(Review) 'Quán Kỳ Nam': Hồi ức Sài Gòn với nỗi buồn qua từng hơi thở

	'Quán Kỳ Nam' ra mắt bộ ảnh nhân vật: 6 phận người trong không gian Sài Gòn xưa
	Đạo diễn Leon Quang Lê: Khi làm phim, tôi đặt trọn niềm tin vào cảm nhận của chính mình!

Nhưng chính sự mạo hiểm đó tạo nên cái đẹp đặc biệt của Quán Kỳ Nam: một bộ phim không chỉ kể chuyện, mà còn hồi sinh ký ức của một thành phố đã khác xưa rất nhiều. Bộ phim theo chân Khang – một dịch giả trẻ từ tỉnh lên Sài Gòn nhận công việc mới – và Kỳ Nam, một phụ nữ góa chồng sống lặng lẽ trong khu cư xá cũ. Họ gặp nhau gần như vô tình, nhưng sự cô đơn của hai tâm hồn lại dẫn lối họ đến những chia sẻ, thấu hiểu vượt lên trên mọi khác biệt tuổi tác và hoàn cảnh.

Điều thú vị là Leon Lê không chọn kể câu chuyện tình yêu theo hướng “điểm nhấn cao trào”, mà để nó phát triển bằng nhịp thở của đời sống: nhẹ, chậm, nhiều khoảng lặng, giống như tiếng gió luồn qua hành lang chung cư, như ly cà phê đặt vội lên bàn nhưng để lại mùi hương rất lâu sau đó, nơi nhân vật tìm lấy nhau chỉ bằng sự đồng điệu trong cử chỉ và ánh mắt, thay vì những câu thoại trực diện và sáo rỗng.

Quán Kỳ Nam - tác phẩm mang vẻ đẹp trầm buồn của Sài Gòn xưa

Với khán giả mê điện ảnh thuần tuý, điều khiến họ ấn tượng mạnh nhất chính là cách bộ phim tái hiện Sài Gòn thập niên 80 – không màu mè, không gồng mình hoài cổ. Đó là một Sài Gòn có tường bong tróc, cánh cửa sắt kẽo kẹt, tiếng xe đạp leng keng, những ánh đèn vàng hắt lên tường cũ.

Ê-kíp đã mất gần hai tháng để biến một trường học cũ thành khu cư xá thời 1985, trong đó từng chi tiết – từ vật dụng, biển hiệu, đến ánh sáng – đều được thiết kế lại để phù hợp với đời sống thời kỳ hậu chiến đang chuyển mình. Kết hợp với chất phim 35mm, khung hình trở nên mềm và sâu, vừa thật vừa như phủ bụi ký ức. Không có hiệu ứng số nào có thể bắt chước cảm giác này. Leon Lê, trong một bài phỏng vấn, từng nói rằng ánh sáng lên phim nhựa có “linh hồn” hơn và khi xem Quán Kỳ Nam, ta hiểu điều đó không hề là sáo ngữ.

Diễn xuất của Liên Bỉnh Phát – người từng được Leon Lê chọn cho Song Lang – lần này trưởng thành hơn rất nhiều. Anh vào vai Khang bằng sự kiệm lời, nội tâm và cả chút vụng về của một chàng trai trẻ bước vào thành phố lớn. Ánh mắt của anh thể hiện rõ sự lúng túng giữa những khoảng trống của cuộc đời: vừa muốn bắt đầu, vừa sợ bị tổn thương.

Những khung hình đẹp và chỉn chu

Còn Đỗ Thị Hải Yến – nữ diễn viên từng được khán giả biết đến với các phim Chuyện của Pao và Chơi vơi – trở lại màn ảnh rộng với một vai diễn đẹp đến ám ảnh. Vai Kỳ Nam của cô không phải kiểu nhân vật bộc lộ nhiều cảm xúc; thay vào đó, chỉ cần một cái cúi đầu, một hơi thở dài, một cái chạm nhẹ vào nồi canh đang nấu, khán giả đã cảm nhận được nỗi buồn và sự kiên cường của người phụ nữ từng chịu nhiều mất mát. Có lẽ hiếm ai thể hiện được vẻ đẹp “trầm” của Sài Gòn xưa như Hải Yến – một vẻ đẹp của sự chịu thương chịu khó, của sự hy sinh, của những nỗi niềm không nói ra nhưng chưa bao giờ nguội lạnh. Nhiều ý kiến cho rằng Hải Yến như cái bóng “vô hồn” nhưng có lẽ đấy là ý đồ đạo diễn, mô tả một con người còn gì đó mắc kẹt với quá khứ, gần giống như cách Phạm Ngọc Lân mà với nữ chính của mình trong Cu-li không bao giờ khóc.

