Làm sao để tài năng trẻ của điện ảnh Việt có điều kiện phát triển vượt trội?

	Khán giả yêu điện ảnh xếp hàng dài săn vé xem phim tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng lần thứ Ba (DANAFF III)
	Khai mạc DANAFF TALENTS - Vườn ươm dự án: Sân chơi thiết thực cho các nhà làm phim trẻ

Chiều 1/7/2025, Hội thảo “Phát hiện và bồi dưỡng tài năng điện ảnh: Kinh nghiệm quốc tế và giải pháp của Việt Nam” được tổ chức tại Furama Resort, Đà Nẵng trong khuôn khổ Liên hoan phim (LHP) Châu Á Đà Nẵng lần thứ III (DANAFF III).

Việc phát hiện và bồi dưỡng tài năng điện ảnh có lẽ đã được bàn không ít lần trong các hội thảo về giáo dục nghệ thuật, các kỳ Liên hoan phim, các sự kiện điện ảnh nhiều năm gần đây ở Việt Nam. Chủ đề này được bàn nhiều một phần vì tính cấp thiết của nó và cũng bởi thực tế là dù chúng ta luôn đặt mục tiêu xây dựng một nền điện ảnh Việt Nam tiên tiến, hiện đại, đủ sức cạnh tranh với thế giới nhưng sẽ gặp ngay rào cản lớn là chất lượng nguồn nhân lực.

Câu hỏi đặt ra là, dù từ lâu Việt Nam đã có hai trung tâm đào tạo điện ảnh chuyên nghiệp bậc Đại học ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh và khoảng hai thập niên gần đây còn có thêm các mô hình đào tạo điện ảnh ở các Đại học đa ngành (Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Hoa Sen, HUTECH, Văn Lang…); các mô hình đào tạo ngắn hạn có sức ảnh hưởng và thành tựu nhất định như TPD, Gặp gỡ mùa Thu, Varan, Hanoi Doclab, Talent Campus HANIFF, Xine House, CJ Short, Ươm mầm tài năng DANAFF…

Toàn cảnh Hội thảo Hội thảo “Phát hiện và bồi dưỡng tài năng điện ảnh: Kinh nghiệm quốc tế và giải pháp của Việt Nam”

Nhưng có thể xác định hay không việc phát hiện và bồi dưỡng tài năng điện ảnh tại Việt Nam đang ở quy mô và cấp độ nào? Nó đáp ứng đến đâu nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao cho nền công nghiệp điện ảnh đang phát triển nhanh nhưng cũng đối mặt nguy cơ tụt hậu vì những điểm yếu cố hữu của một hệ thống giáo dục mà từ đào tạo đến thực hành đều thiếu nền tảng, chưa được đầu tư đúng mức và chậm đổi mới?

Hội thảo “Phát hiện và bồi dưỡng tài năng điện ảnh: Kinh nghiệm quốc tế và giải pháp của Việt Nam” sẽ không đi sâu phân tích những vấn đề quá vĩ mô về chiến lược phát triển nguồn nhân lực. Thay vào đó, qua những chia sẻ kinh nghiệm của các nhà giáo dục đến từ các trường đào tạo điện ảnh, các nhà sáng lập, điều hành các mô hình phát hiện và bồi dưỡng tài năng điện ảnh trong và ngoài nước, Hội thảo hướng vào những nội dung sau:

• Bức tranh toàn cảnh về phát hiện và bồi dưỡng tài năng điện ảnh tại Việt Nam và các nước như Mỹ, Hàn Quốc, Pháp…

• Những điểm độc đáo, sáng tạo và hữu ích của các mô hình đào tạo nêu trên trong việc phát hiện và bồi dưỡng nhân tài điện ảnh.

• Các mô hình đào tạo có đóng góp ra sao vào sự phát triển nền điện ảnh mỗi nước, điện ảnh toàn cầu và thúc đẩy hợp tác quốc tế giữa các nền điện ảnh.

• Những yếu tố then chốt khiến các mô hình này có thể hoạt động hiệu quả trong điều kiện của mỗi nước, khó khăn mà các mô hình này gặp phải - đặc biệt trong bối cảnh nền sản xuất phim toàn cầu đang trải qua những thay đổi chưa từng thấy khi bước vào kỷ nguyên số.

