Từ tiểu thuyết lên phim: Bí quyết thành công của Hollywood

(TGĐA) - Từ rất lâu, việc làm phim dựa theo một tác phẩm văn học nổi tiếng đã trở thành khâu không thể thiếu trong quá trình vận hành của nhà máy sản xuất phim lớn nhất thế giới, Hollywood.

Cứu cánh cho vấn đề kịch bản

Điều đáng nói là, không chỉ những tác phẩm lừng lẫy trên văn đàn khi lên màn ảnh lớn thành những siêu phẩm điện ảnh mà ngay cả một vài tiểu thuyết có số lượng độc giả trung bình cũng có thể gặt hái được thành công nhờ bàn tay xào xáo khéo léo của nhà biên kịch và đạo diễn cũng các thành viên đoàn làm phim. Nhưng cũng có khi, rất nhiều khán giả trở nên phẫn nộ sau khi xem bộ phim được chuyển thể nội dung từ cuốn tiểu thuyết gối đầu giường của họ. Thành công hay thất bại của quá trình đưa sách lên màn ảnh, bất luận thế nào cũng luôn tạo ra sự tranh cãi không ngừng và đều vô tình đưa bộ phim vào danh sách hoặc là tác phẩm chuyển thể tốt hoặc có vấn đề.

vdc

Tập phim Harry Potter và chiếc cốc lửa được đánh giá là hay hơn cả truyện

Nhiều người vẫn nghĩ, làm phim dựa theo nội dung của tác phẩm văn học đơn thuần là để giải quyết khâu khó khăn về ý tưởng kịch bản. Điều này hoàn toàn đúng. Hàng năm, kinh đô điện ảnh thế giới Hollywood tiêu thụ một số lượng không nhỏ kịch bản phim. Trong khi đó, quá trình sáng tác đòi hỏi phải có thời gian, cảm hứng... chứ không đơn thuần là tái đầu tư nên tình trạng khan hiếm kịch bản là đương nhiên. Tình thế buộc các hãng phim phải mua bản quyền tác phẩm văn học để chuyển thể kịch bản và đưa vào sản xuất phim dù họ biết là phải phụ thuộc vào hiệu ứng mà cuốn sách đã tạo ra trước đó. Harry Potter Twilight là hai bộ sách nổi tiếng đã trở thành những bộ phim nổi tiếng. Với những tiểu thuyết dài kỳ, chia làm nhiều tập thì sẽ có những bộ phim tiếp theo (sequel) và phim tập trước (presequel). Điều này cũng giúp cho hãng sản xuất phim có kế hoạch dài hơi với lương khô làm vốn cho mùa phim năm tới.

Công bằng mà nói, tiểu thuyết văn học đã trở thành cứu cánh cho điện ảnh ở vấn đề kịch bản. Nhưng còn một khía cạnh khác, cũng rất thuyết phục khi lý giải về sự bùng nổ của sách trên màn ảnh. Chính là vấn đề thời gian trong nhịp sống hiện đại và sự khác biệt giữa sách và phim. Một tài liệu thống kê cho biết, vào thế kỷ 18, ở nước Anh, mỗi năm, độc giả của nước này có cơ hội được đọc từ 2000 đến 3000 cuốn sách mới. Con số này không ngừng tăng dù xã hội ngày càng phát triển kéo theo các hình thức văn hóa giải trí khác ra đời. Năm 2008, 75.3 triệu tác phẩm đã được bán ra tại Anh càng chứng tỏ sách đóng vai trò quan trọng đối với đời sống của con người.

