Đi tìm nguồn vốn cho phim có bối cảnh lịch sử

	BHD và hành trình cùng những người yêu sử, cổ phục Việt chung tay tạo nên bộ phim 'Hộ linh tráng sĩ - Bí ẩn mộ vua Đinh'
	'Thanh âm vượt đại dương' - phim lịch sử chiếu rạp Nhà nước đặt hàng liệu có khả năng ra rạp?

Một trong những thách thức lớn nhất là chi phí sản xuất khổng lồ cho bối cảnh lịch sử. Để tái tạo chân thực các thời kỳ như thời Đinh, Lý hay chiến tranh cách mạng, các nhà làm phim phải đầu tư vào trang phục, đạo cụ, kỹ xảo và địa điểm quay. Ví dụ, bộ phim Đào, Phở và Piano (2023) lấy bối cảnh những ngày cuối năm 1946 và đầu năm 1947 đã tiêu tốn khoảng 20 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước, nhưng doanh thu chỉ đạt mức khiêm tốn. Các nhà sản xuất thường phải đối mặt với tình trạng kinh phí bị cắt giảm, như trường hợp phim Mùi cỏ cháy (2011) về trận Thành cổ Quảng Trị chỉ nhận được kinh phí 5,2 tỷ đồng, sau đó còn bị cắt thêm 2 tỷ để trả lương cho cán bộ công nhân viene Hãng phim truyện Việt Nam. Điều này khiến nhiều dự án lịch sử bị đình trệ hoặc chất lượng giảm sút, dẫn đến doanh thu không như mong đợi.

Mùi cỏ cháy (2011) được thực hiện với kinh phí ít ỏi

Phim bối cảnh lịch sử Việt Nam chủ yếu phụ thuộc vào vốn nhà nước thông qua Cục Điện ảnh và các hãng phim quốc doanh như Điện ảnh Quân đội nhân dân hay Hãng phim truyện Việt Nam. Luật Điện ảnh 2022 đã mở ra cơ hội xã hội hóa, cho phép huy động vốn từ nhiều nguồn, nhưng thực tế vẫn còn hạn chế. Bộ phim Mưa đỏ là minh chứng thành công hiếm hoi, với vốn đầu tư từ nhà nước nhưng đạt doanh thu hơn 700 tỷ đồng, trở thành hiện tượng phòng vé và trở thành phim Việt có doanh thu cao nhất lịch sử. Thành công này cho thấy, nếu tiếp cận đúng cách, phim lịch sử có thể thu hút khán giả trẻ và mang lại lợi nhuận.

Nhìn rộng hơn, thành công của Mưa đỏ với doanh thu vượt trội nhờ các yếu tố then chốt như kịch bản sâu sắc, diễn xuất tốt và marketing hiệu quả đã khơi dậy hy vọng cho dòng phim lịch sử, nhưng cũng đặt ra bài toán về nguồn vốn bền vững, khi phim chiến tranh như Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối của Bùi Thạc Chuyên phải tìm kiếm sự hỗ trợ từ tư nhân để tránh đi vào ngõ cụt.

Các chuyên gia tại Hội thảo Phát triển sản xuất phim đề tài lịch sử (tháng 11/2024) từng nhấn mạnh rằng, phim lịch sử thường bị coi là "dòng phim quan trọng với đất nước" nhưng thiếu sức hút thương mại, dẫn đến tình trạng nhà đầu tư tư nhân e ngại rót vốn. Điều này tạo nên "điểm nghẽn" lớn, khiến điện ảnh Việt thiếu hụt các tác phẩm chất lượng cao về lịch sử.

Mưa đỏ

Gần đây, dự án phim Hộ linh tráng sĩ – Bí ẩn mộ Vua Đinh đang trở thành case study thú vị về việc đa dạng hóa nguồn vốn, khi đây là dự án được khởi đầu từ việc ký kết hợp tác phát triển điện giữa Hiệp hội Xúc tiến phát triển điện ảnh và tỉnh Ninh Bình tháng 10/2024, với mục tiêu thu hút, xúc tiến làm phim và từng bước xây dựng công nghiệp điện ảnh tại Ninh Bình gắn với phát triển du lịch, công nghiệp văn hóa, công nghiệp giải trí của tỉnh Ninh Bình.

