Sirota Alieva: 'Màn ảnh nhỏ chiến thắng Hollywood lớn'

(TGĐA) - LHP mở rộng Kinotavr lần thứ 29 của nước Nga diễn ra  từ ngày 2 đến 10/6/2018 tại Sochi. Tham gia chương trình chính gồm có 12 bộ phim mà tác giả của chúng hiện nay là những người quyết định phương hướng phát triển của nền điện ảnh nước nhà. Sau 15 năm, chương trình thi tuyển các bộ phim màn ảnh rộng đầu tay lại được phục hồi. Bài trả lời phỏng vấn sau đây với giám đốc LHP, nhà nghiên cứu điện ảnh Sirota Alieva, đề cập tới thực trạng của LHP Kinotavr hiện nay, những xu hướng điện ảnh mà nó hướng tới và mối quan hệ của LHP Kinotavr với LHP Cannes. Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.  

sirota alieva man anh nho chien thang hollywood lon Cẩm nang phim & những điều phụ nữ muốn
sirota alieva man anh nho chien thang hollywood lon 'Muse': Nàng thơ của quỷ nhuộm đen màn ảnh rộng đầu năm mới
sirota alieva man anh nho chien thang hollywood lon Thăng hoa cảm xúc điện ảnh trong năm 2018 cùng Warne Bros
sirota alieva man anh nho chien thang hollywood lon Điện ảnh thế giới & 5 bộ phim tuyệt vời về tình mẹ
sirota alieva man anh nho chien thang hollywood lon Charlize Theron: Viên kim cương Nam Phi

Bà đã làm việc bao nhiêu năm tại LHP Kinotavr? Có bao giờ LHP nhận thấy rằng cần phải thay đổi một cái gì đó thật căn bản không?

Tôi làm việc ở đây từ năm 1993. Tới thời điểm đó, các nhà lãnh đạo LHP mở của nước Nga cảm thấy rằng LHP cần được tiếp tục phát triển. Song song với chương trình phim nội đã xuất hiện LHP quốc tế ở Sochi, tồn tại 11 năm. Một số nhà làm phim ngoại tham gia LHP lúc bấy giờ chưa nổi tiếng lắm, nhưng hiện nay đã trở thành ngôi sao, như: đạo diễn Hungary János Szász, đạo diễn Đức Tom Tykwer (đồng giải thưởng). Chủ tịch ban giám khảo LHP Kinotavr qua các thời kỳ gồm: Liliana Cavani (đạo diễn Ý), Régis Wargnier (đạo diễn Pháp), Krzysztof Zanussi (đạo diễn Ba Lan), Udo Kier (diễn viên Đức), Bohdan Stupka (diễn viên Ukraina), Jafar Panahi (đạo diễn Iran). Ngoài ra còn có các thành viên ban giám khảo như Jerzy Hoffman (đạo diễn Ba Lan), Helmut Berger (diễn viên Áo). LHP Kinotavr đã làm tất cả những gì có thể để người nước ngoài được xem phim Nga, còn chúng ta xem phim nước ngoài.

sirota alieva man anh nho chien thang hollywood lon
Nhà nghiên cứu điện ảnh Sirota Alieva

Nhưng từ đó đến nay cả một thời đại đã trôi qua

LHP Kinotavr tồn tại không phụ thuộc vào số lượng phim được sản xuất – 300 hay 20. Chủ tịch ban giám khảo luôn luôn là những đạo diễn nổi tiếng: Mark Zakharov, Gleb Panfilov, Vadim Abdrashitov, Karen Shakhnazarov, Vladimir Khotinenko, Valery Todorovsky. Sự ổn định của LHP chứng minh sự bền vững về chuyên môn của nó. Nó vẫn diễn ra ngay cả khi không có gì để chiếu: buộc phải sử dụng tất cả những gì vốn có. Dần dần tình hình được cải thiện, số lượng phim được sản xuất nhiều hơn. Chúng tôi bắt đầu ghi nhận các xu hướng. Chúng ta phải hiểu rằng bất kỳ LHP nào cũng chỉ là khâu trung gian hữu ích đối với việc quảng bá những gì mà chúng ta gọi là cấp thiết và quan trọng. Mọi LHP, cả quốc nội lẫn quốc tế, đều tồn tại gần như theo những quy luật giống nhau. Mới đây, các tờ báo điện ảnh lớn đồng loạt viết về cuộc khủng hoảng của LHP Cannes, cụ thể họ ghi nhận sự vắng mặt của các ngôi sao và sự thiếu vắng của những bộ phim lớn của Hollyood, thời gian biểu các buổi chiếu dành cho báo chí không hợp lý lắm, đã hạn chế đáng kể việc đăng tải các bài nhận xét và trả lời phỏng vấn, và tất nhiên, cả việc cấm chụp ảnh selfie trên thảm đỏ. Thế giới đã thay đổi và vấn đề không chỉ ở selfie.