vdc_2

Phim The Letters to Juliet gây thất vọng so với tiểu thuyết

Nhưng, cuộc sống hiện đại cũng lấy đi của con người khá nhiều thời gian cho những việc khác, bao gồm thời gian làm việc trung bình 8 giờ đồng hồ mỗi ngày bên cạnh thời gian dành cho cuộc sống cá nhân, bạn bè, gia đình, giao tiếp xã hội... Chính vì vậy, mỗi người trung bình chỉ có thể dành 1 đến 2 giờ mỗi ngày cho việc đọc. Thông thường, một cuốn sách có độ dài từ 80.000 đến 120.000 từ, nếu một người có tốc độ đọc trung bình khoảng 200 đến 400 từ mỗi phút thì thời gian hoàn thành một cuốn sách mất khoảng 10 đến 12 tiếng. Bằng phép tính đơn giản có thể thấy, dù rất muốn nhưng thời gian con người dành cho việc đọc đã bị cắt bớt rất nhiều. Tất nhiên nếu đó là một cuốn sách có sức hấp dẫn đặc biệt, đủ sức kéo người ta vứt bỏ các việc khác để tập trung đọc sẽ không được tính vào nghiên cứu trên. Vậy thì giải pháp tốt nhất để lĩnh hội nội dung một cuốn sách mà không cần đọc chính là xem phim. Một bộ phim kéo dài trong 90 phút hoàn toàn có thể chuyển tải toàn bộ nội dung trong sách. Hơn thế nữa, cũng trong 90 phút đó, nhiều người có thể cùng thưởng thức gồm gia đình, bạn bè, đồng nghiệp... Vì thế có thể nói việc chuyển thể sách lên phim là giải pháp tối ưu cho xã hội hiện đại bận rộn như trong thế kỷ 21 hiện nay.

Và cuộc hôn nhân màu hồng

Không chỉ chuyển thể những tác phẩm hiện đại, các nhà biên kịch đã tìm kiếm các tác phẩm xuất bản từ cách đây rất lâu để đưa lên màn ảnh. Trong thời gian gần đây, đã xuất hiện rất nhiều bộ phim dựa trên tiểu thuyết được viết từ nhiều năm hoặc nhiều thập kỷ trước. Đó được xem là nỗ lực của điện ảnh khi làm cầu nối trí tưởng tượng của tác giả với cuộc sống hiện đại, để khán giả lùi lại thời điểm người viết đã sống. Mặc dù mỗi phương tiện truyền tải thông tin, dù sách hay phim, khi kể câu chuyện đều có những ưu và nhược điểm riêng. Và để kết luận rằng cách nào là tốt hơn cả không chỉ căn cứ vào ý kiến của một ​​cá nhân. Những quả bom tấn điện ảnh như The Lord of the Rings, Harry PotterThe Godfather là vài trong số nhiều phim thành công khi chuyển thể từ tác phẩm văn học. Tuy nhiên, The Lovely Bones lại là ví dụ điển hình cho sự thất bại trong việc đưa sách lên phim, dù là dưới sự dẫn dắt của đạo diễn Peter Jackson (đạo diễn The Lord of the Rings).

vdc_5

Water for Elephanhts là bộ phim thành công cho những ai là fans của cuốn sách này

Bộ phim chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên The Scarlett Letter cũng nhận được nhiều lời phản đối từ phía khán giả và thường xuyên có tên trong danh sách những tác phẩm chuyển thể thất bại nhất. Sự hạn chế thời gian của một bộ phim chính là một trong những lý do tại sao việc chuyển thể từ sách thành phim bị thất bại đối. Về cơ bản, ai cũng hiểu rằng, cố gắng đặt 300 đến 500 trang viết về nội dung câu chuyện trong 2 giờ đồng hồ là điều vô cùng khó khăn, nhất lại là dùng chủ yếu bằng hội thoại. Việc quyết định giữ lại gì hay bỏ đi những gì trong tiểu thuyết cần đến những cái đầu biết tính toán và phải am hiểu người đọc của các nhà làm phim, dù họ chắc chắn đã đọc đi đọc lại cuốn sách rất nhiều lần. Nhiều khi một bước đi sai có thể phá hỏng toàn bộ tiểu thuyết vốn đã chiếm được nhiều cảm tình của độc giả. Đấy chính là bằng chứng khá thuyết phục giải thích tại sao mỗi phần phim The Lord of The Rings lại có thể dài tới 3-4 giờ đồng hồ. Còn Harry Potter thỉnh thoảng lại nhận được những lời phàn nàn rằng tập này không hay bằng đọc truyện. Những chi tiết nhỏ trong một cuốn tiểu thuyết, nhiều lúc có vẻ gần như không đáng kể và thường được bỏ qua khi lên có khi lại là hương vị bổ sung cho toàn bộ câu chuyện. Vì thế, phần lớn bộ phim chuyển thể từ tiểu thuyết ăn khách sẽ nhận những lời chỉ trích từ phía người đã đọc và yêu thích tiểu thuyết. Nếu họ không tìm thấy điểm chung giữa bộ phim được chuyển thể sẽ kết luận bộ phim không chung thủy với tác phẩm gốc của tác giả, hoặc không hay, không xứng tầm với chất lượng của tiểu thuyết.

