Những sự kiện nổi bật của Điện ảnh Việt 2019

	Điện ảnh Việt có gì đáng chú ý năm 2020?
	‘30 chưa phải Tết’ tung bộ poster đậm không khí Tết trước thềm công chiếu ngày đầu năm

Tháng 1: Tết buồn của nghệ sỹ Hãng phim truyện Việt Nam

Chỉ còn cách ngày Tết cổ truyền khoảng 20 ngày, thay vì ra đường sắm Tết, nghệ sỹ Hãng phim truyện Việt Nam phải “ra đường” đúng nghĩa đen và nghĩa bóng.

Ngày 15/1/2019, 30 cán bộ công nhân viên Hãng phim truyện Việt Nam nhận được thông báo cắt lương và bảo hiểm từ Tổng công ty vận tải thủy (VIVASO), đơn vị đang trong lộ trình thoái vốn ra khỏi Hãng phim truyện Việt Nam. Các nghệ sỹ cho biết, họ không được thông báo gì về việc này và cũng không biết lý do họ đột ngột bị dừng đóng bảo hiểm. Việc liên lạc với lãnh đạo Hãng bất thành khiến nhiều nghệ sĩ đã phải đứng trước cổng số 4 Thụy Khuê sáng ngày 17/1 để giăng biểu ngữ phản đối.

Đạo diễn Nguyễn Đức Việt cho biết: "Việc cắt bảo hiểm của VIVASO đã đẩy chúng tôi đến tận cùng của sự chịu đựng".

Tháng 2: Cuộc rượt đuổi doanh thu mùa Tết

Bỏ qua việc lùm xùm ồn ào mâu thuẫn hay chất lượng phim chưa tương xứng thì tháng 2 là một mùa phim Tết đại thắng với các nhà làm phim Việt khi Trạng Quỳnh và Cua lại vợ bầu rượt đuổi doanh thu, bỏ xa những tác phẩm ngoại cạnh tranh cùng đợt như Đại chiến âm dương của Thành Long, Tân vua hài kịch của Châu Tinh Trì hay bom tấn hoạt hình How to Train Your Dragon: The Hidden World. Chốt lại, cả hai đều gia nhập “CLB trăm tỷ”, với Trạng Quỳnh là hơn 100 tỷ còn Cua lại vợ bầu chạm mốc 191,8 tỷ, dẫn đầu danh sách Phim Việt có doanh thu cao nhất.

Tháng 3: Hai Phượng đặt cột mốc về doanh thu

Chỉ chưa đầy 1 tháng sau đó, danh xưng Phim Việt có doanh thu cao nhất của Cua lại vợ bầu đã bị Hai Phượng của “đả nữ” Ngô Thanh Vân đoạt lấy. Ra mắt ngày 22/2/2019, Hai Phượng nhanh chóng thu về 200 tỷ tại Việt Nam, Mỹ và Canada sau hai tuần.

Không chỉ có doanh thu cao, Hai Phượng còn mở đầu cho điều chưa từng có ở Việt Nam: Phát hành phim ở khu vực Bắc Mỹ. Bắt đầu chiếu ở 15 thành phố của Mỹ, nhưng nhờ sự đón nhận, hưởng ứng của cộng đồng hải ngoại, bộ phim được nâng lên chiếu ở 28 thành phố. Trong tuần công chiếu đầu tiên, phim thu về 150.000 USD, vào top 30 bộ phim có doanh thu cao nhất tại Mỹ trong tuần đó và sau hai tuần công chiếu, phim thu về gần 600.000 USD (13,9 tỷ đồng). Đây thực sự là một tín hiệu đáng mừng cho điện ảnh Việt Nam.

Tháng 4: Chàng vợ của em chiến thắng Cánh diều vàng

Trái với nhiều dự đoán, bộ phim lấy đề tài cải lương Song Lang dù được đánh giá cao lại thất bại trước Chàng vợ của em do Charlie Nguyễn cầm trịch. Ở mảng truyền hình, Quỳnh búp bê san sẻ giải vàng cùng bộ phim Bên kia sông. Còn lại, các giải thưởng khác đều tìm đúng chủ nhân xứng đáng.

