Phim đặt hàng đến với công chúng: ‘Cánh cổng’ đã mở!

	Đạo diễn, NSƯT Đặng Thái Huyền: 'Mưa đỏ' cho tôi tất cả!
	Đỗ Nhật Hoàng: Ngồi trà đá cả tháng để luyện 'giọng Hà Nội gốc' nhưng… vẫn thất bại

Phim đặt hàng – từ nỗi lo “xa rời khán giả” đến khát vọng đổi thay

Nhiều thập niên trước, nhắc đến phim đặt hàng, người ta thường hình dung những bộ phim với lối kể chuyện giáo điều, nặng chất minh họa và thiếu hấp dẫn điện ảnh. Không ít tác phẩm chỉ dừng lại ở mức độ “báo cáo nhiệm vụ”, chiếu trong những đợt kỷ niệm rồi nhanh chóng rơi vào quên lãng. Điều này khiến cho khoảng cách giữa phim đặt hàng và công chúng ngày càng xa, đồng thời đặt ra một câu hỏi lớn: làm thế nào để những tác phẩm mang tính nhiệm vụ chính trị – lịch sử vẫn có thể chạm tới trái tim khán giả thời đại mới?

Câu trả lời đến từ sự thay đổi tư duy làm phim. Khi các nhà sản xuất, đạo diễn và ê-kíp sáng tạo bắt đầu coi khán giả đại chúng là trung tâm, khi họ dám tìm kiếm ngôn ngữ điện ảnh hiện đại, phim đặt hàng mới thực sự “sống” được ngoài rạp. Và cánh cổng ấy, giờ đây, đã được mở bằng những tác phẩm gây tiếng vang trong thời gian gần đây.

Đào, Phở và Piano – cú hích cho dòng phim lịch sử

Ra mắt vào đầu năm 2024, Đào, Phở và Piano của đạo diễn, NSƯT Phi Tiến Sơn là một trường hợp hiếm hoi: một bộ phim đặt hàng nhưng lại được khán giả đón nhận nồng nhiệt. Bộ phim khai thác bối cảnh Hà Nội những ngày đầu Toàn quốc kháng chiến 1946, nơi tình yêu, cái đẹp và khát vọng sống hòa quyện cùng tinh thần dân tộc.

Đào, Phở và Piano mở màn cho "cơn sốt" tới từ phim đặt hàng

Điều đặc biệt ở đây là phim không chỉ kể lại lịch sử theo lối khô cứng, mà tái hiện nó qua những số phận gần gũi: chàng nhạc công piano, cô gái bán phở, và mối tình vừa thơ mộng vừa bi tráng giữa họ. Cách tiếp cận này đã khiến lịch sử không còn xa vời, mà trở thành câu chuyện chạm đến cảm xúc người xem.

Tuy rằng, bộ phim vẫn có “sạn”, như diễn xuất còn “cứng”, diễn biễn còn nặng tính sân khấu nhưng không thể phủ nhận, nhờ sức mạnh bùng nổ của truyền thông đã giúp Đào, Phở và Piano vượt ra khỏi phạm vi “tác phẩm kỷ niệm”, trở thành một sự kiện văn hóa – điện ảnh được bàn luận sôi nổi. Từ đó ta mới thấy, khán giả luôn có khao khát được tìm hiểu và sống trong không khí lịch sử qua các tác phẩm điện ảnh.

Thành công ấy chứng minh rằng: khi phim đặt hàng được làm bằng trái tim và bằng ngôn ngữ nghệ thuật gần gũi, cộng hưởng với sức mạnh truyền thông hiện nay, nó hoàn toàn có thể “sống” như một bộ phim thương mại và thậm chí còn vượt xa giá trị thương mại thông thường – đó là khơi dậy ký ức lịch sử và lòng tự hào dân tộc. Trước khi Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối ra đời; Đào, Phở và Piano thu về gần 17 tỷ đồng và trở thành phim chiến tranh cách mạng có doanh thu cao nhất mọi thời khi đó của điện ảnh Việt dù được chiếu hạn chế.

Mưa đỏ – bước tiến mạnh mẽ của phim chiến tranh đặt hàng

Sau dư âm của Đào, Phở và Piano, sang năm 2025, khán giả tiếp tục chứng kiến sự bùng nổ của Mưa đỏ – bộ phim chiến tranh do đạo diễn, NSƯT Đặng Thái Huyền thực hiện. Đây là tác phẩm của Điện ảnh Quân đội nhân dân với quy mô sản xuất lớn, tái hiện trận chiến khốc liệt ở Thành cổ Quảng Trị 1972.

Điều đáng nói, Mưa đỏ không chỉ là bản anh hùng ca về sự hy sinh của lớp lớp chiến sĩ, mà còn là câu chuyện điện ảnh đầy xúc động, với nhiều lớp nhân vật được khắc họa sống động, từ người lính tuổi đôi mươi đến những phận đời phía sau chiến tuyến. Tác phẩm đã cân bằng giữa nhiệm vụ lịch sử và nhu cầu giải trí, giữa tính chính luận và tính nghệ thuật. Những cảnh chiến trận dữ dội, kỹ xảo được đầu tư chỉn chu, âm nhạc và hình ảnh giàu cảm xúc đã đưa khán giả đi từ nghẹt thở đến nghẹn ngào.

