Trò chuyện với huyền thoại thiết kế âm thanh Walter Murch

(TGĐA) - Walter Murch được mệnh danh là Bố già thiết kế âm thanh. Sau khi tốt nghiệp trường điện ảnh USC, ông đã có các tác phẩm mang tính đột phá với George Lucas (THX-1138, American Graffiti) và Francis Coppola (Bộ ba Godfather, Apocalypse Now) – những bộ phim được coi là “xác định lại cách chúng ta nghe và cảm nhận giá trị âm thanh trong phim ảnh.” 

tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch Các đạo diễn Nga nói về Năm điện ảnh Nga
tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch Tỉ phú Wang Jianlin & giấc mơ trùm điện ảnh thế giới
tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch Minh tinh triệu đô Jennifer Lawrence: Tài năng đặc biệt của điện ảnh thế giới
tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch LHPQT ở Châu Á: Những “làn gió mới” đầy hứng khởi!
tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch Nikita Mikhalkov: Chúng ta không biết gì về nền điện ảnh thế giới

Nhưng có lẽ tác phẩm vĩ đại nhất của ông là bộ phim kinh dị của Coppola năm 1974, The Conversation kể về một chuyên gia giám sát tên là Harry Caul (Gene Hackman), người nghĩ rằng đã phát hiện ra một âm mưu giết người liên quan đến cặp vợ chồng mà ông đang bí mật thu âm, với cách sử dụng âm thanh theo những cách đậm và bất thường. Trước khi bộ phim được tổ chức chiếu lại bởi No Direction Home, Murch trò chuyện về bộ phim, những hiệu ứng âm thanh mang tính biểu tượng của ông, bộ phim hư cấu đầu tiên của ông và dự án hiện tại Coup '53 mà ông đang biên tập ở London.

tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch
Walter Murch

Tại sao chúng ta vẫn xem The Conversation sau 43 năm?

Vào lúc người ta nói, "Họ sẽ không làm ra những tác phẩm như thế này nữa,” thì nó vẫn có giá trị. Đó là một bộ phim rất kỳ lạ khi nó được thực hiện.

Điều may mắn đầu tiên là tình huống của nó trùng khớp với vụ Watergate. Và thứ hai là phim có một nhân vật chính tuyệt vời, được đóng bởi Gene Hackman, người nói rằng đó là nhân vật yêu thích của ông ấy. Toàn bộ bộ phim được kể từ quan điểm của ông ấy, do đó cuối cùng bạn đã được trải nghiệm điều gì đó bất thường mà không biết thế nào và tại sao?

Đó cũng là một sự kết hợp kỳ lạ của mọi thứ - nghiên cứu đặc tính chi tiết và bí mật giết người?

Đó là thách thức của Francis khi ông ấy viết kịch bản. Ông ấy nói muốn kết hợp Hermann Hesse (một tác giả người Đức) và Hitchcock. Đó là những thứ có thể trộn với nhau nhưng không tạo ra sự xáo trộn. Vì vậy, đây chính là thách thức đối với ông ấy trong khi viết kịch bản và quay phim. Thách thức này tiếp tục diễn ra trong quá trình dựng phim.

tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch
Walter Murch trong phòng làm việc

Đạo diễn Coppola đã để ông làm việc khá tự do thoải mái?

Một phần lý do là ông ấy chỉ có thể làm bộ phim này vào khoảng thời gian xen kẽ giữa The GodfatherThe Godfather Part 2, và thời gian chỉ có 1 năm.

Khi thuê tôi làm biên tập, ông ấy nói, "Sau khi quay phim, tôi sẽ phải rời đi và tiến hành khâu tiền sản xuất cho The Godfather Part 2. Vì vậy, anh chỉ cần tiếp tục và tôi sẽ trở lại mỗi tháng hoặc lâu hơn.

Và chúng ta sẽ tổ chức chiếu phim để xem chúng ta đang ở đâu.” Vâng, tôi đã được trao một đôi tay tự do. Nhưng đó là cách Francis làm việc với tất cả mọi người. Ông ấy đưa cho trưởng phòng, và các diễn viên, rất nhiều quyền. Nghịch lý là sau đó bạn cảm thấy có nhiều trọng trách hơn với sự tin tưởng mà ông ấy đã trao cho bạn.

Cuối cùng, đó là bộ phim về trách nhiệm đạo đức. Caul có nên tham gia vào cuộc sống của những người mà ông ta đang thu âm, nếu như việc làm đó có thể cứu mạng sống của họ?

