Nikita Mikhalkov: 'LHP phải phát hiện ra cái gì đấy'

(TGĐA) - Diễn ra ngày 19/4/2018, LHP quốc tế Moskva lần thứ 40 giới thiệu với khán giả và các vị khách nhiều bộ phim mới, chưa ai biết, chương trình phim hồi ức, cụ thể là phim của các đạo diễn nổi tiếng Ingmar Bergman và Lý Tiểu Long, đồng thời cho phép xem phim liên hoan của các LHP thế giới như Sundance hay Berlin. Sau đây chúng tôi xin trân trọng giới thiệu bài trả lời phỏng vấn của chủ tịch Hội điện ảnh Nga kiêm chủ tịch LHP quốc tế Moskva Nikita Mikhalkov.

nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day Hé lộ những hình ảnh ngày tận thế trong trailer phim 'Ngày sinh tồn'
nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day Evgeny Mironov: Phẩm chất chính của Lenin là sức cuốn hút
nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day Vasili Shukshin và Lidiya Fedoseyeva: Xứng đôi vừa lứa
nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day Những đạo diễn nữ xuất sắc của điện ảnh Nga- Xô Viết
nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day Người Nga xem phim để trốn khủng hoảng
nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day
Chủ tịch Hội điện ảnh Nga kiêm chủ tịch LHP quốc tế Moskva -Nikita Mikhalkov

Thưa N. Mikhalkov, ông nói rằng khán giả được giới thiệu 212 bộ phim khác nhau từ 67 nước trên thế giới.

LHP giới thiệu những bộ phim chưa bao giờ được trình chiếu, thậm chí đó là chương trình mang tính chất khiêu khích, nhưng tôi cho rằng LHP chính là nơi dành cho điều đó. Trong chương trình sẽ có những bộ phim mang tính khiêu khích, xì-căng-đan, gây tiếng vang, nhưng đó là điều tốt, khi nó diễn ra trong thời gian trao đổi điện ảnh. Với phương châm “Tự do tư tưởng”, “tính tranh luận”, “thời đại của phụ nữ”, tôi cảm thấy rằng đây là một LHP thú vị, tôi nghĩ rằng nói chung thời đại mẫu hệ đã qua từ lâu, vì vậy ngày càng xuất hiện nhiều những bộ phim đẳng cấp cao của các đạo diễn nữ, và đó là một xu thế rất nghiêm túc cho phép xem xét những vấn đề nào đó trên quan điểm phụ nữ hoàn toàn xa lạ đối với nam giới.

Tầm quan trọng của những bộ phim nói về nội tâm, tôn giáo của con người rất lớn. Làm sao có thể giới thiệu tại một LHP thế tục những bộ phim mang nội dung tôn giáo?

Tôi không muốn chính trị hóa và tư tưởng hóa vấn đề này. Bởi vì có phim hay, phim dở, nếu bộ phim về đề tài tôn giáo nghiêm túc được làm kém thì tốt nhất là nó không nên tồn tại. Bạn đã xem bộ phim của đạo diễn Iran Majid Majidi về nhà tiên tri Muhammad, một bộ phim đồ sộ.

nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day
LHP quốc tế Moskva lần thứ 40

Làm một bộ phim như vậy là một công việc mạo hiểm, ở một số nước phương Đông, nó bị cấm. Đó là một bộ phim mạnh mẽ đến mức, với một niềm xác tín và tình yêu mãnh liệt đến mức nó phá vỡ tất cả mọi giáo điều và sự phản kháng xuất hiện do tình hình chung trong thế giới Hồi giáo.

Đó là bộ phim cần được giới thiệu ở nước Nga, vì ở đây nhiều tín ngưỡng được kết hợp với nhau, nó khai sáng cho những con người kém hiểu biết thuộc những tín ngưỡng khác, giúp họ khám phá quan điểm về nhà tiên tri vốn là biểu tượng đối với thế giới Hồi giáo. Một bộ phim như vậy là sự trang điểm cho bất cứ LHP nào, cho dù nó diễn ra ở đâu và trong những điều kiện chính trị nào.

Trong điều kiện chính trị hiện nay, ý nghĩa của LHP quốc tế Moskva được nâng cao. Điều đó có gây ra những khó khăn nhất định không? Và có thể, trong tình hình như vậy ý nghĩa đại diện của điện ảnh Nga tăng lên, liệu chúng ta có cần nhiều hơn những bộ phim có khán giả và được sản xuất trong nước tại một LHP phim chính của đất nước? Những phim như Di chuyển lên hay Huấn luyện viên vừa mới được phát hành. Những bộ phim nội chất lượng, có khán giả có thể trở thành một ưu thế của LHP Moskva.

