Đạo diễn Leon Quang Lê: Khi làm phim, tôi đặt trọn niềm tin vào cảm nhận của chính mình!

	Thảm đỏ công chiếu 'Quán Kỳ Nam' chật kín sao Việt
	'Quán Kỳ Nam' ra mắt bộ ảnh nhân vật: 6 phận người trong không gian Sài Gòn xưa

Hiện, bộ phim đang nhận về sự quan tâm lớn của khán giả khi có sự góp mặt của Liên Bỉnh Phát sau khi được vinh danh Nam diễn viên chính xuất sắc tại Lễ trao giải Kim Chung và sự trở lại của nữ diễn viên Đỗ Thị Hải Yến sau 10 năm vắng bóng. TGĐA đã có cuộc trò chuyện với đạo diễn Leon Quang Lê để nghe anh tâm sự về quá trình “thai nghén” Quán Kỳ Nam.

Đạo diễn có thể tiết lộ ý tưởng nào khiến anh quyết định thực hiện Quán Kỳ Nam?

Ý tưởng này bắt đầu khi tôi đang làm Song Lang. Căn chung cư tôi thuê ở tầng dưới có một cô bán cơm tháng. Cô ấy có một đặc điểm là luôn gây lộn với hàng xóm và thường xuyên viết những bức xúc của mình lên tường hành lang chung cư – về việc xả rác, tiếng chân mạnh, hay tàn thuốc lá. Cô ấy viết, sơn đi, rồi lại viết những điều mới.

Ban đầu tôi cảm thấy rất khó chịu vì năng lượng tiêu cực. Nhưng đồng thời tôi cũng thấy thú vị: một người làm nghề nấu cơm tháng – công việc đòi hỏi sự chăm sóc, vị tha – lại rất xù lông với cuộc đời.

Đạo diễn Leon Quang Lê

Tôi tự hỏi, làm sao để mình thoải mái với tình huống này? Cô ta đã sống ở đây bao nhiêu năm, mình là người mới đến. Nếu lên tiếng, mình sẽ thành kẻ thù. Tôi quyết định nhìn cô ấy bằng một góc nhìn vị tha: tại sao một người lại trở nên như thế? Phải có một biến cố nào đó, những giấc mơ không thành, kỳ vọng không đạt được, bệnh tật, hay mối lương duyên trắc trở... đã khiến cô ta oán hận cuộc đời.

Từ đó, tôi không còn bực bội mà trở nên tò mò. Tôi bắt đầu nghĩ: "Đây có thể là một câu chuyện thú vị". Một câu chuyện về một người phụ nữ đứng tuổi bán cơm tháng và một chàng nghệ sĩ trẻ tuổi hơn sống ở tầng trên. Chuyện gì sẽ xảy ra nếu hai người này đi qua đời nhau?

Ngay từ lúc đó, tôi đã xác định Liên Bỉnh Phát sẽ đảm nhận vai anh chàng trẻ tuổi ở tầng trên.

Tại sao lại là Liên Bỉnh Phát mà không phải một diễn viên trẻ nào khác, thưa anh?

Lý do tôi chọn Phát là vì tôi đã nói với cậu ấy: "Anh không muốn em diễn". Tôi chỉ muốn Phát đọc kịch bản, hiểu nhân vật. Phát phải bỏ tư duy "chọn nét diễn". Đó là một suy nghĩ của mặt bằng chung diễn viên Việt Nam.

Chính vì Phát chưa từng diễn theo cách cũ, nên những điều tôi dạy là những điều đầu tiên cậu ấy biết. Tôi muốn tạo cơ hội để Phát tiếp tục phát huy khả năng diễn xuất theo cách này, vì tôi tin rằng cậu ấy sẽ phát huy tốt nhất với phương pháp này.

Liên Bỉnh Phát được khán giả yêu mến gọi với danh xưng là "Chàng thơ" của Đạo diễn Leon Quang Lê

Nguy hiểm nhất là tư duy đang phổ biến trong khán giả: Phim hay là phải khóc. Khóc mới là diễn xuất đỉnh cao, và khán giả xem phim phải khóc thì phim đó mới hay. Mục đích của tôi không phải là làm cho bạn khóc. Tôi muốn bạn cảm nhận mọi thứ bạn muốn cảm, chứ không phải đặt mục tiêu khiến người xem phải rơi nước mắt. Giọt nước mắt không phải lúc nào cũng là sự vỡ òa của cảm xúc.

Được biết, nữ diễn viên Hải Yến không phải là lựa chọn ban đầu của anh cho vai diễn Kỳ Nam. Nếu vai diễn này yêu cầu diễn viên nhiều tuổi hơn, người đầu tiên anh nghĩ đến là ai?

Nếu xét đúng hình tượng, phải nghĩ đến những người phụ nữ Bắc đã lớn tuổi, chẳng hạn như ca sĩ Ý Lan, cô Khánh Ly, hoặc trẻ hơn thì có thể là Nguyễn Cao Kỳ Duyên. Họ toát lên được cốt cách, tinh thần của một người phụ nữ Bắc sống ở Sài Gòn.

Phần lớn hình ảnh của Kỳ Nam được lấy cảm hứng từ mẹ của tôi. Ngay cả phong cách ăn mặc, kiểu tóc uốn bồng bềnh, hay chiếc áo cổ Tàu, mặc quần bà ba đen, guốc gỗ... tất cả đều lấy cảm hứng từ mẹ tôi.