• Bài học nào Việt Nam có thể học hỏi từ mỗi mô hình phát hiện, bồi dưỡng tài năng của các nền điện ảnh nước ngoài?

• Cơ hội nào cho những hợp tác giữa các mô hình nêu trên trong tương lai?

Phát biểu mở đầu Hội thảo, bà Nguyễn Thị Anh Thi - Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng cho biết: “Trong bối cảnh của ngành công nghiệp điện ảnh toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ, việc phát hiện và bồi dưỡng tài năng trẻ không chỉ là nhiệm vụ cấp thiết mà còn là chiến lược lâu dài để xây dựng một nền điện ảnh phát triển bền vững, sáng tạo và hội nhập.

Những kinh nghiệm quốc tế cho thấy, đầu tư vào con người, từ đạo diễn, biên kịch, diễn viên đến kỹ thuật viên chính là nền tảng để tạo nên những tác phẩm có sự lan tỏa và giá trị nghệ thuật đích thực. Hiện nay, thành phố Đà Nẵng chúng tôi đang từng bước xây dựng hệ sinh thái văn hóa sáng tạo, đẩy mạnh phát triển các nền công nghiệp văn hóa, trong đó có điện ảnh. Chúng tôi cũng nhận thức rõ rằng, để phát triển điện ảnh không thể thiếu những chính sách hỗ trợ cho thế hệ làm phim trẻ, từ đào tạo, kết nối quốc tế đến tạo dựng sản xuất và phát hành.

Hội thảo hôm nay chính là cơ hội quý báu để các chuyên gia trong nước và quốc tế cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm, mô hình đào tạo hiệu quả cũng như đề xuất các phương án phù hợp với thực tiễn”.

TS. Ngô Phương Lan - Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến Phát triển điện ảnh Việt Nam phát biểu tại Hội thảo: “Bồi dưỡng tài năng điện ảnh là một hoạt động quan trọng của DANAFF các mùa. Hoạt động “Ươm mầm tài năng” trong lĩnh vực điện ảnh đến mùa thứ 3 đã tập hợp nhiều gương mặt ấn tượng và có nhiều bạn trẻ có thành công bước đầu trong nghề nghiệp và có những người thành công cũng quay lại với chương trình “Ươm mầm tài năng”.

Thông qua chương trình “Ươm mầm tài năng” và “Vườn ươm dự án” của DANAFF Talents, DANAFF kỳ vọng phát hiện và đồng hành cùng những gương mặt triển vọng - những người sẽ góp phần viết tiếp câu chuyện của điện ảnh Việt Nam trên bản đồ điện ảnh thế giới.

Một nền điện ảnh thành công là phải có những tác phẩm điện ảnh hay, và muốn có được những tác phẩm hay phải có được tài năng điện ảnh, trẻ, mới mẻ và sung sức để bổ sung vào lực lượng làm phim. Chính vì vậy hoạt động đào tạo các gương mặt mới là rất quan trọng để phát hiện, nuôi dưỡng tài năng đưa đến với điện ảnh chuyên nghiệp”.

Ở phần trình bày tham luận, dưới sự điều phối của Giám tuyển điện ảnh Trương Quế Chi, Giảng viên trường Đại học Sân khấu và Điện ảnh Hà Nội; biên kịch, đạo diễn, nhà sản xuất Tony Bùi - nghệ sĩ cư trú, giảng viên chương trình cao học ngành Điện ảnh, trường Nghệ thuật, đại học Columbia, New York trình bày tham luận với chủ đề “Không chỉ cần tài năng – Việt Nam khởi động tiến ra thị trường điện ảnh quốc tế”.

Phần trình bày của đạo diễn, nhà sản xuất Tony Bùi

Khi hướng tới thị trường quốc tế, các nhà sản xuất và đạo diễn sẽ phải nâng cao chất lượng phim để đáp ứng được yêu cầu khắt khe về nội dung, kỹ thuật và hình ảnh. Điều này sẽ thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo trong ngành điện ảnh Việt Nam. Việc điện ảnh Việt được quốc tế chú ý sẽ thu hút sự đầu tư từ các quỹ phim, nhà sản xuất quốc tế, giúp tăng cường tài chính cho các dự án phim trong nước và tạo điều kiện cho các tài năng trẻ được phát triển.