Mâu thuẫn điện ảnh quan trọng hiện nay là cuộc chiến của LHP Cannes với Netflix, nó phản ảnh sự cạnh tranh toàn cầu giữa màn ảnh lớn và màn ảnh nhỏ. Phim truyền hình nhiều tập được chiếu khắp thế giới, chúng được xem nhiều lần, số lượng khán giả tăng lên không phải theo ngày, mà theo giờ. Màn ảnh nhỏ đã chiến thắng Hollywood Lớn... Dĩ nhiên, các LHP cũng phải thay đổi.

Có hay không Kinotavr hiện tượng lực lượng trẻ bị các đạo diễn lớn khống chế?

Ngược lại, LHP Kinotavr luôn luôn tìm kiếm những đạo diễn mới, phát hiện ra những tên tuổi mới. Năm nay, chúng tôi đã tuyển chọn được một số lượng phim đầu tay kỷ lục trong suốt lịch sử LHP – 58/102 phim được gửi tới chương trình thi phim màn ảnh rộng. Vì vậy buộc phải dành cho chúng một chương trình thi riêng. Điều rất quan trọng là trong hai năm gần đây, nhà nước đã cấp kinh phí cho 40 phim đầu tay, vì các đạo diễn trẻ không được ai ủng hộ. Chúng tôi tự hào vì chương trình thi phim ngắn của chúng tôi đã trở thành một định hướng cho nhà nước quyết định việc cấp kinh phí.

Năm ngoái, chúng ta nói rằng đã xuất hiện những người hoàn toàn không cần tài trợ của nhà nước.

Điện ảnh trẻ của nước Nga chủ yếu là điện ảnh tác giả, và nó cần các nhà sản xuất có khả năng tiếp nhận, ủng hộ ý tưởng và biết cách tiến hành các thủ tục xin tài trợ. Khâu yếu nhất trong các bộ phim đầu tay là kịch bản. Điều đó đòi hỏi một cách tiếp cận nghiêm túc ngay trong giai đoạn học tập ở trường điện ảnh, nơi cần tìm hiểu kỹ càng về nền điện ảnh thế kỷ XXI, làm thế nào viết một kịch bản hiện đại. Tiếc rằng ở nước ta loại tài liệu giảng dạy như vậy còn rất ít, vì vậy các cuốn sách của Mỹ về phim truyền hình nhiều tập rất được chuộng.

Làm thế nào mộtlính mớinhư Mikhail Raskhodnikov có thể lọt vàomắt xanhcủa ban giám khảo LHPKinotavr”?

Mikhail Raskhodnikov không phải lính mới, Những khó khăn tạm thời là bộ phim thứ hai của anh với các vai chính được thực hiện bởi Ivan Okhlobystin, diễn viên đoạt giải tại LHP của chúng tôi năm 1992, và Rinal Muhametov, ngôi sao của phim Lực hấp dẫn Điệu tăng gô lạnh lùng. Các diễn viên đoạt giải của chúng tôi và những người đã từng tham gia LHP những năm khác nhau là đặc điểm chính của chương trình thi chính năm nay. Đó là Dmitry Meskhiev, người từng đoạt giải LHP quốc tế Moskva, Akelsey Fedorchenko, giải thưởng LHP quốc tế Venice và Ivan I. Tverdovsky, đoạt giải nhì tại LHP Karlovy Vary (Cộng hòa Séc). Meskhiev là người cao tuổi nhất tham gia cuộc thi lần này, còn Tverdovsky là người trẻ nhất.

sirota alieva man anh nho chien thang hollywood lon
Poster phim Những khó khăn tạm thời

Giữa chương trình chính do các đạo diễn nổi tiếng thực hiện và chương trình phim đầu tay là khoảng cách một trời một vực?

Chúng tôi đã xem một khối lượng phim rất lớn, và khi được hỏi “các bạn tuân theo những nguyên tắc tuyển chọn nào?”, bao giờ chúng tôi cũng trả lời: bản thân bộ phim quyết định nhiều hơn tên tuổi của đạo diễn. Điều đặc biệt là những bộ phim của các tác giả khác nhau thường bổ sung cho nhau. Đề tài cha con được các đạo diễn trẻ lẫn đạo diễn gạo cội quan tâm: Van Gogh của Sergey Livnev Những khó khăn tạm thời của Mikhail Raskhodnikov trong chương trình thi chính, A-xít của Aleksandr Gorchilin, Những con sông sâu của Vladimir Bitokov và Hãy đ Liza đến của Igor Kagramanov – trong chương trình phim đầu tay...

