Đạo diễn Tam Wai-ching: 'Phim và tiểu thuyết là hai thực thể rất khác nhau'

(TGĐA) - Nền điện ảnh Hong Kong đã sản sinh ra nhiều ngôi sao nữ nổi tiếng thế giới như Maggie Cheung Trương Mạn Ngọc và một số diễn viên chuyên dòng phim hành động, được gọi là đả nữ. Tuy nhiên, ở vị trí phía sau máy quay, ngành công nghiệp điện ảnh khu vực vẫn do nam giới thống trị. Đó là lý do tại sao bộ phim truyện đầu tay của nữ đạo diễn Tam Wai-ching lại được coi là một sự kiện đáng chú ý. 

dao dien tam wai ching phim va tieu thuyet la hai thuc the rat khac nhau Dàn sao đình đám TVB rủ nhau đóng phim kinh dị 'Giao lộ âm dương'
dao dien tam wai ching phim va tieu thuyet la hai thuc the rat khac nhau Song Joong Ki và Song Hye Kyo khoe quà cưới “khủng” của đạo diễn Ngô Vũ Sâm
dao dien tam wai ching phim va tieu thuyet la hai thuc the rat khac nhau Phim mới của tình cũ Châu Tinh Trì thất bại doanh thu phòng vé
dao dien tam wai ching phim va tieu thuyet la hai thuc the rat khac nhau Thư Kỳ tỏa sáng trên thảm đỏ Cannes với chiếc đầm vàng rực

5 năm trước, nữ đạo diễn trẻ Tam Wai-ching đã gây được tiếng vang với bộ phim ngắn The little one tại Fresh Wave 2012 – một cuộc thi phim ngắn nhằm mục đích phát triển và đào tạo tài năng điện ảnh trẻ Hong Kong. Giờ đây, cô tự tin với bước tiến mới bằng bộ phim dài đầu tay, In your dreams, tác phẩm được chọn chiếu khai mạc Liên hoan phim châu Á Hong Kong năm nay. Tam Wai-ching nói về bộ phim In your dreams và cách mà một nữ đạo diễn có thể dấn bước trong nền công nghiệp điện ảnh Hong Kong.

dao dien tam wai ching phim va tieu thuyet la hai thuc the rat khac nhau
Đạo diễn Tam Wai-ching (trái) và diễn viên Carina Lau (giữa) trên trường quay In your dreams

Điều gì khiến cô muốn làm phim? Điều gì đã thúc đẩy cô?

Khi còn nhỏ, tôi đã từng viết một vài cuốn sách và tôi muốn khám phá các hình thức nghệ thuật khác nhau. Nhưng mãi đến sau này, tôi mới tiếp xúc với phim ảnh. Đó là thời điểm tôi theo học ở City University, một trong những giáo viên của tôi, đạo diễn Patrick Tam, thông qua các bài giảng của mình, đã dạy cho tôi hiểu rằng dưới góc độ người đạo diễn, phim ảnh có thể có ý nghĩa sâu hơn so với những gì chúng ta thấy trên màn ảnh dưới góc độ một khán giả. Tôi đã dần hiểu hơn về phim ảnh trong những năm tháng còn đi học. Có thể nói chính đạo diễn Patrick Tam đã thuyết phục tôi rằng phim ảnh là một loại hình nghệ thuật tuyệt vời.

Phải chăng quá khứ của cô, giống như một cuốn tiểu thuyết, có ảnh hưởng tới bộ phim In your dreams?

Tôi bắt đầu viết truyện lúc khoảng 13 hoặc 14 tuổi và từng in một vài cuốn sách. Nhưng ở trường đại học, Patrick Tam đã giúp tôi nhận ra rằng phim và tiểu thuyết là hai thực thể rất khác nhau. Khi làm một bộ phim, bạn cần phải chuyển tất cả sự tưởng tượng của bạn và tất cả các phép ẩn dụ mà bạn sử dụng trong cuốn tiểu thuyết thành một phương tiện khác gọi là thị giác. Tất cả mọi thứ phải được trình bày dưới hình thức trực quan. Điều đó rất quan trọng, vì vậy tôi phải làm quen với quá trình đó. Tôi đã rất may mắn khi gặp Patrick và có một người thầy tuyệt vời như vậy.