PGS. TS. NGƯT Phan Thị Bích Hà - nguyên Hiệu trưởng trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Thành phố Hồ Chí Minh; trưởng khoa Âm nhạc, Sân khấu và Điện ảnh - Đại học Văn Lang với tham luận của mình, bà trình bày lý do tại sao chúng ta nên xây dựng thế hệ nhà làm phim mới với việc học hỏi quốc tế và mở rộng hợp tác.

Việc kết nối giữa các trường đào tạo trong nước và với các đối tác quốc tế, liên kết với các tổ chức phát triển điện ảnh, và các nền tảng số sẽ mở ra cơ hội cho những chương trình trao đổi sinh viên cho các cuộc liên hoan phim sinh viên, hoặc tổ chức các workshop và phát triển các dự án liên kết.

PGS. TS. NGƯT Phan Thị Bích Hà trình bày lý do tại sao chúng ta nên xây dựng thế hệ nhà làm phim mới với việc học hỏi quốc tế và mở rộng hợp tác

Hợp tác quốc tế đang là mô hình dễ dàng để Việt Nam có được một hệ tài năng mới. Về điều này, Thạc sĩ Nguyễn Hồng Quân - Trưởng bộ môn đạo diễn, khoa Nghệ thuật Điện ảnh Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội trình bày tham luận với chủ đề: “Hợp tác quốc tế trong đào tạo Điện ảnh: Quá khứ – Hiện tại – Tương lai của trường Đại học Sân khấu và Điện ảnh Hà Nội”. Hợp tác quốc tế đã và đang đóng vai trò then chốt trong sự phát triển của trường Đại học Sân khấu và Điện ảnh Hà Nội. Từ những bước đi đầu tiên khi gia nhập các tổ chức quốc tế uy tín như CILECT và ATEC, đến việc thiết lập mạng lưới đối tác rộng lớn trong khu vực và trên thế giới.

Cũng trong bối cảnh số hóa và toàn cầu hóa, PGS. TS. Hoàng Cẩm Giang - Trưởng bộ môn Nghệ thuật học, khoa Văn học, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc Gia Hà Nội trình bày tham luận về Đào tạo nhân lực. Trong tham luận của PGS. TS. Hoàng Cẩm Giang có trình bày về việc đào tạo nhân lực. Trong bối cảnh số hóa, việc vừa giữ vững bản sắc văn hóa dân tộc, vừa tích cực hiện đại hóa, đại chúng hóa, toàn cầu hóa nền nghệ thuật đóng vai trò rất quan trọng.

PGS. TS. Hoàng Cẩm Giang

Về kinh nghiệm xây dựng chương trình đào tạo ngành phim trong khuôn khổ trường đại học đa ngành, đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh trong tham luận “Kinh nghiệm xây dựng chương trình đào tạo ngành học làm phim trong môi trường đại học đa ngành”, chỉ ra rằng, một điểm khác biệt lớn trong mô hình đào tạo ngành làm phim giữa các trường là việc tổ chức chương trình theo hướng chia theo nhánh (đạo diễn, quay phim, biên kịch, dựng phim...) hay giữ một nhánh chung cho toàn bộ sinh viên làm phim. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến năng lực đầu ra, việc khám phá công việc làm phim mà còn định hình tinh thần làm việc nhóm và tư duy liên ngành trong sáng tạo.

Đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh

Từ phía góc nhìn quốc tế, Nhà sản xuất, Chuyên gia dự án quốc tế Charles Kim - Ủy viên Liên hoan phim Truyền phát Quốc tế Hàn Quốc (KISF) trong tham luận “Yếu tố quan trọng trong hợp tác quốc tế với các Dự án của Việt Nam” nói rằng: Việt Nam đang sẵn sàng trở thành một nhân tố quan trọng trong bối cảnh điện ảnh châu Á. Nhưng thành công phụ thuộc vào khả năng học hỏi từ kinh nghiệm của khu vực, phát triển các khuôn khổ ngành có cấu trúc và kết hợp bản sắc địa phương với sức hấp dẫn của việc kể chuyện toàn cầu. Với sự hợp tác có chủ đích, Việt Nam có thể chuyển từ một thị trường mới nổi đầy hứa hẹn thành một trung tâm trong hệ sinh thái nội dung của châu Á.

