Vi Tiểu Bảo: Sức hấp dẫn của một nhân vật đa diện

(TGĐA) - Những tranh luận không dứt về nhân vật này suốt mấy chục năm qua cả trên phương diện văn học lẫn điện ảnh đã chứng tỏ sức hấp dẫn khác thường của hình tượng Vi Tiểu Bảo trong lòng công chúng…

Là “đứa con út” của nhà văn Kim Dung nhưng Vi Tiểu Bảo đi đến đâu là gây náo loạn đến đó, không hề giống những người anh chị của mình.

Độc đáo ngay từ trong nguyên tác

Sau khi trải qua thời thơ ấu ở kỹ viện, Vi Tiểu Bảo bị lão thái giám Hải Đại Phú bắt về Bắc Kinh, rồi đưa đẩy vào cung. Số phận tưởng đâu xô ngã Vi Tiểu Bảo vào ngõ hẹp lại bỗng mở rộng đường một cách bất ngờ. Vua Khang Hy hơn Vi Tiểu Bảo 2 tuổi, vốn ngán ngẩm lễ nghi và ràng buộc cung đình, gặp Vi Tiểu Bảo cùng đấu vật, tán gẫu, đôi lúc chửi thề, thì thấy thích, cùng kết bạn.

Kết thân được với Khang Hy là “bước ngoặt” lớn trên đường tiến thân của Vi Tiểu Bảo. Từ lầu xanh, họ Vi ngoi dần lên chức hộ vệ, tướng quân, rồi làm khâm sai đại thần, phụng mệnh làm hòa thượng chùa Thiếu Lâm, trụ trì chùa Thanh Lương, hương chủ Thanh mộc đường của Thiên địa hội, giữ chức Bạch long sứ của Thần long giáo, thành đại sứ, người tình của công chúa Sophia, lấy 7 bà vợ và nhận tước Lộc đỉnh công. Thế nhưng, dường như những ganh đua danh lợi đời thường không thể giữ được chân con người vốn thích rong chơi này. Cuối cùng, Vi Tiểu Bảo dẫn những người vợ của mình chạy trốn khỏi thành đô.

Đây cũng là một tác phẩm Kim Dung không sửa chữa lại sau khi đã ra mắt độc giả. Mặc dù cho rằng thanh niên không nên học theo nhân vật này và bản thân tác giả muốn sửa cho nhân vật tốt lên nhưng ông đã gặp phải sự kháng cự của nhiều độc giả.

Được những nhà làm phim khai thác mãi

Khán giả Việt Nam đã được tiếp xúc khá nhiều với những phiên bản điện ảnh và truyền hình Lộc đỉnh ký. Trong đó, mỗi diễn viên có những cách hóa thân vào nhân vật riêng khiến khán giả khó có được đánh giá chính xác nhất.

Năm 1984: Lương Triều Vỹ - chàng Vi Tiểu Bảo đẹp trai, đáng yêu

Lương Triều Vỹ là nam diễn viên đầu tiên đóng vai Vi Tiểu Bảo, ngoại hình và cách diễn của anh rất phù hợp với hình tượng Vi Tiểu Bảo trong trí tưởng tượng của độc giả mê tiểu thuyết Kim Dung. Đó là một anh chàng ba hoa, khéo tài ăn nói, giỏi xảo biện. Dù xảo trá nhưng anh không hề bị ghét bỏ, ngược lại còn được nhiều người yêu mến bởi nét duyên dáng, hài hước. Diễn xuất sinh động, có tiết chế của Lương Triều Vỹ đã tạo nên thần thái cho nhân vật. Tuy nhiên, nhiều người chê trang phục và bối cảnh của phiên bản này quá xấu. Nếu đem so sánh với những phiên bản “long lanh” về sau sẽ không tránh khỏi thiệt thòi.