Giải thưởng Cánh diều 2018 diễn ra từ 9 - 12/4 tại thành phố TP.HCM được đánh giá là khá thành công về mặt tổ chức. Ngoài xét giải cho 144 tác phẩm ở 7 thể loại gồm phim tài liệu, khoa học, hoạt hình, phim ngắn, phim truyện truyền hình, công trình nghiên cứu lý luận phê bình điện ảnh thì Cánh diều 2018 còn là bữa tiệc phim dành cho khán giả 2 miền. Ngoài ra, một hoạt động khá chất lượng của giải thưởng với người làm nghề là tổ chức một tọa đàm chuyên môn Nhìn lại sáng tác điện ảnh, phim truyền hình 2018. Không chỉ đánh giá tổng kết, tọa đàm còn nhấn mạnh vào 3 vấn đề lớn của ngành điện ảnh là Hiệu quả xã hội hóa sau 10 năm – được và mất; Vai trò của nhà nước trong xu thế hiện nay và Đánh giá chất lượng của những bộ phim Việt doanh thu bom tấn…

Tháng 5: Ồn ào vụ Vợ ba rút khỏi rạp

Vừa ra rạp ngày 17/5, Vợ ba của đạo diễn Nguyễn Phương Anh gây phản ứng mạnh về việc chọn nữ chính 13 tuổi đóng nhiều cảnh nóng trong phim. Diễn viên Trà My (sinh năm 2004) hóa thân nhân vật Mây, người vợ lẽ 13 tuổi trong một gia đình thời phong kiến. Mây có cảnh tân hôn với chồng và cảnh thân mật với người vợ hai tên Xuân (Maya đóng). Dư luận đã đặt ra vấn đề về sử dụng lao động trẻ em trong phim, vấn đề đạo đức liên quan đến việc sử dụng trẻ em đóng cảnh nóng, và những hậu quả về mặt tâm lý có thể xảy đến với diễn viên nhí khi đóng cảnh nóng. Ngay sau công văn ngày 20/5 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Cục yêu cầu Điện ảnh kiểm tra lại quy trình cấp phép bộ phim và đưa ra biện pháp xử lý thì ngày 21/5, Vợ ba hoàn toàn rút khỏi rạp chiếu.

Tháng 6: Phim Việt sợ… Ký sinh trùng

Tháng 6/2017, 2 phim Việt ra rạp là Đảo của dân ngụ cư và Xóm trọ 3D; Tháng 6/2018, là Em gái mưa, Ống kính sát nhân và Lộ mặt; Tháng 6/2019, không một phim Việt nào chen chân. Kỳ lạ, khi mà ngay cả thị trường phim Tết, phim Việt còn chả ngán không hiểu sao lại né tháng đầu hè. Lý giải có thể là cơ hội ủng hộ phim Việt đậm không khí Tết cổ truyền xác xuất bán vé nhiều hơn là cạnh tranh tháng 6 – vốn được gọi mà “mùa bom tấn” đến từ Hollywood. Tuy nhiên, các “bom tấn” tháng 6 như X-Men: Dark Phoenix, Rocketman, Toy Story 4 hay Annabelle Comes Home lại thất bại, không kiểu này thì kiểu khác và nhường đất diễn cho một tác phẩm khác đến từ Hàn Quốc – Ký sinh trùng (Parasite) của đạo diễn Bong Joon Ho. Sau ba tuần chiếu, bộ phim giành giải Cành cọ vàng tại Cannes này đã đạt mốc 63 tỷ đồng tại Việt Nam. Đây được xem là thành tích ấn tượng đối với phim Hàn nói riêng và dòng phim nghệ thuật nói chung tại thị trường phim chiếu rạp Việt Nam.