Cả The little oneIn your dreams đều tập trung vào những khó khăn trong gia đình và những thời điểm khó khăn ở trường – Hẳn là cô có lý do cho điều này?

Vâng, cả hai đều liên quan đến trường học nhưng The little one thì chú trọng hơn. Tôi nghĩ rằng In your dreams có màu sắc trẻ trung hơn và lãng mạn hơn. Cả hai đều có biểu tượng mang tính chu kỳ. Trong The little one, tôi đã sử dụng hai cái cây, một cái cây đã chết, cây còn lại đang tươi tốt để đại diện cho anh trai và em gái. Trong In your dreams - Tôi đã sử dụng giày cao gót và nước và bể bơi. Lý do tôi làm In your dreams là tôi rất yêu thích bộ phim Deep end của đạo diễn Ba Lan Jerzy Skolimoski. Đó là điều khiến tôi có cảm hứng làm một bộ phim dành cho tuổi vị thành niên với mối tình lãng mạn giữa một cậu bé và một người phụ nữ trưởng thành.

dao dien tam wai ching phim va tieu thuyet la hai thuc the rat khac nhau
Cảnh trong phim In your dreams

Thách thức lớn nhất của việc chuyển từ một bộ phim ngắn sinh viên thành một bộ phim dài chuyên nghiệp là gì?

Làm ngắn là một trải nghiệm thú vị còn làm phim điện ảnh là một trải nghiệm khó khăn và đau đớn. Khi tôi lần đầu tiên gửi kịch bản tới cuộc thi First Feature Film Initiative (Sáng kiến Điện ảnh đầu tiên), kịch bản không có ý nghĩa đối với cuộc thi này vì đây là câu chuyện hơi có chút cá nhân. Chưa kể, có những cảnh quay ngoại và các yêu cầu làm phim trong kịch bản vượt quá ngân sách được phân bổ của cuộc thi (tổng ngân sách là 30.25 triệu USD). Ví dụ như tiền thuê bể bơi tốn khoảng 70.000 USD mỗi ngày, nhưng bối cảnh hồ bơi là cốt lõi của bộ phim, vì vậy tôi không thể cắt bỏ những cảnh đó được. Tôi đã phải đối mặt với rất nhiều thách thức trong quá trình sản xuất cũng như cố gắng cân bằng ngân sách.

Cô đã không hi vọng giành chiến thắng trong cuộc thi?

Không! hoàn toàn không. Tôi nhận được một cuộc gọi từ trường đại học nói rằng họ đang tìm kiếm sinh viên tham gia vào cuộc thi. Sẵn có kịch bản trong tay, tôi liền gửi tới tham dự mà không nghĩ nhiều. Còn màn phỏng vấn, bạn biết đấy, có cả một dãy người ngồi hỏi và điều đó khá đáng sợ. Tôi đã nghe những người khác nói có những câu hỏi có thể làm cho bạn khóc! Tôi thì không trải qua chuyện đó nhưng có những câu hỏi tôi không thể trả lời được vì kịch bản của tôi vẫn còn ở dạng bản thảo và tôi vẫn chưa tìm được cái kết phim. Chủ yếu, liệu giáo viên và cậu học sinh thực sự có quan hệ tình dục với nhau? Các thành viên ban giám khảo hỏi tôi về điều đó và tôi vẫn chưa quyết định được. Vì vậy, cuối cùng tôi đã trả lời kiểu muốn sao cũng được là: "Năm sau, em sẽ thử lại”. Tôi không biết và không hề có ý niệm mình sẽ thắng.

dao dien tam wai ching phim va tieu thuyet la hai thuc the rat khac nhau
Đạo diễn Tam Wai-ching (đứng giữa) và các đồng nghiệp

Cô có cảm thấy áp lực nào khi làm bộ phim này?

Không hẳn là áp lực. Nhưng bởi vì có ít nhà đầu tư tham gia vào dự án này nên chúng tôi đã có thể quyết định loại phim nào chúng tôi muốn thực hiện. Nó không giống như bộ phim của tôi làm để chiếu tại thị trường đại lục; Tôi thậm chí không bao giờ quan tâm tới thị trường đại lục. Không bị vướng bận bởi các ý kiến chỉ đạo từ phía nhà đầu tư, tôi đã có thể làm bộ phim theo cách mình muốn và thoải mái với điều đó.