Khi mọi người nghe về bộ phim, họ nghĩ rằng nó sẽ là sự pha trộn giữa The Godfather, vụ bê bối Watergate và The French Connection. Và dĩ nhiên nó không có gì giống như vậy. Nhiều người chết trong The Godfather và The French Connection mà không phải chịu trách nhiệm về đạo đức. Nhưng bộ phim này nói về ai đó bị tra tấn về mặt tinh thần bởi vì anh ta có thể phải chịu trách nhiệm sau khi liên quan tới cái chết của bốn người cách đây vài năm, và bây giờ điều đó có thể bị lặp lại.

tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch
Walter Murch

Ông đã từng làm việc với Coppola và George Lucas trong THX-1138. Làm thế nào ông có thể tiếp cận với âm thanh của tương lai?

Không bình thường - Tôi không nghĩ rằng nó đã từng lặp lại - Tôi là đồng tác giả kịch bản phim và cũng là thiết kế âm thanh. Phim được sản xuất tại San Francisco với một khoản tiền nhỏ.

Đây là một bộ phim khoa học viễn tưởng với ngân sách thiết kế sản xuất rất hạn chế, vì vậy phải làm rất nhiều công việc thông qua âm thanh để giảm bớt chi phí tốn kém.

Nếu bạn sử dụng một cách sáng tạo, âm thanh có thể mang đến nhiều giá trị hơn so với vai trò chính của nó trong tổng thể dự án phim. Chúng tôi sử dụng các vị trí thông thường ở khu vực Vịnh, nhưng nhờ sử dụng hợp lý khâu thiết kế sản xuất và sử dụng âm thanh bất thường, cuối cùng đã thành công trong việc tạo ra một thế giới trong tương lai.

Ông tiếp tục làm việc với Lucas trong American Graffiti. Làm thế nào để ông tạo ra các kết cấu âm thanh đáng kinh ngạc trong cảnh Terry The Toad (Charlie Martin Smith) và Debbie (Candy Clark) ở trong rừng?

Cảnh trong rừng là một trong hai cảnh không có âm nhạc. Trong kịch bản, nó được thiết kế vốn không có âm nhạc, nhằm mang đến cho người xem hiệu quả tối ưu ở phần hình ảnh.

Cảnh này được quay ở Bắc California. Họ đang đi bộ dọc một kênh thoát nước và ở phía bên phải là một rừng bạch đàn. Cây bạch đàn - tôi biết rất rõ vì tôi sống ở khu đó - tạo ra một thứ âm thanh rất lạ mỗi khi gió thổi qua chúng.

tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch
Cảnh trong phim The Conversation

Tôi đi ra ngoài và cố gắng ghi lại điều đó. Tôi đã thành công bước đầu. Tiếp đến, tôi đã có rất nhiều gió nhưng không có nhiều âm thanh ọp ẹp. Tôi đã dùng tai nghe để nghe lại tiếng gió trong phòng thu.

Lúc lấy tai nghe ra, tiếng vành tai cọ vào tai nghe khiến tôi phát hiện ra đúng là âm thanh mình đang cần. Vì vậy, tôi đã làm một loạt các bản ghi lại từng thao tác và thực tế tôi đã phá hủy một bộ tai nghe bằng nhựa, sau đó làm chậm lại và chỉnh sửa để tạo ra một loạt những âm thanh kỳ quái.

Ông đã làm việc với cả ba bộ phim Godfather. Trớ trêu thay, có lẽ việc sử dụng âm thanh mạnh nhất là sự im lặng trong cảnh cuối của The Godfather Part 2.

Điều đó đã xảy ra một cách tự phát trong lúc hòa âm. Chúng tôi đã có các hiệu ứng âm thanh được chuẩn bị cho cảnh này. Đó là cảnh Michael đang ngồi cạnh hồ nước và máy quay di chuyển tới anh ấy, nhấn mạnh vào sự trống rỗng trên khuôn mặt.

Khi máy quay di chuyển, tôi bắt đầu tắt âm thanh hơi sớm. Và khi máy quay tới mặt của anh ấy thì nhạc vừa hết, phần còn lại của thế giới sẽ biến mất và bạn sẽ chứng kiến những gì còn lại là khuôn mặt nhân vật được quay cận cảnh mà không có âm thanh. Đó là một kiểu không gian tiêu cực, có phần nào phù hợp cho nơi mà anh ấy cảm thấy mình như là một nhân vật.

tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch
Cảnh trong phim Godfather

Làm thế nào để ông đưa ra kiểu âm thanh trực thăng mang tính biểu tượng trong phần đầu của phim Apocalypse Now?

