như thế nào. Khuôn mặt của những diễn viên rất nổi tiếng bao giờ cũng thú vị, có một cái gì đấy trung gian giữa sắc đẹp và sự kỳ quái, nghĩa là trong đó có một cái gì đấy sẵn sàng cho những thay đổi điệu mặt.

Chúng có thể rất trẻ, già, nhiều phương án. Tôi cảm thấy rằng đối với các nam và nữ diễn viên, điều này rất quan trọng. Với tôi gương mặt không cần đẹp theo nghĩa thông thường: sắc đẹp không phải là cái mà tôi khao khát.

Với tôi gương mặt không cần đẹp theo nghĩa thông thường

Bà bắt đầu từ phim tài liệu, sau đó chuyển sang phim nghệ thuật. Hiện nay lại làm phim tài liệu. Bà có nghĩ rằng sẽ quay lại với phim nghệ thuật không?

Tôi bắt đầu làm phim tài liệu khi còn rất trẻ. Sau đó chuyển sang phim nghệ thuật, vốn cho phép người đạo diễn sáng tạo nhiều hơn. Từ số không tạo ra cả một thế giới. Điều này hấp dẫn tôi hơn. Tuy nhiên, có thể nói rằng hiện nay tôi đang làm một bộ phim tài liệu-nghệ thuật, đang trong giai đoạn dựng phim. Tựa như tôi trở lại gốc gác của mình và làm phim tài liệu trong một chừng mực nào đấy. Quả thật đây là một sự kết hợp mang tính thực nghiệm.

Phim tài liệu, tất nhiên, dạy tôi nhiều điều. Phương pháp làm việc với diễn viên của tôi được hình thành bằng kinh nghiệm làm phim tài liệu. Tôi cảm thấy đó là một sự kết hợp tốt: bạn làm phim tài liệu, sau đó phim nghệ thuật, nhưng cánh cửa vẫn mở, và bây giờ tôi lại làm phim tài liệu. Vấn đề còn ở chỗ phim nghệ thuật được nhiều người biết đến hơn. Hiện nay có những bộ phim tài liệu nổi tiếng, nhưng phim nghệ thuật cho phép bạn giao tiếp với nhiều khán giả hơn. Ví dụ Khuôn mặt đang được phát hành ở Nga, đây là điều hiếm hoi đối với điện ảnh Ba Lan đương đại.

Nghĩa là sáng tạo ra thế giới đối với bà quan trọng hơn quan sát thế giới xung quanh?

Tôi không thể nói cái nào quan trọng hơn. Cả hai đều quan trọng, một sự kết hợp các yếu tố hiện thực và hư cấu... Không cái nào quan trọng hơn cái nào. Tôi thích cả hai phương pháp.

Poster phim Khuôn mặt

Xin cho biết phương pháp đạo diễn đặc biệt của bà?

Phương pháp của tôi rất đơn giản. Nó thể hiện ở chỗ tôi biết mình muốn đạt được điều gì. Ngoài ra tôi còn kiên nhẫn làm việc với các diễn viên. Trong giới chuyên môn, tôi được nhiều người biết đến như một đạo diễn làm việc với các diễn viên không chuyên nghiệp. Phim nào tôi cũng sử dụng những diễn viên không chuyên.

Bà nói rằng điều đặc trưng trong Khuôn mặt là nhân vật sống ở nông thôn. Theo chỗ tôi biết, bà sinh ra ở Kraków, một thành phố rất đẹp. Tại sao bà không bao giờ quay phim ở đấy, mà chủ yếu ở các thành phố nhỏ và nông thôn?

Tôi xin nói thẳng: tôi không yêu Kraków lắm, nó là thành phố quá nhiều khách du lịch. 15 năm nay tôi sống ở Warsaw. Tại sao tôi lại quay phim ở nông thôn? Tôi cảm thấy rằng nông thôn là tấm gương thực sự của đất nước. Đất nước không phải là Warsaw hay Kraków. Kraków quá nhiều khách du lịch, nhiều quán bar, v.v... Một thành phố lớn có thể kể gì với bạn về đất nước? Ít thôi, một vài mẩu nào đó, theo quan điểm của tôi.

Khi còn bé, mùa hè nào tôi cũng về nghỉ hè ở nông thôn. Ở đấy chúng tôi có một căn nhà nhỏ, khiêm nhường trong một ngôi làng nhỏ bé. Từ nhỏ tôi đã tìm hiểu những con người sống ở nông thôn. Tuổi thơ là một phần rất quan trọng của đời tôi với tư cách một nhà làm phim. Thông qua những con người sống ở nông thôn tôi có thể kể nhiều điều hơn những con người sống ở Warsaw, chẳng hạn.

Cảnh ăn kiến trong phim Nhân danh... cũng là trải nghiệm tuổi thơ?