Nữ diễn viên Hải Yến ban đầu không phải là lựa chọn đầu tiên của đạo diễn Leon Quang Lê

Hơn thế nữa là cách mẹ tôi giết thời gian bằng cách chơi bài gỡ. Tôi nhớ mãi tuổi thơ thấy mẹ luôn gỡ bài, gỡ hết ván này đến ván khác, và khi hỏi thì mẹ nói: "Gỡ để tìm hy vọng". Mỗi lần gỡ được một lá bài, một bộ bài, là có hy vọng sắp có tin tức, sắp có niềm vui.

Sự ám ảnh từ hình ảnh mẹ ngồi gỡ bài ngày này qua ngày khác đã khiến tôi đưa chi tiết này vào phim. Đó là lý do nhân vật có những nét tính cách đó.

Tại sao anh lại quyết định thực hiện dự án Quán Kỳ Nam bằng phim nhựa 35mm?

Tôi chọn phim nhựa là bởi tôi vẫn luôn yêu thích hình ảnh mà chất liệu này mang lại. Có thể thấy, dù là điện thoại hay máy tính, người ta vẫn chuộng những ứng dụng tạo hiệu ứng khiến hình ảnh trông như phim nhựa. Điều đó chứng minh rằng ngay cả những người không am hiểu về điện ảnh vẫn có thể cảm nhận được rằng phim nhựa có một chiều sâu và vẻ đẹp khác biệt.

Với hình ảnh kỹ thuật số (digital), sự rõ nét và chi tiết quá mức đôi khi lại khiến mọi thứ trở nên không còn chân thật nữa.

Lựa chọn quay bằng phim nhựa 35mm khiến Quán Kỳ Nam của Đạo diễn Leon Quang Lê trở nên đặc biệt với gam màu hoài niệm, gợi cảm xúc

Với dự án Song Lang, tôi đã muốn quay bằng phim nhựa, nhưng vì nhà sản xuất e ngại về kinh phí và những trở ngại khác nên đã không được chấp thuận. Tuy nhiên, với Quán Kỳ Nam, tôi quyết định tự sản xuất và muốn tự mình quyết định việc phải quay bằng phim nhựa. Điều này đóng góp rất lớn vào linh hồn của tác phẩm.

Phim nhựa giống như một sinh mệnh có linh hồn. Nếu quay không cẩn thận, không tôn trọng, bộ phim có thể bị hỏng: trầy xước, màu sắc, ánh sáng có thể bị phá hủy hoàn toàn. Chúng ta phải nâng niu và tôn trọng nó. Nhưng đổi lại, sự nâng niu đó sẽ mang đến một hồn cốt mà digital không bao giờ có thể đáp ứng được.

Lựa chọn làm phim nhựa thời điểm này khá mạo hiểm bởi chi phí lớn, và câu chuyện về bài toán doanh thu. Anh đã làm thế nào để vừa thoả mãn đam mê mà không bị áp lực với những con số?

Việc làm phim nhựa chắc chắn đòi hỏi kinh phí cao hơn. Tuy nhiên, mức độ tăng chi phí đó không phải là điều khiến các nhà làm phim lo ngại nhất. Nó có cao hơn nhưng không đến mức trở thành lý do chính để họ từ bỏ. Bài toán doanh thu chưa bao giờ khiến tôi cảm thấy áp lực. Điều quan trọng là mỗi dự án tôi tạo ra phải có ý nghĩa với bản thân và nếu có thể, nên đóng góp được điều gì đó cho cộng đồng.

Khi xem phim, khán giả nhận xét thấy có những vết xước xuất hiện. Đó là lỗi hay dụng ý nghệ thuật của anh?

Đó là những lỗi thật mà chúng tôi không mong muốn, nhưng một cách vô tình, nó lại cộng thêm vào cái "thời gian" và "hồn cốt" của phim nhựa.

Một điểm cộng khác của Quán Kỳ Nam đó là âm nhạc sử dụng trong phim. Đạo diễn có thể chia sẻ quá trình làm việc với nhạc sĩ của phim?

Tôi may mắn có những người cộng sự tuyệt vời. Nhà soạn nhạc cho Quán Kỳ Nam là anh Tôn Thất An, người từng làm nhạc cho Song Lang. Anh Tôn Thất An là con trai của nhạc sĩ Tôn Thất Tiết.

Quá trình làm việc với anh An khá đơn giản: tôi gửi kịch bản để anh An cảm nhận được thời điểm, tông màu của câu chuyện. Yêu cầu của tôi là phải có cello, bởi tôi luôn yêu thích âm thanh trầm buồn của nhạc cụ này và nghĩ rằng nó rất phù hợp với phim.

Âm nhạc giúp cho Quán Kỳ Nam gây ấn tượng mạnh với khán giả

Một yếu tố nữa là tôi không muốn dùng dàn nhạc giao hưởng vì âm thanh quá lớn, không phù hợp với một bộ phim nhỏ bé và thân mật như thế này. Âm nhạc phải tương đồng với tinh thần đó. Quan trọng là không được sử dụng keyboard hay synthesizer, mà phải là nhạc sống. Chính những sự "lỗi" trong nhạc sống nhiều khi lại làm nên cái hồn cho bộ phim, giống như những vết xước trên phim nhựa vậy.

	Thảm đỏ công chiếu 'Quán Kỳ Nam' chật kín sao Việt
	'Quán Kỳ Nam' ra mắt bộ ảnh nhân vật: 6 phận người trong không gian Sài Gòn xưa