Trong kịch bản vốn không có 8 phút mở đầu như trên phim. Trường đoạn này chỉ được thêm vào trong quá trình dựng phim. Bạn thấy những chiếc trực thăng này chuyển động siêu chậm, ngay lập tức cho thấy một loại âm thanh khác nhau. Vì vậy, chúng tôi đã đưa ra một kiểu âm thanh mà chúng tôi gọi một cách đặc trưng là "Ghost Helicopter", vì muốn có một cái tên hay hơn. Đó chỉ là tiếng gầm của một chiếc trực thăng và không có gì khác. Trong bản gốc, tôi gọi nó là một kiểu âm thanh giống như tiếng dơi kêu, âm thanh wamp-wamp-wamp.

Ông mới chỉ làm đạo diễn 2 lần — phim điện ảnh dành cho trẻ em Return To Oz và một tập của series The Clone Wars. Tại sao ông vẫn chưa làm đạo diễn phim nào thêm?

Return To Oz là một sự thất bại về mặt tài chính và nhận được những lời phê bình không tích cực vào thời điểm đó.

Sau đó, tôi cố gắng tìm kiếm một số dự án khác thực tế hơn. Nhưng hoặc là không phải những dự án mà tôi quan tâm hoặc vì danh tiếng tồi tệ của tôi sau khi Return To Oz thất bại, nên không có gì xảy ra. Tôi tìm kiếm phim để làm đạo diễn trong 3, 4 năm, nhưng vì có gia đình cần hỗ trợ và con cái đã đến tuổi đi học nên tôi chuyển hướng khác.

tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch
Walter Murch đang hòa âm cho phim Apocalypse Now, 1979

Và cuối cùng, hiện nay ông đang làm gì vậy?

Tôi đang dựng Coup '53 ở London. Đây là một phim tài liệu dài có kinh phí độc lập về Iran và phương Tây vào khoảng năm 1953.

Thời điểm đó xảy ra một cuộc đảo chính được MI6 thiết lập, nhưng do CIA và BP hậu thuẫn, nhằm mục đích đẩy nền dân chủ ở Iran sang một bên và dựng nên danh hiệu Shah cho các nhà độc tài nhằm đảm bảo rằng nguồn dầu sẽ tiếp tục chảy mà không bị cản trở.

Đây thực sự là lần đầu tiên câu chuyện này được tiết lộ và chắc chắn đối với người Iran, đó là nguồn gốc của tất cả các vấn đề đã ám ảnh họ và khiến họ rơi vào mối quan hệ căng thẳng với phương Tây trong 64 năm qua.

Nghe có vẻ như đây là một phim tập trước không chính thức của Argo?

Trong phần đầu của Argo có một bản tóm tắt về những sự kiện đó. Sự can thiệp của phương Tây, chúng ta hãy nói rằng Mỹ và Liên hiệp Anh đã dựng nên Shah.

Và các Shah được trang bị Savak, nơi có các phòng tra tấn có sẵn, đã tạo ra 25 năm đau đớn ở Iran để rồi cuối cùng nền độc tài sụp đổ với đỉnh điểm là cuộc cách mạng Hồi giáo vào năm 1979. Có thể cho rằng nếu chúng ta (Mỹ và Liên hiệp Anh) không can thiệp, cuộc cách mạng Hồi giáo sẽ không xảy ra.

Walter Scott Murch

Sinh ngày 12/7/1943 tại New York

Công việc hiện tại: Dựng phim và thiết kế âm thanh

Tác phẩm tiêu biểu: Apocalypse Now, The Godfather I,II và III, American Garffiti, The Conversation, The English Patient.

Giải thưởng: 9 lần được đề cử Giải Oscar gồm 6 lần cho vai trò dựng phim và 3 lần cho vai trò hòa âm.

Được mệnh danh là “Biên tập phim và Thiết kế âm thanh đáng nể nhất trong điện ảnh đương đại”

tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch ‘Chiến Lang 2’ đứng thứ 2 về doanh thu tại một thị trường duy nhất
tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch Charlize Theron: Viên kim cương Nam Phi
tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch Brie Larson của phim “Kong: Skull Island” đấu tranh cho nữ quyền
tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch Điện ảnh Thế giới 2016: Những dấu ấn khó quên
tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch Các đạo diễn Nga nói về Năm điện ảnh Nga
tro chuyen voi huyen thoai thiet ke am thanh walter murch Tỉ phú Wang Jianlin & giấc mơ trùm điện ảnh thế giới

Thiên Thanh

(theo Empire)