Tất nhiên, tình hình đất nước hiện nay không thể không có tác động tới các vị khách sợ đến tham dự LHP, tôi có những người bạn thân là các nhà làm phim tầm cỡ nói rằng điều đó có thể ảnh hưởng tới nghề nghiệp, danh vọng và thậm chí cuộc sống của họ. Thật đáng tiếc. Hoàn cảnh, tất nhiên, khó khăn, nhưng chúng tôi và các chuyên gia đã đi khắp thế giới và lựa chọn phim, chúng tôi không cảm thấy áp lực như vậy, dù sao giới điện ảnh vẫn giữ được sự lịch thiệp trong quan hệ với nhau. Nhưng dĩ nhiên điều đó ảnh hưởng tới tình hình chung, và chúng tôi buộc phải cố gắng, tập trung ý chí hơn để giữ vững LHP.

nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day
Phim Huyền thoại số 17

Bạn nói về những bộ phim như Di chuyển lên, Huấn luyện viên hay Huyền thoại số 17 là các phim có doanh thu, nhưng dù sao LHP là nơi giới thiệu những bộ phim khó được xem. Tôi không nghĩ rằng trong việc lựa chọn phim dự thi cần chú ý đặc biệt đến thành công doanh thu. Dù sao những bộ phim như vậy có thể xem ngoài rạp. Còn những bộ phim không có và những bộ phim bạn không được xem – đó là cái thú vị nhất có ở LHP. Vì vậy chúng tôi lựa chọn các chương trình rất khác nhau, đó cơ hội trao đổi ý kiến, xem phim và nói chung là nắm bắt được thông tin về những gì xảy ra trong thế giới điện ảnh.

Bạn thấy đấy, tất cả các chương trình của chúng tôi trong nhiều năm đã cho chúng ta hiểu về những gì đang diễn ra trong thế giới điện ảnh không phụ thuộc vào chất lượng của các bộ phim. Các xu thế mới trong tạo hình, trong ngôn ngữ điện ảnh đang được mọi người quan tâm.

Vì vậy tôi nghĩ rằng LHP phải phát hiện một cái gì đấy, chứ không phải sử dụng cái gì đấy đã được phát hiện.

nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day
Phim Huấn luyện viên

Ông đã nhiều năm làm Chủ tịch LHP quốc tế Moskva. Đây là LHP lần thứ 40, ông có thể so sánh LHP trong những năm khác nhau không?

Cuộc sống con người được xác định bằng LHP. Nếu nói về LHP của chúng tôi những năm gần đây thì có lẽ, nó trở nên buồn tẻ hơn, thủ cựu hơn so với trước đây. Tuy nhiên, nó đã vượt qua cái trạng thái luôn luôn ở bên bờ vực của sự tan rã. Vào những năm đầu tiên, bộ máy của chúng tôi làm việc theo lối thủ công, vừa làm vừa học.

Hiện nay bộ máy hoạt động rất chuyên nghiệp, có thể phê phán những người tuyển chọn về phim này hay phim khác, nhưng đó là một bộ máy đã được điều chỉnh, nó có truyền thống, kỹ năng, kỹ xảo của mình... Theo tôi, đó là điều tuyệt vời. Về phần tôi, trong những năm đầu tôi không thể xem được một phim liên hoan nào, ngoài phim khai mạc và bế mạc, toàn bộ thời gian chúng tôi lo công việc sự vụ: ai đến, có ô tô chưa, phiên dịch ở đâu. Hiện nay tôi có thể ngồi xem mỗi này từ 1- 2, thậm chí 3 phim nếu phim hay, vì rằng bộ máy đã đi vào hoạt động.

Đối với tôi, điều chủ yếu nhất trong LHP của chúng tôi là nó đã tích lũy năng lượng, tất nhiên có những việc vẫn còn phải khắc phục, nhưng về nguyên tắc đây là LHP đang vận động và là một trong những LHP lâu đời nhất của châu Âu”.

nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day
LHP quốc tế Moskva lần thứ 40

Chúng ta đã bước vào thời đại kỹ thuật số, thực tại mới, thực tại ảo. Có thể chờ đợi điều gì theo hướng này tại LHP năm nay? Và thái độ của ông đối với một hiện tượng như thực tại thay thế, thực tại ảo?

Chúng tôi còn có chương trình phim quay bằng smartphone. Nhưng đó là cây gậy hai đầu. Trong những năm 90, nếu có tiền, bạn có thể làm phim. Đó là sự tự dối mình, nó dẫn tới sự sụp đổ rất nghiêm trọng của nghề đạo diễn nói chung trong điện ảnh. Các bộ phim truyền hình nhiều tập sinh ra rất nhiều diễn viên và đạo diễn không có thời gian lẫn mong muốn làm nghề, họ đuổi theo độ dài của phim, đó là sự hạ giá của cả nghề đạo diễn lẫn diễn viên. Có thể đếm được trên đầu ngón tay những bộ phim truyền hình nhiều tập thực sự là một hiện tượng chuyên nghiệp, có năng lượng, sự hứng thú, cốt truyện... Hiện nay có thể mua smartphone và làm phim. Chúng ta vờ vĩnh làm ra một tác phẩm và đưa lên mạng. Đó là một cơ hội giao tiếp với thế giới thông qua điện ảnh. Và không quan trọng bạn làm phim như thế nào, bạn biết thế nào là toàn cảnh, dựng phim, ngôn ngữ điện ảnh, tạo hình, di chuyển máy, âm nhạc, v.v... Tuy nhiên, về nguyên tắc, điều đó hạ thấp trình độ chuyên nghiệp.

