Taj Mahal – Huyền thoại tình yêu

	Istanbul: Dưới cánh hải âu
	Đừng bỏ qua Đài Bắc
	Ba bảo tàng nghệ thuật đương đại nổi tiếng nhất châu Âu
	Những phiên chợ thành London

Taj Mahal lộng lẫy như cung điện cổ tích...

Taj Mahal, sang trọng và quyến rũ, lặng lẽ và kiêu hãnh, tráng lệ và trang nghiêm, đối nghịch với những lộn xộn, bát nháo, bốc mùi và nghèo khó ở bên ngoài bức tường sa thạch. Anh chàng hướng dẫn tour người Agra cứ đứng bên cạnh thuyết minh không ngừng về sự kỳ ảo của Taj Mahal. Chúng tôi cố nán lại nghe vì lịch sự. Khổ quá, biết rồi. Công trình lộng lẫy như cung điện cổ tích kia được xây hoàn toàn bằng cẩm thạch trắng, nó sẽ đổi màu ngày dăm bảy bận: Sáng sớm màu hồng, chiều muộn màu vàng cam và nửa đêm màu tím. Ấy là khả năng phản quang của đá trắng. Nghe nói những đêm trăng tròn, Taj Mahal còn lung linh như lâu đài của Thần đèn. Chúng tôi làm sao có cơ hội chứng kiến ngần ấy màu của Taj Mahal, thế này cũng đã tốt lắm rồi. Cả nhóm hăm hở, cuống cuồng chụp ảnh.

Một góc nhìn khác của Taj Mahal

Cuộc sống nghèo khó bên ngoài vẻ tráng lệ của lăng mộ tại Taj Mahal

Cuộc sống bình thường bên ngoài khu đền Taj Mahal

Kiến trúc bên trong Taj Mahal

Mái vòm một góc Taj Mahal

Bên trong Taj Mahal

Nhìn từ xa, lăng mộ có vẻ đẹp lung linh, huyền bí, càng lại gần, càng nhận ra sự tinh xảo của các nghệ nhân xây dựng. Nhiều người gọi kiệt tác kiến trúc này là biểu tượng của tình yêu, ra đời cùng với huyền thoại hoàng đế Shah Jahan đã xây dựng lăng mộ cho bà phi yêu dấu của mình – Mumtaz Mahal. Mumtaz Mahal người gốc Ba Tư, là cháu gái của hoàng hậu Nur Jehan, vợ vua Jahangir. Như vậy, trên thực tế bà là chị họ của vua Shah Jahan. Mumtaz Mahal mất năm 38 tuổi, khi sinh đứa con thứ 14. Lúc sinh thời, bà được vua yêu chiều và tin tưởng đến nỗi giao cho cả con dấu hoàng gia, được các nhà thơ đương thời không ngớt làm thơ ca ngợi vẻ đẹp, sự quyến rũ và lòng nhân hậu. Sau khi người vợ yêu mất đi, Shah Jahan lui vào phòng ở ẩn trong một năm. Khi xuất hiện trở lại, tóc ông bạc trắng, lưng còng đi và mặt đầy nếp nhăn.

Hầm mộ của vua Shah Jahan và hoàng hậu Mumtaz Mahal trong ngôi đền

Shah Jahan dành toàn bộ quỹ thời gian sống còn lại để chỉ huy việc xây lăng mộ ở Agra. Tuy nhiên bất hạnh thay, ông đã bị chính Aurangzeb, con trai của mình và bà vợ yêu Mumtaz Mahal, tiếm ngôi. Hoàng tử Aurangzeb đã giết chết ba anh trai và bắt giam vua cha vào pháo đài Agra. Cho đến tận lúc cuối đời, Shah Jahan chỉ được phép ở trong tòa tháp có ban công trông ra lăng mộ Taj Mahal. Ông chỉ có thể ngắm mộ vợ từ xa mà không thể đến thăm bà. Kịch bản này hầu như lặp lại lần đảo chính bất thành của Shah Jahan đối với vua cha Jahangir 36 năm về trước.