Tháng 7: Hiệp hội Xúc tiến phát triển điện ảnh Việt Nam được thành lập

Rời cương vị Cục trưởng Cục điện ảnh chỉ thời gian ngắn, Tiến sĩ Ngô Phương Lan chính thức đắc cử, đảm nhận cương vị mới – Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam, ra mắt đúng ngày 25/7.

Sự ra đời của Hiệp hội là nhu cầu khách quan nhằm thúc đẩy điện ảnh Việt Nam phát triển phù hợp với xu thế phát triển của điện ảnh thế giới, nhất là trong bối cảnh điện ảnh Việt đang dần định hình và phát triển thành một nền công nghiệp điện ảnh. Hơn nữa, việc thành lập Hiệp hội hoàn toàn phù hợp với chiến lược và quy hoạch phát triển điện ảnh Việt Nam cũng như chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2030.

Tháng 8: Góp sức hoàn thành Luật Điện ảnh (sửa đổi)

Sau 12 năm ban hành, Luật Điện ảnh bắt đầu xuất hiện nhiều bất cập và trong tháng 8/2019, Bộ VHTT&DL đã tổ chức hai cuộc hội thảo xin ý kiến góp ý cho việc sửa đổi luật ở Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội. Rất nhiều ý kiến xác thực đã được các nhà quản lý điện ảnh, các nhà sản xuất phim, đại diện phát hành, bên liên quan… đóng góp cho dự thảo. Không chỉ nóng trong hội nghị hay văn bản mà trên các mặt báo, diễn đàn và cả các cuộc nói chuyện của nghệ sỹ đều xoay quanh việc góp ý luật, trong đó có cả vấn đề kiểm duyệt. Lần đầu tiên, một chính sách điện ảnh lại nhận được nhiều ý kiến thảo luận sôi nổi của nghệ sỹ đến như vậy.

Tháng 9: Thêm một nhà đầu tư Hàn Quốc vào rạp chiếu phim Việt Nam

Khi mà sự góp ý cho Luật điện ảnh sửa đổi về việc rạp chiếu phim nội địa hiện đang quá ít, chỉ chiếm khoảng 20% thị phần, còn lại là sự chiếm lĩnh của hai ông lớn CGV và Lotte đến từ Hàn Quốc còn đang lo ngại thì ngay tháng 9, một thương hiệu chiếu phim đến từ Hàn Quốc là DCINE Cinema bắt đầu khai trương cụm rạp đầu tiên tại thành phố Hồ Chí Minh và sẽ xây tiếp 1 cụm rạp ở Sóc Trăng trong tháng 10.

Theo số liệu thống kê, tính đến tháng 2/2019, CGV vẫn áp đảo với 75 cụm rạp trên toàn quốc. Lotte Cinema đứng thứ hai với 42 rạp. Hai hãng phát hành khác là BHD và Galaxy Cinema lần lượt có 9 và 14 rạp trên toàn quốc. Và hiện tại, với sự phát triển nhanh chóng của DCINE Cinema, hai đơn vị phát hành nội địa có cớ để lo lắng…

Tháng 10: Sự cố “đường lưỡi bò” của điện ảnh Việt

Tối 13/10, bộ phim hoạt hình Everest: Người tuyết bé nhỏ (Abominable) đột ngột bị rút khỏi các rạp chiếu ở Việt Nam. Nguyên nhân xuất phát từ việc có người phát hiện nhà làm phim đã cài cắm đường lưỡi bò vào trong các phân cảnh phim. Hình ảnh trên nhanh chóng được lan truyền trên mạng xã hội dẫn đến một cơn sóng phản đối nhắm đến Hội đồng duyệt phim Quốc gia và lãnh đạo Cục điện ảnh.

Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch sau khi có thông tin chính thức về kết quả kiểm tra và xử lý đã quyết định khiển trách kiểm điểm rút kinh nghiệm đối với một số cán bộ Cục Điện ảnh và quản lý liên quan, xử phạt công ty nhập khấu phát hành phim CGV cũng như tiêu hủy toàn bộ tang vật về bộ phim. Bộ VHTT&DL đánh giá đây là bài học sâu sắc trong công tác quản lý điện ảnh nói riêng và lĩnh vực văn hóa nghệ thuật nói chung.