Trẻ em nông thôn quả thật có ăn kiến, đây không phải là trải nghiệm của tôi, nhưng tôi nhìn thấy điều đó. Phim của tôi cũng giống như một bức khảm: nhiều yếu tố lấy ra từ thực tế, nhưng khi được đặt cạnh nhau, thì trông có phần hơi phi lý. Một số yếu tố thậm chí trở nên kỳ quặc.

Phương pháp của tôi rất đơn giản. Nó thể hiện ở chỗ tôi biết mình muốn đạt được điều gì

Nếu nói về tên gọi của bộ phim, phải chăng các tác giả phim độc lập thích đặt tên phim bằng một từ. Ví dụ, tất cả các bộ phim của Andrey Zvyagintsev đều có tên là một từ ghép Trở về, Cạn tình, v.v... Phim của bà cũng được đặt tên ngắn gọn. Điều đó có ý nghĩa gì đối với bà?

Không, có thể nói đó là sự trùng lặp. Chúng tôi không cố tình làm điều đó, đơn giản là một tên gọi phù hợp.

Có một đề tài quan trọng hiện diện trong hai bộ phim gần đây của bà, đó là quan hệ giữa con người và nhà thờ. Đây là vấn đề cấp thiết ở Ba Lan hay là sự quan tâm riêng của bà?

Đây là một vấn đề cấp thiết, đặc biệt ở nông thôn, nơi mọi người rất gắn bó với nhà thờ, và nhà thờ có ảnh hưởng rất lớn tới cuộc sống của họ. Thông thường, vì trình độ hạn chế nên họ chủ yếu khai thác thông tin về thế giới xung quanh từ nhà thờ, từ các linh mục. Cuộc sống của họ phục tùng những lễ nghi nhất định, v.v... Điều đó cũng không tệ. Tuy nhiên, tôi cảm thấy đó cũng là một nghịch lý: cho đến tận bây giờ mọi người vẫn quá phụ thuộc vào nhà thờ, điều này kìm hãm giáo dục thông thường lẫn giáo dục tình dục của họ. Đây là một kiểu tư duy rất hẹp. Chính vì vậy tôi phản đối nhà thờ, tôi cho rằng nhà thờ không nên tác động tới xã hội.

10 năm trước, xã hội chúng tôi đã phủ nhận nhà thờ (đã xảy ra một vụ bê bối tình dục lớn của các linh mục), và ở nước chúng tôi đã xuất hiện một chính phủ liberal (theo phái tự do). Nó hoạt động rất tích cực, giai cấp trung lưu phát triển, mọi người được tiếp thu một trình độ học vấn tốt, nói chung đất nước phát triển đúng hướng. Nhiều thay đổi ở Ba Lan hiện nay bị nhà thờ kìm hãm. Ví dụ, chính phủ mới rất bảo thủ, nó chủ yếu dựa vào nhà thờ.

Xin bà cho biết vài nét về điện ảnh đương đại Ba Lan. Nhiều người hâm mộ điện ảnh không lạ gì những cái tên như Wajda, Kieslowski, Polanski và Zulawski, v.v...

Tiếc rằng họ đều đã qua đời. Nếu nói về điện ảnh Ba Lan đương đại thì hiện nay thế giới chỉ biết tên hai đạo diễn là tôi và Pawel Pawlikowski, người đã đoạt giải “Oscar” với phim Ida. Thậm chí tên phim nổi tiếng hơn bản thân ông. Có lẽ chỉ thế thôi. Tất nhiên, phải nhắc đến đạo diễn Agnieszka Holland, nhưng hiện nay chị đang làm nhiều phim truyền hình nhiều tập, ví dụ phim Ngôi nhà các tông cho Netflix.

Nữ đạo diễn Malgorzata Szumowska

Năm ngoái chị tham gia LHP Berlin với phim Dấu vết của con thú. Nếu nói về danh tiếng quốc tế thì có lẽ không còn ai nữa. Tuy nhiên, chúng tôi có rất nhiều đạo diễn thú vị, nhưng ở nước ngoài người ta chưa biết nhiều về họ. Nhưng ngành công nghiệp điện ảnh Ba Lan không nhỏ. Chúng tôi có những đạo diễn rất được yêu mến trong nước. Ví dụ như Wojciech Smarzowski. Đó là đạo diễn Ba Lan nổi tiếng nhất, nhưng ở ngoài nước không ai biết. Phim của ông được hàng triệu khán giả xem.

	Sony Pictures Classics mua quyền phát hành ‘The Happy Prince’
	Liên hoan Phim Quốc tế Berlin công bố phim tranh giải Generation
	John Malkovich tham gia ‘Extremely Wicked, Shockingly Evil and Vile’
	Liên hoan Phim Quốc tế Berlin (BFF) 2018 chọn được poster chính thức
	'Một tuần làm phim ngắn' cùng CEO Interfilm Berlin