Ngôi sao xanh Cánh diều vàng Bông sen vàng Haniff Oscar Cannes Venice

Đạo diễn Aleksandr Zolotukhin: Chúng tôi muốn thể hiện tính cách dân tộc trong những hoàn cảnh hiểm nghèo

(TGĐA) - Chàng trai Nga (Malchik Russkiy, 2019) là tác phẩm đầu tay của đạo diễn trẻ người Nga Aleksandr Zolotukhin. Bộ phim về người lính trẻ bị mù tại mặt trận Thế chiến thứ nhất này vừa được giới thiệu tại LHPQT Berlin 2019. Một câu chuyện cách đây 100 năm được kể dưới góc nhìn của đạo diễn mới 31 tuổi này có gì đặc biệt? Dưới đây là chia sẻ của đạo diễn Zolotukhin về bộ phim này.

	Galina Belyaeva: Chuyện tình lận đận của 'Biểu tượng nữ tính' điện ảnh Nga
	Đây là 10 phim Nga xuất sắc nhất năm 2018!

dao dien aleksandr zolotukhin chung toi muon the hien tinh cach dan toc trong nhung hoan canh hiem ngheo

Đạo diễn trẻ người Nga Aleksandr Zolotukhin

“Tôi sinh ra trong gia đình quân nhân, bố tôi là phi công quân sự, hồi nhỏ gia đình chúng tôi sống trong các doanh trại. Chúng tôi đã sống ở Ukraina, Kazakhstan, Belarus, sau đó là Kavkaz. Tôi nghĩ rằng điều đó rất ảnh hưởng tới sự phát triển và nhận thức thế giới của tôi. Có thể, chính nhờ tuổi thơ của tôi, gia đình tôi nên tôi thích đề tài quân sự. Tôi thích đi theo con đường của bố và trở thành phi công quân sự, nhưng không đủ sức khỏe. Tôi học công nghệ thông tin, nhưng khoảng từ năm thứ ba, tôi bắt đầu hiểu rằng tôi thích lĩnh vực khoa học nhân văn và nghề đạo diễn như một biểu hiện của nó hơn”.

Câu chuyện của bộ phim Chàng trai Nga là ý tưởng đầu tiên của anh?

Một trong những ý tưởng đầu tiên, phương án đầu tiên của kịch bản được viết vào năm thứ ba đại học, tất nhiên, sau đó nó đã nhiều lần được chỉnh sửa. Lúc bấy giờ tôi chủ yếu viết những kịch bản ngắn và kể về ý tưởng của mình cho đạo diễn Aleksandr Nikolaevich nghe, ông nói rằng cần viết kịch bản dài, vì đạo diễn luôn luôn phải nhìn xa. Tôi viết một phương án, sau đó sửa lại toàn bộ, sau đó lần thứ hai, ba, tư. Kịch bản rất dài, vì đó là một tư liệu lịch sử phức tạp, để nói về giai đoạn đó cần phải thâm nhập rất sâu vào thời đại của nó. Tất nhiên, ban đầu tôi không có đủ kiến thức. Mỗi giai đoạn làm phim mang lại những điều bất ngờ mới. Chúng tôi cố gắng đi sâu vào nội dung của bộ phim, vì phiên bản cuối cùng khác xa với những khuôn mẫu đầu tiên. Nhưng đây chính là sự độc đáo của điện ảnh như một loại hình sáng tạo. Có hai phương pháp làm việc: thứ nhất là hoàn toàn hư cấu, viết, trình bày tất cả và quay, còn thứ hai là phương pháp ngẫu hứng, khi mỗi một giai đoạn mới lại mở rộng ý tưởng ban đầu. Tôi chọn phương pháp thứ hai. Một mặt, điều đó rất tốt, nhưng mặt khác, nó là một thách thức đối với đạo diễn, vì không phải bao giờ bạn cũng đạt được những gì đã dự định ban đầu.

Poster phim Chàng trai Nga

Xin cho biết anh chưa đạt được và hối tiếc điều gì?

Rất nhiều. Nếu ai đó nói rằng phim của tôi còn nhiều sai sót và vấn đề, thì tôi xin trả lời rằng bạn biết 10, còn tôi biết 110, vì tôi đã xem hàng triệu lần mỗi cảnh phim. Đạo diễn là người nghiêm khắc nhất đối với bộ phim của mình. Bao giờ cũng vậy.

Âm nhạc trong phim khá đặc biệt. Nó xuất hiện ngay lúc đầu hay trong quá trình làm phim?

Cảnh trong phim Chàng trai Nga

Điều đó minh họa cho phương pháp làm việc khi tất cả phát triển dần dần. Chúng tôi hiểu ra rằng âm thanh phải đặc biệt, nhưng âm nhạc của Rakhmaninov, dàn nhạc không xuất hiện ngay tức thì, mà muộn hơn nhiều, như là sự kết hợp những nhiệm vụ sáng tạo và phi sáng tạo. Chúng tôi hiểu rằng câu chuyện về chàng trai mất thị giác phải được minh họa bằng âm thanh đặc biệt và âm nhạc phải chuyển tải được năng lượng, thời đại, kịch tính của thời đại ấy, cái cơn bão đã cuốn đi toàn bộ châu Âu ấy, cái vòng xoáy sự kiện ấy, nhưng đồng thời âm nhạc phải mang tính trữ tình, phải nhắc tới nhân vật chính của chúng ta – một chàng trai giản dị, rất hiền lành, yếu ớt về thể chất, nhưng nội tâm rất mãnh liệt.