Phần 2: Tọa đàm với khách mời

Trong phần tọa đàm với những ý kiến cởi mở, bên cạnh các gương mặt quen thuộc từ phần đầu như đạo diễn, biên kịch Tony Bùi; đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh phiên thảo luận có thêm sự xuất hiện của Ông Jérémy Segay - Tùy viên Nghe nhìn khu vực Đông Nam Á tại Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên và diễn viên, đạo diễn Kaity Uyên hay nhà sản xuất Nguyễn Trinh Hoan - đạo diễn hình ảnh, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Sản xuất phim Hoan Khuê (HK Films)

Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên - người dẫn dắt Trung tâm Tài năng điện ảnh trẻ TPD từ ngày mới thành lập; là bệ phóng của rất nhiều đạo diễn, diễn viên hiện nay – trong đó có những gương mặt như Hà Lệ Diễm, đạo diễn phim Những đứa trẻ trong sương (đoạt giải phim Châu Á hay nhất tại DANAFF I) hay diễn viên Hoàng Hà – gương mặt được yêu mến trong phim Em và Trịnh. Đạo diễn của Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối có nhiều kinh nghiệm và hiểu rằng việc đào tạo trẻ cần những gì và làm sao để thấu hiểu các bạn trẻ đam mê điện ảnh.

Diễn viên, đạo diễn Kathy Uyên với sự nghiệp thành công ở các phim Để Mai tính hay Âm mưu giày gót nhọn, cô còn là nhà sáng lập, giảng viên và điều hành trung tâm đào tạo nghệ thuật biểu diễn ACT Academy; cô từng tham gia đào tạo diễn xuất cho nhiều gương mặt nổi tiếng như Thanh Hằng, Chi Pu, Lãnh Thanh, Kaity Nguyễn, Ninh Dương Lan Ngọc và Lê Xuân Tiền.

Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên và đạo diễn, diễn viên Kaithy Uyên

Nhà sản xuất Nguyễn Trinh Hoan chia sẻ HK Films được thành lập năm 2005 và tôi rất có duyên được làm việc với những dự án đầu tay của các đạo diễn như Quang Dũng, Trịnh Đình Lê Minh… Trong quá trình làm việc dài hơi như vậy, anh cảm nhận các nhà làm phim có ít cơ hội cọ sát thực tế và tích lũy kinh nghiệm. Việc để các bạn trẻ có cơ hội làm việc thực tế với một đoàn phim thì sẽ tạo ra nhiều cơ hội việc làm và tích lũy kinh nghiệm.

Ông Jérémy Segay cũng bày tỏ quan điểm trước câu hỏi làm sao để phát hiện ra tài năng từ một nhà làm phim trẻ: “Rất khó để tôi đoán được ai là tài năng khi mới gặp nhưng tôi nghĩ tính cách của họ là quan trọng. Đặc biệt là người đó cũng phải cho thấy họ có một động lực lớn như dự án hay sáng kiến nào đó muốn thực hiện”.

Phát biểu tổng kết Hội thảo, bà Lý Phương Dung, Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam bày tỏ: “Câu chuyện phát hiện và bồi dưỡng tài năng thông qua đào tạo ở các trường công cho đến các mô hình đào tạo ngắn hạn, hợp tác quốc tế đều mang lại cho chúng ta những lợi ích nhất định Tài năng không chỉ đến từ tố chất bẩm sinh mà còn cần rèn luyện trong học tập, quá trình sáng tạo và trưởng thành trong cộng đồng nghệ thuật.

Một điểm đáng chú ý là sự đa dạng và chuyển động mạnh mẽ của mô hình đào tạo điện ảnh của Việt Nam hiện nay. Hội thảo không chỉ dừng lại ở việc chia sẻ kinh nghiệm phát hiện bồi dưỡng tài năng mà còn mở ra cơ hội hợp tác quốc tế trong đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho Việt Nam”.

	Khai mạc DANAFF TALENTS - Vườn ươm dự án: Sân chơi thiết thực cho các nhà làm phim trẻ
	Mạc Văn Khoa, Mai Cát Vi cùng team 'Út Lan' phấn khích với khán giả tại DANAFF III