Một họa tiết chạm chổ trên đền Taj Mahal

Bình phong Jali bao quanh đài tưởng niệm

Chữ viết trên nền tường lăng mộ Taj Mahal

Tuy nhiên, ấy là ta chỉ xét đến khía cạnh huyền thoại tình yêu, còn trên thực tế, vừa nhìn thấy những vách tường khảm đá màu và hình hoa điêu khắc tinh xảo, hiện thực xung quanh tôi như biến mất, và sự tưởng tượng đã vượt thời gian trở về quá khứ. Trước mắt tôi, những người thợ lam lũ (với đàn con đông đúc đói meo bụng chờ ở nhà) đang cặm cụi khắc từng vẩy đá để thành hình những đọt lá xanh và cánh hoa tươi màu, từ sớm tinh mơ đến tối mịt, trong giá rét căm căm cũng như dưới cái nóng lửa thiêu của mặt trời Ấn Độ, suốt 22 năm ròng. Hồi nhỏ, tôi đã từng ngồi xem những nghệ nhân làm tranh khảm trai trong xưởng, suốt cả tiếng đồng hồ họ mới đục đẽo và khảm được vài cánh hoa cúc. Còn trên những vách tường khổng lồ trong Taj Mahal, có hàng vạn cánh hoa như thế, bằng đá màu, và ốp mịn trên đá cẩm thạch, phẳng lì không tì vết như từ cha sinh mẹ đẻ hoa đã mọc trên đá. Những cành hoa nổi cũng được chạm trổ cầu kỳ đến từng gân lá.

Một chiếc xe ngựa bên cạnh quần thể di tích đền Taj Mahal

Kiến trúc đặc trưng của Ấn Độ là những ô cửa sổ to bằng gạch trổ mắt lưới để từ ngoài không thể nhìn được vào trong nhưng bên trong vẫn hứng đầy ánh sáng, không khí thoáng đãng và có thể nhìn ra ngoài. Một ô cửa sổ hoặc một tấm bình phong có hàng nghìn mắt lưới. Và cửa sổ trong lăng Taj Mahal hoàn toàn bằng đá, không chất liệu gì khác ngoài đá cẩm thạch trong tòa lâu đài này. Những người thợ xây vĩ đại của Shah Jahan đã không quản ngày đêm ngồi trổ ức vạn mắt đá để tạo nên các khung cửa sổ. Tôi cũng không dám nghĩ đến số tiền khổng lồ mà vua Shah Jahan đã chi trả cho tình yêu bất diệt, mà nếu vào thời công nghệ số, một công trình tương tự cũng ngốn một miếng khổng lồ trong cái bánh ngân sách của người Ấn, đồng nghĩa với việc thu bớt chất lượng nồi cơm của dân đen. Không thành quả nào không phải trả giá, và người Ấn thế kỷ 17 đã trả giá khá đắt bằng một nạn đói ở Agra trong suốt thời gian xây đền để hậu thế của họ có được một viên ngọc trắng đáng tự hào không chỉ đối với riêng vùng Bắc Ấn. Vạn lý trường thành, Kim tự tháp Ai Cập và ngay cả lăng Minh Mạng, Tự Đức cũng phải trả giá bằng những nồi cơm, máu, nước mắt và cả mạng sống của những người thợ xây. “Bài thơ tình tuyệt đẹp khắc trên đá” của Shah Jahan được viết bởi hai vạn nhân công lao dịch và bằng khoản thuế má cắt cổ của dân đen.

Người dân chụp ảnh cưới trước lăng mộ Taj Mahal

Du khách chen chúc vào thăm quan ngôi đền

Chúng tôi được phát những đôi giày giấy để đi vào bên trong lăng. Lăng có bốn ngôi mộ. Hai ngôi mộ thật của vua Shah Jahan và hoàng hậu được đặt dưới hầm, còn mộ giả đặt trong sảnh chính, bao quanh bởi những bình phong đá mắt lưới. Vừa bước chân vào bên trong, tôi choáng váng và nghẹt thở bởi hơi người, bởi tiếng bước chân ầm ì và tiền xu lách cách ném vào mộ thành những thanh âm mơ hồ, hỗn độn và quái đản dội vào vách đá. Đông và nóng khủng khiếp. Người chen chúc. Người len lách. Thi thoảng có ánh đèn flash cố tình nháy lên và các nhân viên trực lăng hò hét, quát lác phẫn nộ những kẻ cố tình vi phạm quy định cấm quay phim chụp ảnh. Tiếng hò la của họ âm vang như trong động sâu. Cũng may đây là hai ngôi mộ giả, nếu không những cổ nhân vương giả, sang trọng, quyền quý dù nằm dưới mộ đá cũng sẽ kinh hoảng vì đám người tứ xứ hỗn độn ra vào hàng ngày, chen chúc đi vòng quanh, nháy đèn flash chụp ảnh mộ, rồi ném tiền xu xoang xoảng vào bia mộ. Lối ném xu cầu may xuất hiện ở khắp các quốc gia châu Á, nhưng nghe xu cứ xoang xoảng rơi lên đầu hai chủ nhân của tòa lăng, tôi cứ thấy thế nào ấy. Thì thôi cũng đành vậy, nơi an giấc ngàn thu giờ hóa thành điểm du lịch “hot”, không rõ là vui hay buồn đối với vua và hoàng hậu...

	Côte d'azur: Phía bên kia màu xanh
	Xõa ở Luang Prabang
	Gubbio: Nơi dừng chân của người trẻ “điên rồ”
	Ayutthaya: Vẻ đẹp điêu tàn đầy sức sống