Ở Nga, người ta thường xuyên làm phim về chiến tranh và tôi cảm thấy thời gian gần đây có những đạo diễn bắt đầu tìm kiếm những con đường mô tả chiến tranh không theo cách truyền thống như trước đây. Theo anh, hiện nay cần ngôn ngữ như thế nào để mô tả những thảm họa của chiến tranh, những thảm họa của những biến đổi có thể xảy ra và nói chung có hay không ngôn ngữ như vậy?

Cảnh trong phim Chàng trai Nga

Khi làm phim, không hiểu sao tôi không nghĩ về việc chiến tranh được mô tả như thế nào và cần nghĩ ra một cái gì đấy mới mẻ. Nhiệm vụ đặt ra là thể hiện tính cách dân tộc trong những hoàn cảnh hiểm nghèo – cho dù là chiến tranh hay những biến đổi lịch sử toàn cầu, mối quan hệ qua lại của con người. Chúng tôi cần chứng minh rằng chiến tranh, một mặt là chất xúc tác của những biểu hiện khủng khiếp, ghê tởm trong tính cách con người, nhưng mặt khác, trong bối cảnh đó, những phẩm chất nhân hậu nào đó, sự tôn trọng, tình bằng hữu cũng được bộc lộ rất rõ. Một trong những nhà văn - cựu chiến binh nhớ lại rằng, ông đã tìm thấy tình yêu đích thực chỉ một lần trong chiến hào Stalingrad và đó là tình yêu của những người lính. Chúng tôi muốn kể lại điều đó, tìm hiểu xem tình yêu đó xuất hiện như thế nào, cố gắng chuyển tải sự ngắn ngủi, thoáng qua của nó, bởi vì cuộc đời người lính luôn luôn mạo hiểm – nay sống, mai chết. Chính vì vậy chúng tôi bỏ qua những tình tiết mang tính chất sinh lý nào đó của những thảm họa chiến tranh, vì chúng tôi cảm thấy rằng ngôn ngữ duy nhất có thể kể về con người trong chiến tranh, về người lính trong chiến tranh là ngôn ngữ của sự tôn trọng, sự cao thượng, vì cái chết luôn luôn nâng cao phẩm giá.

Anh có định tiếp tục làm phim về chiến tranh không?

Trước mắt thì không. Mặc dù, tất nhiên, tôi quan tâm vấn đề lịch sử, muốn quay lại với nó, không biết đó sẽ là chiến tranh hay một đề tài khác. Tôi quan tâm về mối quan hệ trong tập thể đàn ông và tập thể trong chiến tranh là một trong những ví dụ tiêu biểu. Có thể, bằng cách nào đó tôi sẽ còn đề cập tới vấn đề này. Nhưng ý tưởng mới mà tôi đang ấp ủ là câu chuyện đương thời về những con người đương thời.

Bộ phim của anh, rõ ràng là mang tính chất thể nghiệm. Xin cho biết, anh có những ý tưởng tương tự như vậy không, hoặc, có thể, anh muốn làm một bộ phim quy mô, phức tạp trên quan điểm đạo diễn không?

Cảnh trong phim Chàng trai Nga

Hình thức, tất nhiên, có ý nghĩa rất lớn. Như Aleksandr Nikolaevich đã dạy, hình thức là cái vành đai níu giữ tất cả, nó là phần rất quan trọng của nội dung. Tất nhiên, tôi muốn vận động theo hướng này, tìm tòi những phương thức biểu hiện mới. Đó là con đường mà thầy chúng tôi đã chỉ ra – phải rất coi trọng hình thức. Theo tôi, chỉ đơn thuần kể một câu chuyện thì kém thú vị. Ví dụ, về mặt âm nhạc, chúng tôi đã thực hiện một công việc rất thú vị. Bộ phim sử dụng nhạc của Rakhmaninov, nhưng đó không phải là âm nhạc được trình diễn một cách thuần túy mà là được cải biên, dàn dựng, phối khí một cách rõ rệt.

Cảnh trong phim Chàng trai Nga

Trong những cảnh chiến trận, âm nhạc không được cất lên một cách êm ái, du dương, vì đó là chiến tranh, mà chiến tranh là sự hỗn loạn. Vì vậy âm nhạc cũng phải hỗn loạn, thậm chí đôi khi rất khó nghe. Với màu sắc chúng tôi cũng thực hiện như vậy.

Bộ phim của anh được khởi chiếu tại LHP Berlin 2019. Theo anh, có hay không ranh giới giữa cái gọi là phim liên hoan và phim đại chúng. Trong tương lai, anh muốn làm phim liên hoan hay phim dành cho khán giả rộng rãi?

Tôi không phân biệt như vậy. Chúng tôi bao giờ cũng được dạy tính chuyên nghiệp. Có hàng chục ví dụ về những bộ phim khán giả thành công được làm rất chuyên nghiệp. Titanic chẳng hạn. Theo tôi, hiện nay khán giả rất nghiêm khắc, nhưng họ quan tâm điện ảnh nhiều hơn. Toàn cầu hóa, internet cho phép mọi người khắp nơi trên thế giới xem phim. Nếu thích thú mọi người sẽ tìm và xem một cách dễ dàng.

Xin cảm ơn anh!