Mưa đỏcó chiến lược phát hành đúng đắn

Chỉ sau vài tuần công chiếu, Mưa đỏ đã đạt doanh thu gần 600 tỷ đồng – một con số kỷ lục cho dòng phim chiến tranh cách mạng Việt Nam, đồng thời trở thành phim Việt ăn khách nhất mọi thời đại, vượt qua nhiều phim thương mại. Con số ấy không chỉ phản ánh sức hút của bộ phim, mà còn là minh chứng rằng công chúng sẵn sàng bỏ tiền mua vé để xem phim đặt hàng, miễn là bộ phim đủ chất lượng và chạm tới cảm xúc họ.

Ở đây, “cánh cổng” đã mở rộng hơn: phim đặt hàng không chỉ có thể thu hút khán giả mà còn có thể cạnh tranh sòng phẳng với phim thương mại tại phòng vé. Bằng chứng là cùng thời điểm ra rạp, phim Làm giàu với ma 2 (từng thu về hơn 100 tỷ ở phần 1) cũng không thể cạnh tranh vị trí số một phòng vé với bộ phim của đạo diễn, NSƯT Đặng Thái Huyền.

Cánh cổng đã mở – nhưng cần giữ cho nó rộng mãi

Sự thành công liên tiếp của những bộ phim nói trên không chỉ là niềm tự hào cho ngành điện ảnh, mà còn đặt ra nhiều suy ngẫm. Cánh cổng để phim đặt hàng đến với công chúng đã mở, nhưng làm thế nào để giữ nó luôn rộng mở?

Có thể thấy ba yếu tố then chốt, đầu tiên là cách kể chuyện hiện đại, gần gũi: Thay vì chỉ minh họa lịch sử, các bộ phim cần đặt con người – những số phận cá nhân – vào trung tâm, để khán giả nhìn thấy mình trong đó. Câu chuyện tình yêu trong Đào, Phở và Piano. Những người lính tuổi mười tám đôi mươi trong Mưa đỏ đều đi vào lòng công chúng bằng sự chân thực.

Đạo diễn, NSƯT Đặng Thái Huyền từng chia sẻ rằng “Người lính không còn là hình ảnh mẫu mực, bất khả tổn thương, mà xuất hiện với những nỗi cô đơn hậu chiến và giằng xé nội tâm”. Cùng với đó là sự mở rộng điểm nhìn - từ chiến trường về đến hậu phương, nơi những mất mát và tổn thương vẫn âm ỉ trong đời sống của gia đình, của những con người ở lại. Chiến tranh không còn chỉ hiện lên với đùng đoàng súng đạn mà trở thành bi kịch với nhiều gia đình, nhiều thân phận khi phải chịu những tổn thương dai dẳng của giai đoạn hậu chiến". Với tinh thần vậy, chị đã khiến cho Mưa đỏ chạm tới trái tim khán giả.

Ngoài ra còn là vấn đề chất lượng sản xuất khi khán giả ngày nay không chấp nhận sự sơ sài. Họ muốn thấy những thước phim chân thật, kỹ xảo thuyết phục, âm thanh sống động. Khi đầu tư được chú trọng, phim đặt hàng hoàn toàn có thể đạt chuẩn ngang bằng phim thương mại. Chiến lược phát hành và truyền thông thông minh cũng là yếu tố then chốt. Thành công của Mưa đỏ còn nhờ vào chiến dịch quảng bá mạnh mẽ, tạo được sự tò mò và kỳ vọng nơi khán giả. Khi phim đặt hàng được truyền thông đúng cách, khán giả sẽ nhìn nó như một tác phẩm nghệ thuật thực sự, chứ không phải “bài học lịch sử khô khan”.

Điện ảnh vốn là nghệ thuật của công chúng. Một bộ phim chỉ thật sự sống khi có người xem, khi khán giả đồng cảm và chia sẻ. Phim đặt hàng, nếu chỉ dừng ở việc hoàn thành “nhiệm vụ”, sẽ sớm bị lãng quên. Nhưng khi nó được làm bằng tâm huyết nghệ thuật, bằng tư duy gần gũi với khán giả, nó sẽ vượt lên chính cái nhãn “đặt hàng” để trở thành tác phẩm sống mãi với thời gian.

“Cánh cổng” đã mở, và điều cần thiết bây giờ là giữ cho nó luôn rộng, để nhiều tác phẩm nữa bước qua, đến với trái tim hàng triệu khán giả Việt Nam.

	Đạo diễn, NSƯT Đặng Thái Huyền: 'Mưa đỏ' cho tôi tất cả!
	Đỗ Nhật Hoàng: Ngồi trà đá cả tháng để luyện 'giọng Hà Nội gốc' nhưng… vẫn thất bại