Tôi rất phấn khởi vì lần đầu tiên sau một số năm, chương trình của chúng tôi có những bộ phim mà sự kiện diễn ra trong quá khứ. Đó là Câu chuyện một vụ bổ nhiệm của Avdotia Smirnova và Cuộc chiến tranh của Anna của Aleksey Fedorchenko. Đề tài về sự cô đơn vẫn cấp thiết như xưa. Nhân vật của các phim Hai tấm vé về nhà của Dmitry Meskhiev , Trái tim thế giới của Natalia Meschaninova Những con voi có thể đá bóng của Mikhail Segal vẫn đang tìm kiếm sự gần gũi đích thực, sự gắn bó và tình yêu, và không quan trọng họ sống ở đâu, trong nhà trẻ, trong rừng, trong những căn hộ sang trọng an toàn hay trong thành phố bị chiến tranh tàn phá.

Nhiệm vụ của chúng tôi là phản ánh quá trình. Hiện nay điện ảnh khu vực và điện ảnh thể loại đang phát triển. Điện ảnh khu vực được giới thiệu tại LHP gồm: phim Những con sông sâu của Vladimir Bitokov. Bộ phim này được chọn vào chương trình thi tuyển Từ Tây sang Đông tại LHP Karlovy Vary, và phim Đ bỏ của Ivan i. Tverdovsky, được mời tham gia chương trình thi chính của LHP này. Trong số phim thể loại có Những con chim én chết của Natalia Pershina Hai người của Timofey Zhalnin và Thầy dạy kèm của bạn của Anton Kolomeets . Công việc của chúng tôi là giới thiệu những gì đã làm. Còn công việc của các nhà phê bình là đánh giá trình độ những gì đã được làm.

Thành lập ban giám khảo bao giờ cũng là công việc khó vì các nhà điện ảnh vốn bận rộn. Sự lựa chọn của LHP căn cứ vào những tiêu chí nào?

Chúng tôi mời vào ban giám khảo các nhà làm phim thường xuyên hoạt động và mở rộng lĩnh vực hoạt động của mình. Đạo diễn Aleksey Popogrebsky, chủ tịch ban giám khảo, đã từng hoạt động trong lĩnh vực phim truyền hình và tham gia giảng dạy; nhà sản xuất phim Evgeny Gindilis đã gặt hái thành công trong lĩnh vực phim tài liệu và phim truyền hình nhiều tập; Igor Vdovin là tác giả âm nhạc cho các bộ phim bom tấn và phim truyền hình nhiều tập, một nhân vật được công chúng mến mộ; diễn viên sân khấu và điện ảnh Igor Vernik thích làm phim ngắn; Stas Tyrkin không chỉ là nhà phê bình nổi tiếng mà còn làm giám đốc chương trình của LHP phim đầu tay. Tất nhiên, trong ban giám khảo có cả những người đã đoạt giải của LHP chúng tôi, đó là nữ diễn viên Oksana Akinshina đoạt giải nhất năm 2001 với vai diễn đầu tay của mình trong phim Hai chị em của Sergey Bodrov-con, và nhà quay phim Levan Kapanadze, giải thưởng năm 2014.

sirota alieva man anh nho chien thang hollywood lon
Giám đốc LHP, nhà nghiên cứu điện ảnh Sirota Alieva

Có bao giờ tại LHP xảy ra các vụ tranh cãi vì quyết định bất công của ban giám khảo không?

Tranh cãi thì luôn luôn có. Đánh giá điện ảnh đương đại là công việc khó khăn, vì các ý kiến thường đối lập với nhau. Nhưng giải thưởng của LHP là ý kiến, thị hiếu và đôi khi là sự thiên vị của một ban giám khảo cụ thể. Tham gia chương trình phim ngắn có những bộ phim do các diễn viên Maria Shalaeva, Ksenia Rapport, Pyotr Fedorov thủ vai. Hiện nay đó là một xu hướng bền vững, rất nhiều người say mê phim ngắn. Các diễn viên thử sức làm đạo diễn, tìm kiếm đồng nghiệp có thể làm nhà sản xuất, đề nghị bạn bè đóng các vai khác nhau. Trong lĩnh vực này đang diễn ra một sự trao đổi sáng tạo lẫn nhau rất sinh động. Nhiều diễn viên không có vai diễn. Hôm nay họ có thể nhận giải thưởng, nhưng sau đó lại thất nghiệp.

Mà người sáng tạo bao giờ cũng có nhu cầu thể hiện mình. Nghề đạo diễn là một trong những cách thức trở thành người tự do, cảm nhận mình là chủ nhân của hoàn cảnh.

sirota alieva man anh nho chien thang hollywood lon Cuộc chiến giữa khán giả và giới phê bình
sirota alieva man anh nho chien thang hollywood lon Điện ảnh trước cuộc cách mạng 4.0: Cơ hội và thách thức
sirota alieva man anh nho chien thang hollywood lon Grigori Chukhrai: 'Người hùng' của Điện ảnh Nga - Xô Viết
sirota alieva man anh nho chien thang hollywood lon Javier Bardem và những bộ phim làm nên tên tuổi tại Hollywood
sirota alieva man anh nho chien thang hollywood lon 'Loving Pablo': Bộ phim về ông trùm Mafia khét tiếng Colombia

Trần Hậu

Theo báo Nga