Theo ông, có hay không sự khủng hoảng kịch bản và chính kịch trong nền điện ảnh Nga. Nó chỉ diễn ra ở nước Nga hay cả thế giới?

Sự khủng hoảng này diễn ra ở nước Nga và cả thế giới. Những câu chuyện được bịa đặt một cách trắng trợn hay bệnh hoạn. Tất cả những gì vượt ra ngoài giới hạn tồn tại của con người, quen thuộc đối với chúng ta, trở nên nổi tiếng, đại chúng, được trao giải trong các cuộc LHP, v.v... Đó là khủng hoảng của tự ý thức, của sự già cỗi của thế giới, đó là sự khủng hoảng gắn với thời cuộc, đó là sự khủng hoảng liên quan tới môi trường sinh thái, đó là sự khủng hoảng thế giới. Vì vậy có thể đứng vững trong cuộc khủng hoảng này, nếu bạn biết: bạn là ai, bạn là cái gì, bạn từ đâu đến và vì sao bạn làm việc đang làm.

nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day
Poster phim Di chuyển lên

Khi bạn nói về những khó khăn của kịch bản, đương nhiên, có những khó khăn của kịch bản, đây là một vấn đề rất nghiêm trọng. Tôi có thể đếm trên đầu ngón tay những tác giả chuyên nghiệp hiểu thế nào là ngôn ngữ kịch bản, thế nào là kịch bản. Lại nữa, khi làm phim truyền hình nhiều tập, có nhiều tập, nhiều thời gian. Các đạo diễn thế giới đi vào phim truyền hình nhiều tập, khán giả nhiều hơn 100 lần, tiền cũng vậy, nếu không nhiều hơn thì không có nhu cầu lúc nào cũng cắt vụn ra những gì bạn đã làm. Có những mặt tích cực và tiêu cực, nhưng trường phái kịch bản phần nhiều đã bị mai một. Nếu bạn để ý trước đây người ta viết kịch bản như thế nào thì đó là kịch bản văn học. Nơi có những cảm nhận văn học vốn không thể quay thành phim. Hiện nay kịch bản được viết một cách thô cứng và được xây dựng trên sức mạnh hành động và đối thoại.

Nếu như trong đối thoại chúng ta vẫn giữ được một trường phái nào đó thì đôi khi trong bố cục điều đó bị phá sản. Và nó rất nhanh chóng được che đậy bằng nội thất sang trọng, sự bất ngờ của diễn xuất. Có một tình tiết rất thú vị để hiểu thực trạng của diễn viên hiện nay, khi diễn viên, thông thường, không biết diễn khoảng lặng, vì họ không đủ năng lượng. Họ gãi ngứa, nhìn đồng hồ, hút thuốc, họ che đậy khoảng trống bằng những hành động thực tế. Điều đó xuất hiện trong rất nhiều bộ phim... Vì vậy khủng hoảng là đương nhiên, nhưng tôi tự an ủi bằng hy vọng. Có thể tôi sai, nhưng chúng ta dù sao vẫn là đất nước của Dostoyevsky, Tolstoy, Chekhov. Như Sergey Gerasimov từng nói: “văn học là mẹ của điện ảnh”. Nhưng để làm điều đó các nhà biên kịch cần phải có trình độ.

nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day
Nikita Mikhalkov và diễn viên My Brad Pitt

Xin ông cho biết kinh phí của LHP và tỷ lệ tài trợ của nhà nước?

Thú thực tôi không biết, tôi chỉ biết chính xác rằng trong những năm gần đây đó là một con số tuyệt đối ổn định, nó không tăng và không giảm, nhờ sự quan tâm của Bộ văn hóa cũng như thành phố Moskva đối với LHP của chúng tôi. Nếu xem xét các số liệu của năm ngoái, thì về thực chất, chúng vẫn thế.

nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day Hé lộ những hình ảnh ngày tận thế trong trailer phim 'Ngày sinh tồn'
nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day Năm người đàn bà trong đời Nikita Mikhalkov
nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day Anastasiya Vertinskaya: Ba cuộc tình trong đời một người đẹp
nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day Vassili Lanovoi: Diễn viên Nga - Xô Viết với sức sáng tạo dài lâu
nikita mikhalkov lhp phai phat hien ra cai gi day Nikita Mikhalkov: Chúng ta không biết gì về nền điện ảnh thế giới

Giang Mina