Làm thế nào để làm việc với Carina Lau? Liệu có khó khăn khi phụ trách một ai đó có nhiều kinh nghiệm so với mình?

Tôi đã dự kiến là sẽ có rất nhiều “cuộc chiến” với cô ấy! Tôi đã làm việc trong ngành điện ảnh 3,4 năm này với tư cách nhà biên kịch, và đã cộng tác với những tên tuổi lớn như Sean Lau Lưu Thanh Vân và Nick Cheung Trương Gia Huy, và tôi đã nhận ra các diễn viên nữ là người dễ phiền phức nhất. Nhưng trong suốt quá trình làm phim, Carina Lau chuyên nghiệp một cách kinh ngạc. Tôi vẫn ấn tượng với những gì cô ấy nói với tôi trong một lần vào giữa thời gian nghỉ ngơi. Cô ấy bước tới và nói, "Đạo diễn, bạn phải chắc chắn rằng bạn làm một bộ phim tuyệt vời. Tất cả các diễn viên là những con cờ trên bàn cờ của bạn. Rất nhiều diễn viên nữ người Pháp đến Hollywood không tham gia trong các bộ phim hay. Một diễn viên được quay phim và diễn xuất hay như thế nào phụ thuộc vào đạo diễn". Điều này thật sự cho thấy cô ấy tôn trọng đạo diễn và ekip làm phim như thế nào. Tôi nghĩ, ở vị trí ngôi sao thực sự duy nhất của bộ phim, cô ấy có quyền đòi hỏi nhiều thứ nhưng cô ấy rất chuyên nghiệp. Tôi không phải lo lắng quá trình làm việc với cô ấy chút nào.

dao dien tam wai ching phim va tieu thuyet la hai thuc the rat khac nhau
Tam Wai-ching trong một lần phỏng vấn truyền hình

Ngoài trường hợp ngoại lệ đáng chú ý là Ann Hui, các đạo diễn tên tuổi và nổi tiếng ở Hồng Kông hiện nay hầu như chỉ là nam giới. Cô đã trải qua những thử thách nào để dấn thân vào nghề với tư cách là đạo diễn nữ?

Tôi nghĩ rằng có rất nhiều lý do dẫn đến tình trạng không có nhiều đạo diễn nữ ở top dẫn đầu. Và một trong những lý do đó bắt nguồn ở yếu tố văn hóa. Trong văn hoá truyền thống Trung Quốc, các giá trị gia đình được nhấn mạnh ở vai trò người phụ nữ. Trong ngành công nghiệp này, hiển nhiên cũng có nhiều phụ nữ thích phim ảnh nhưng liệu họ có sẵn sàng đặt sự nghiệp lên trên gia đình của họ? Đó là rào cản lớn đối với phụ nữ trong ngành này, đặc biệt về thể chất. Họ không thể vận hành thiết bị chiếu sáng hạng nặng giống như nam giới. Nhưng xét ở góc độ nào đó, tỷ lệ nam nữ tương đối cân bằng khi có khá nhiều nhà biên kịch nữ. Tuy vậy, theo nhận định thì điện ảnh Hong Kong luôn làm nhiều phim hành động, vì vậy các đạo diễn cũng thường thích các nhà biên kịch nam trong các dự án thuộc thể loại này. Đó cũng là một yếu tố dẫn đến tình trạng mất cân bằng giới tính trong ngành điện ảnh.

dao dien tam wai ching phim va tieu thuyet la hai thuc the rat khac nhau Dàn sao đình đám TVB rủ nhau đóng phim kinh dị 'Giao lộ âm dương'
dao dien tam wai ching phim va tieu thuyet la hai thuc the rat khac nhau Song Joong Ki và Song Hye Kyo khoe quà cưới “khủng” của đạo diễn Ngô Vũ Sâm
dao dien tam wai ching phim va tieu thuyet la hai thuc the rat khac nhau Phim mới của tình cũ Châu Tinh Trì thất bại doanh thu phòng vé
dao dien tam wai ching phim va tieu thuyet la hai thuc the rat khac nhau Thư Kỳ tỏa sáng trên thảm đỏ Cannes với chiếc đầm vàng rực
dao dien tam wai ching phim va tieu thuyet la hai thuc the rat khac nhau Hiệp sĩ mù tham dự Hội chợ phim Hong Kong 2015

Thái Sơn