Đến nay, nhiều khán giả vẫn cho rằng, nhân vật Vi Tiểu Bảo do Lương Triều Vỹ đóng là hình tượng kinh điển nhất. Tuy nhiên, cũng có một số người nói: “Lương Triều Vỹ đã lột tả được nét linh hoạt, tháo vát của Vi Tiểu Bảo, nhưng anh diễn chưa đủ chất “tà khí”. Nhất là sau này khi Lương Triều Vỹ đã diễn rất nhiều vai diễn lớn, đạt đến tầm của một ngôi sao quốc tế, khán giả không nhớ anh nhiều như ở nhân vật Vi Tiểu Bảo.

Năm 1992: Châu Tinh Trì – Vi Tiểu Bảo lưu manh

Phiên bản điện ảnh của nhân vật này được biết đến nhiều nhất. Có thể nói, nhân vật Vi Tiểu Bảo do Châu Tinh Trì thể hiện gần gũi với nguyên tác nhất, từ ngoại hình, đến tính cách. Bằng lối diễn xuất khoa trương, Châu Tinh Trì đã lột tả được nét hài hước của nhân vật, nhưng đáng tiếc đã làm mất đi hình tượng “anh hùng” của Vi Tiểu Bảo, khiến nhân vật trở thành một tên lưu manh giao xảo, tham tiền, háo sắc, cơ hội... Hơn nữa, vì là phiên bản điện ảnh với thời lượng khá ít nên Vi Tiểu Bảo của Châu Tinh Trì không có điều kiện đi sâu khai thác đời sống tình cảm.

Với lối diễn hài tự nhiên, Châu Tinh Trì đã thể hiện được bản tính xảo quyệt của Vi Tiểu Bảo, đặc biệt là gương mặt giả vờ bình tĩnh trước những tình huống nguy hiểm. Bản phim Vi Tiểu Bảo 1992 của Châu Tinh Trì, được nhà văn Kim Dung đánh giá rất cao.

Năm 1998: Trần Tiểu Xuân - Kẻ lang thang, càn quấy

Trong phim Lộc đỉnh ký (bản 1998), nhân vật Vi Tiểu Bảo do Trần Tiểu Xuân đóng là một tiểu tử thô bỉ, nhiều quỷ kế. Hơn nữa, do Trần Tiểu Xuân chú trọng khai thác tính ích kỷ, tư lợi của Vi Tiểu Bảo, khiến nhiều khán giả bày tỏ sự bất mãn, thất vọng. Tuy vậy, điểm nổi bật của bộ phim này là tính hài hước trong những câu thoại, không khí châm biếm bao trùm lên tất cả các nhân vật khác, từ vua Khang Hy đến 7 bà vợ của Vi Tiểu Bảo.

Dẫu không đẹp trai như trong nguyên tác miêu tả, nhưng Trần Tiểu Xuân cũng đã khắc họa thành công hình ảnh một Vi Tiểu Bảo có tính ngạo mạn, vẻ mặt bơ phờ, ánh mắt láo liên, cùng vóc dáng của một tên lang thang, càn quấy. Nhân vật này khiến nhiều khán giả Việt Nam liên tưởng Xuân tóc đỏ trong tác phẩm Số đỏ của nhà văn Vũ Trọng Phụng.

Năm 2001: Trương Vệ Kiện - Vi Tiểu Bảo trọng tình nghĩa

Ở bản phim Tiểu Bảo và Khang Hy năm 2001, Trương Vệ Kiện thủ vai Vi Tiểu Bảo, đã thể hiện rất rõ 2 tính cách nổi bật của nhân vật này. Đó là một con người vô tư lự nhưng trọng tình trọng nghĩa. Nhân vật Vi Tiểu Bảo của Trương Vệ Kiện là người trọng tình cảm, hiếu thuận, tận trung với vua. Trong phim có nhiều cảnh rất xúc động, điểm này đã tạo sự khác biệt và nét đặc trưng cho Vi Tiểu Bảo của Trương Vệ Kiện, so với các bản phim trước đây chỉ mang tính hài hước thuần túy.