Tháng 11: Hai sự kiện điện ảnh quan trọng

Được thực hiện ngay sau sự cố “đường lưỡi bò” nên Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 21, được tổ chức lại Thành phố Vũng Tàu từ 22 - 27/11/2019 không tránh khỏi sự lúng túng trong nhiều khâu. Tuy nhiên, cuối cùng thì Bông sen vàng cũng tìm được chủ nhân trong số 74 bộ phim tham gia tranh tài ở 4 hạng mục quan trọng. Ở thể loại được quan tâm nhất là Phim truyện điện ảnh, Song Lang – bộ phim thất bại trước đó tại giải Cánh diều đã thắng đậm khi ra về với 5 giải thưởng gồm Phim hay nhất và 4 giải cá nhân. Các hạng mục dự thi khác cũng tìm được chủ nhân xứng đáng.

Không chỉ có Liên hoan phim Việt Nam, tháng 11 cũng diễn ra một sự kiện điện ảnh quan trọng khác là sự ra đời của Hội Bảo vệ quyền tác phẩm điện ảnh và phim truyền hình Việt Nam. Theo đạo diễn, NSND Đặng Xuân Hải – Người khởi xướng thành lập Hội chia sẻ: Mục đích ra đời của Hội Bảo vệ quyền tác phẩm điện ảnh và phim truyền hình Việt Nam là nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của hội viên thông qua thực hiện quản lý quyền tác giả, tác phẩm điện ảnh và phim truyền hình theo quy định của pháp luật và điều lệ của tổ chức hội. Việc Hiệp hội Xúc tiến phát triển điện ảnh Việt Nam được thành lập trước đó và Hội Bảo vệ quyền tác phẩm điện ảnh và phim truyền hình Việt Nam ra đời thực sự là tín hiệu đáng mừng cho điện ảnh Việt Nam trên con đường hội nhập và chuyên nghiệp.

Tháng 12: 60 năm chia nửa vui và buồn

Tháng 12 đánh dấu bộ phim Mắt biếc oanh tạc phòng vé khi chỉ mới 9 ngày đã có doanh thu 100 tỷ. Nhưng với lễ kỷ niệm 60 năm của Hãng phim truyện Việt Nam thì đó là câu chuyện của “mắt vui” và “mắt buồn”. Bỏ qua sự xập xệ của cơ sở, bỏ qua sự mệt mỏi khó khăn hệ lụy của quá trình cổ phần hóa, là những đôi “mắt vui”, tự hào của nhiều nghệ sỹ điện ảnh các thế hệ, các vùng miền của Hãng phim truyện tề tựu trong ngày kỷ niệm 60 năm tự tổ chức vào ngày 6/12 tại số 4 Thụy Khuê – địa chỉ gắn bó với nghệ sỹ từ ngày thành lập. Giản dị, ấm cúng, xúc động và cười trong nước mắt là những từ được mô tả trong buổi gặp mặt này.

Đến buổi gặp mặt do Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch cùng Cục Điện ảnh tổ chức thì những đôi mắt buồn đau đã biến thành sự phẫn nộ. Các băng rôn, biểu ngữ chăng đầy để phản đối, những Nghệ sỹ đến đây không phải để vinh danh, để gặp gỡ mà chỉ bởi câu hỏi: Hãng sẽ đi về đâu, như thế nào, điều gì tiếp theo đang chờ đón họ?

Đầu năm, Hãng phim truyện khởi đầu cho một câu hỏi và cuối năm, vẫn là câu hỏi đó mà không lời hồi đáp…

	Điện ảnh Việt có gì đáng chú ý năm 2020?
	Quốc Anh và Khả Ngân trở thành một cặp đôi oan gia nhưng ăn ý trong trailer 'Bí mật của gió'