Hai diễn viên chính kết hợp với nhau rất tự nhiên: họ không cố gắng thể hiện là “đang yêu”, mà giống như hai người cô đơn tìm thấy nhau trong cùng một nhịp thở của thành phố. Phim có rất ít thoại và hai diễn viên phải kể câu chuyện chủ yếu bằng ánh mắt – điều này đòi hỏi kỹ năng, tiết chế và cảm xúc tinh tế, nhưng họ đã làm được. Điều khiến Quán Kỳ Nam trở thành một tác phẩm đáng nhớ là cách Leon Lê chọn kể câu chuyện. Anh không phán xét, không tô hồng, không cố tình bi kịch hóa. Anh chỉ quan sát, đặt camera như một nhân chứng điềm tĩnh ngồi trong quán trọ, nhìn hai con người tìm cách sống tiếp giữa những nỗi buồn chưa nguôi. Đây là phong cách đặc trưng từ Song Lang nhưng cũng sẽ khiến bộ phim không có nhiều điểm nhấn hành động hoặc kịch tính, khó chiều lòng khán giả đại chúng

Phản ứng hóa học vừa phải nhưng tình tứ của hai nhân vật chính

Ta dễ dàng bắt gặp những chi tiết rất đỗi quen thuộc: tấm rèm cửa màu bạc phếch, chiếc radio cũ, những dãy hành lang dài hun hút, âm thanh của buổi trưa nắng khi mọi thứ đều như chùng xuống. Những hình ảnh ấy khiến người xem cảm giác không phải đang xem một bộ phim tái dựng, mà là đang nhìn vào ký ức của chính mình.

Một điểm đáng nói nữa là tiết tấu phim. Đây chắc chắn không phải câu chuyện dành cho người thích sự kịch tính, vì Quán Kỳ Nam trung thành với nhịp kể chậm rãi. Nhưng sự chậm rãi này không hề “chán”; nó giống nhịp sống của chính những khu cư xá cũ: ngày nào cũng vậy, nhưng bên trong những quãng chậm là cả một thế giới cảm xúc đang được cất giữ. Một cái nắm tay nhỏ có khi còn quan trọng hơn cả một nụ hôn. Một tiếng thở dài có thể chứa nhiều hơn cả một đoạn độc thoại dài. Đây là nét đẹp mà chỉ phim ảnh và chỉ những đạo diễn thật sự yêu điện ảnh mới truyền tải được.

Nhìn tổng thể, Quán Kỳ Nam là một tác phẩm hiếm hoi ở điện ảnh Việt hiện tại: một phim nghệ thuật đúng nghĩa, nhưng không xa cách; một phim hoài cổ nhưng không sướt mướt; một câu chuyện tình nhưng không hời hợt. Nó là dòng chảy ngầm, chậm nhưng sâu, mộc mạc nhưng tinh tế, và đặc biệt là chân thật. Không cố làm khán giả khóc, nhưng sau khi bước ra khỏi rạp, người xem vẫn thấy có điều gì đó nghèn nghẹn trong lòng. Câu chuyện tình của hai nhân vật chính Khang và Kỳ Nam, không chỉ là giai điệu man mác của tiếc nuối mà còn phản chiấu phần nào đó sự thay đổi của con người trong thời đại mới, để chúng ta có thể đối thoại với chính mình, với ký ức, với những điều chúng ta từng đánh mất.

Trong một thị trường điện ảnh đang đầy rẫy phim thương mại, sự xuất hiện của một bộ phim như Quán Kỳ Nam là điều rất đáng trân quý. Nó chứng minh rằng điện ảnh Việt vẫn có những người làm nghề theo đuổi sự chỉn chu, sự tinh tế và những giá trị lâu bền, chứ không chạy theo thị hiếu tức thời.

	'Quán Kỳ Nam' ra mắt bộ ảnh nhân vật: 6 phận người trong không gian Sài Gòn xưa
	Đạo diễn Leon Quang Lê: Khi làm phim, tôi đặt trọn niềm tin vào cảm nhận của chính mình!