Bên cạnh sự tham gia của các ngôi sao như Johnny Trí Nguyễn và Đỗ Thị Hải Yến, nhằm tái hiện hành trình bi tráng của bảy tráng sĩ bảo vệ bí mật lăng mộ Vua Đinh Tiên Hoàng, dự kiến ra mắt dịp Tết Độc lập 2026. Phim không chỉ lấy cảm hứng từ truyền thuyết dân gian huyền bí mà còn tận dụng open casting call để thu hút cộng đồng, gián tiếp huy động sự ủng hộ tinh thần và tài chính từ khán giả trẻ, giúp giảm áp lực kinh phí sản xuất vốn thường vượt 20 - 30 tỷ đồng cho dòng phim cổ trang lịch sử. Sự kiện diễu hành cổ phục cùng NSND Tự Long tại Triển lãm thành tựu đất nước 80 năm cũng là chiến lược PR thông minh, biến nguồn vốn cộng đồng thành động lực sáng tạo, dù ê-kíp thừa nhận việc casting và xây dựng bối cảnh vẫn là "cực hình" do chi phí khổng lồ.

Ê-kíp phim Hộ linh tráng sĩ – Bí ẩn mộ Vua Đinh

Nhà sản xuất Trinh Hoan cho rằng, phim lịch sử đòi hỏi kinh phí cao, trong khi khả năng hoàn vốn không được đảm bảo như các phim thị trường giải trí. Việc thu hút đầu tư khá khó khăn nên các nhà đầu tư có xu hướng ưa chuộng những bộ phim thương mại, có tính giải trí cao vì dễ dàng hoàn vốn và đáp ứng thị hiếu khán giả, tránh rủi ro. Cũng theo nhà sản xuất này, cần thiết phải có hỗ trợ mạnh mẽ từ phía Nhà nước để thúc đẩy phát triển dòng phim lịch sử. Điện ảnh là một ngành nghề mang tính đặc thù cao và gặp nhiều rủi ro nên mức thuế giá trị gia tăng hiện hành là một gánh nặng đáng kể cho các nhà sản xuất phim. Sự hỗ trợ tài chính từ phía Nhà nước, đặc biệt là các khoản vay ưu đãi, có thể giúp các nhà sản xuất giảm bớt rủi ro và mở rộng cơ hội thực hiện các bộ phim lịch sử”.

Nhìn về tương lai, việc tạo sức hút cho dòng phim bối cảnh lịch sử đòi hỏi chính sách hỗ trợ linh hoạt hơn, như tăng quỹ tài trợ từ Bộ Văn hóa và khuyến khích hợp tác quốc tế, để các dự án như "Hộ linh tráng sĩ" không chỉ dừng ở việc "chạy vạy vốn" mà còn trở thành biểu tượng văn hóa, góp phần bù đắp khoảng trống đề tài lịch sử trong điện ảnh Việt đương đại. Với doanh thu phóng vé Việt vượt 3.100 tỷ đồng chỉ trong quý 3-2025, cơ hội đang rộng mở nếu các nhà làm phim vượt qua rào cản tài chính bằng sáng tạo, biến những câu chuyện dân tộc thành sức mạnh kinh tế bền vững.

NSND Tự Long cũng góp mặt trong Hộ linh tráng sĩ

Cuối cùng, hành trình "đi tìm nguồn vốn" không chỉ là cuộc chiến tiền bạc mà còn là sứ mệnh bảo tồn di sản, nơi mỗi bộ phim lịch sử như Hộ linh tráng sĩ có thể khơi dậy lòng yêu nước qua lăng kính điện ảnh hiện đại.

	BHD và hành trình cùng những người yêu sử, cổ phục Việt chung tay tạo nên bộ phim 'Hộ linh tráng sĩ - Bí ẩn mộ vua Đinh'
	'Thanh âm vượt đại dương' - phim lịch sử chiếu rạp Nhà nước đặt hàng liệu có khả năng ra rạp?