Mặt khác, cho dù điện ảnh đã thành công khi trong một thời gian ngắn cũng đem đến một khối lượng kiến thức có thể đạt được từ việc đọc một cuốn sách với một tốc độ không phương tiện nào sánh kịp nhưng tiểu thuyết lại cho phép người đọc thưởng thức và tận hưởng một câu chuyện trong một thời gian dài. Riêng đối với những các tiểu thuyết trinh thám kinh dị, cần phân tích và phán đoán như Sherlock Holmes, người đọc sẽ treo một con dao trên đầu giường của mình vì bị ám ảnh từ mỗi câu chữ. Có thể nói rằng, riêng với tác phẩm thuộc thể loại phiêu lưu kinh dị, việc đọc sách sẽ khiến nội dung câu chuyện hấp dẫn hơn nhờ trí tưởng tượng của con người. Sự hình dung đó hiệu quả hơn bất cứ quá trình trải nghiệm nào với âm thanh và nghe nhìn trong một bộ phim.

vdc_3

The Avengers hay từ sách đến phim

Từ rất lâu, sách được xem là phương tiện học tập, là nền tảng giao tiếp của con người trước khi là nguồn gốc tạo nên các bộ phim tuyệt vời. Không kể Twilight, bộ phim Water for Elephants của Robert Pattinson, dựa trên cuốn sách bán chạy nhất của nhà văn Sara Gruen là một ví dụ tiêu biểu để bạn tin rằng, một thiên tài văn học thực sự sẽ được yêu mến hơn nữa nếu tác phẩm của họ chuyển thể thành phim. Harry Potter, TwilightChúa tể của những chiếc nhẫn - những cái tên đình đám, đã bước thẳng từ trang sách lên màn ảnh - là minh chứng khẳng định cuộc hôn nhân giữa sách và phim chưa bao giờ mạnh mẽ hơn lúc này. Với tiền đồ tương sáng đó, người hâm mộ có thể tin rằng tất cả các cuốn sách thú vị nhất hiện đang trong quá trình biến thành các hình ảnh chuyển động. Và mỗi khi mở một cuốn sách, đọc và cảm thấy yêu thích nó, bạn sẽ lập tức nhìn thấy một bộ phim sẽ ra đời vào ngày mai của ngày hôm nay.

5 bộ phim chuyển thể từ sách đáng chú ý trong năm 2013

  1. Catching Fire (The Hunger Games, phần 2)
  2. Delirium (Delirium, phần1)
  3. The Sea of Monsters (Percy Jackson and the Olympians, phần 2)
  4. The Maze Runner (Maze Runner, phần 1)
  5. Beautiful Creatures (Caster Chronicles, phần 1)

Một số bộ phim xuất sắc chuyển thể từ tiểu thuyết trong vòng 25 năm qua

Jurassic Park (đạo diễn Steven Spielberg)

Schindler’s List (đạo diễn Steven Spielberg)

Alice In Wonderlan (đạo diễn Tim Burton)

Forrest Gump (đạo diễn Rober Zemeckis)

The Help (đạo diễn Tate Taylor)

Lord of the Rings

The English Patient (đạo diễn Anthony Minghella)

The Blind Side (Đạo diễn John Lee Hancock)

The Twilight Saga (Đạo diễn Chris Weitz)

Harry Potter (Đạo diễn Chris Columbus, Alfonso Cuarón, Mike Newell và David Yates)

The Huger Games (Đạo diễn Gary Ross)

Empire of the Sun (đạo diễn Steven Spielberg)

The Silence of the Lambs (đạo diễn Jonathan Demme)

Apocalypse Now (đạo diễn Francis Ford Coppola)

No Country for Old Men (đạo diễn Joel Coen và Ethan Coen)

Brokeback Mountain (đạo diễn Lý An)

Thùy Linh