Khi bộ phim Tiểu Bảo và Khang Hy được phát sóng ở Đài Loan lần đầu tiên, phim đã tạo nên “cơn sốt”, bất chấp sự phản đối của giới chuyên môn cho rằng bộ phim khác quá nhiều so với nguyên tác. Sau này, phim phát sóng ở Hong Kong cũng rất ăn khách. Nhân vật Vi Tiểu Bảo cũng định hình phong cách diễn hài của Trương Vệ Kiện: nhí nhảnh, không bậy bạ và khơi gợi sự xúc động nơi khán giả. Đến nay, đây vẫn là phiên bản được nhiều khán giả bình chọn nhất.

Năm 2007, Huỳnh Hiểu Minh, được chú ý nhiều nhất

Bản phim mới đã vấp phải sự phản đối của dư luận từ những ngày công bố dàn diễn viên. Huỳnh Hiểu Minh bị chê là quá cao to và đẹp trai so với… nguyên tác. Áp lực với chàng diễn viên trẻ thật nặng nề khi anh phải vượt qua cái bóng của những tên tuổi lớn và làm việc với những mỹ nhân rất cá tính của điện ảnh Hoa ngữ. Quá trình phát hành của bộ phim cũng gặp nhiều khó khăn, rất nhiều cảnh nóng bị cục quản lý truyền thông Trung Quốc yêu cầu cắt bỏ, thậm chí còn bị kéo dài thời gian chờ phát hành. Nhưng khi phim được cắt và trình chiếu, tỷ suất xem phim ở tuần đầu đạt mức kỷ lục: 60%.

Cũng có nhiều người khen kẻ chê Huỳnh Hiểu Minh. Người không thích thì cho rằng anh thể hiện một Vi Tiểu Bảo quá nghiêm túc, thiếu đi vẻ hài hước, ranh mãnh. Nhưng ngược lại, rất nhiều khán giả trẻ ủng hộ sự láu lỉnh trẻ trung của anh. Kiến Ninh công chúa do diễn viên trẻ Thư Sướng thủ vai cũng tung hứng khá ăn ý với bạn diễn, được khán giả ngợi khen là “đôi trời sinh tinh nghịch”.

Lý giải sự hấp dẫn của nhân vật

Vi Tiểu Bảo và Lộc Đỉnh Ký là tác phẩm cuối cùng của nhà văn Kim Dung. Ông đã tích lũy được vốn sống phong phú và đúc kết một bút pháp tiểu thuyết điêu luyện. Hơn nữa, đây cũng là tác phẩm không khai thác sâu đề tài cuộc sống các nhân vật võ lâm mà khắc họa một nhân vật ít võ vẽ nhưng có số phận và tính cách kỳ lạ, hấp dẫn. Vi Tiểu Bảo là kẻ vô học, lười biếng, nhiều thủ đoạn và luôn gặp may mắn, nhờ thời thế mà trở thành nhân vật quan trọng. Thông qua Vi Tiểu Bảo, bạn đọc cũng như người xem thấy được phần nào đời sống xã hội Trung Hoa giai đoạn đầu nhà Thanh với các mâu thuẫn chính trị - văn hóa thuộc về lịch sử.

Nhân vật Vi Tiểu Bảo được xây dựng khiến cho khán giả vừa thấy được chính mình vừa có thể bay bổng cùng những ước mơ, khát vọng. Nhân vật này thường được so sánh với AQ trong tác phẩm cùng tên của đại văn hào Lỗ Tấn khi nói lên những tính xấu thường gặp nhất của người Trung Quốc và “phép thắng lợi tinh thần” không hề nao núng trước bất cứ hiểm nguy nào. Triết lý cuối tác phẩm: “Những người lãnh đạo có thể xuất thân khác nhau nhưng nếu họ đặt lợi ích của nhân dân lên trên hết thì vẫn xứng đáng với vai trò của mình” rất thực tế và sâu sắc. Có thể nói qua Lộc Đỉnh Ký, Kim Dung đã khơi lên nhiều vấn đề của thế giới hiện đại trong đó các yếu tố thiện - ác, chính - tà không ngừng đan xen vào nhau để phát triển và chuyển hóa, đồng thời cũng góp phần đẩy tiểu thuyết võ hiệp phát triển thêm một bước trên con đường phản ảnh thế giới và nhân sinh.

Thiên Trang

(Tổng hợp)