NSND Đặng Xuân Hải – Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam: Thay đổi để giải Cánh diều chất lượng hơn

NSND Đặng Xuân Hải, Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam

Thưa ông Đặng Xuân Hải! Đã thành thông lệ, trước thềm năm mới, chúng ta cùng nhìn lại chặng đường hoạt động của Hội điện ảnh trong năm qua dưới góc độ chia sẻ, đánh giá và ghi nhận. Xin ông cho biết những hoạt động tiêu biểu mà Hội đã làm năm 2012?

Về nhiệm vụ đầu tư cho hoạt động sáng tác. Đã có hơn 200 kịch bản ở các thể loại phim truyện, phim tài liệu, phim hoạt hình, phim khoa học gửi đến tham gia. Và Hội đồng thẩm định cũng tăng cường công tác thẩm định theo chiều hướng chặt chẽ hơn như một dụng ý nhắc nhở các tác giả tham gia phải làm việc có chất lượng hơn nữa. Vì thế, số lượng kịch bản đạt loại A cũng thấp hơn so với năm 2011.

Về hoạt động của trại sáng tác: Trong năm qua, Hội đã mở 3 trại sáng tác ở Tam Đảo và Vũng Tàu. Trong 2 trại ở Tam Đảo thì có một lớp dành riêng cho đề tài thiếu nhi – vốn là mảng thiếu và yếu của điện ảnh nước ta – do Hội phối hợp cùng Hãng phim Hoạt hình Việt Nam. Kết quả rất khả quan khi đã chọn được 20 trong gần 50 đề cương gửi đến.

Trại sáng tác Vũng Tàu cũng được đánh giá là có chất lượng tốt khi vừa đảm bảo được điều kiện sinh hoạt của hội viên vừa thu được nhiều kịch bản có triển vọng. Nhưng cá nhân tôi cho rằng, hoạt động hiệu quả nhất mà Hội điện ảnh đã làm được trong năm qua là mở các lớp tập huấn nghề nghiệp ở Nha Trang, Đà Nẵng, Vĩnh Long dành cho những người làm phim tài liệu và phóng sự. Nhờ cách tổ chức mới như học lý thuyết trước, sau đó thực hành và cùng đánh giá kết quả thông qua phân tích, nhận xét bài tập của học viên nên khóa tập huấn được các cơ sở tham gia đánh giá là rất hiệu quả. Đa số các lớp đều có số lượng học viên đăng ký vượt chỉ tiêu. Tôi cho rằng, phương pháp tổ chức lớp tập huấn mang lại hiệu quả hơn, thiết thực hơn về nghề bao gồm cả biên kịch, đạo diễn, dựng phim và âm thanh. Bởi, sau khi tập huấn xong, một số nghệ sỹ đã làm phim gửi tham dự LH truyền hình toàn quốc và đã đoạt giải. Tuy giải thưởng không cao, nhưng điều đó ghi nhận sự tiến bộ về nghề nghiệp của họ. Ngoài ra, năm 2012, chúng ta còn có lớp tập huấn tại Quảng Nam dành cho những người làm công tác điện ảnh biên phòng, biên giới và hải đảo - nằm trong chương trình tuyên truyền, quảng bá về biển đảo và biên giới.

Đầu tháng 12, Hội đã tổ chức lớp bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ sản xuất phim cho các thành phần biên kịch, đạo diễn, nhà sản xuất… tại thành phố Hồ Chí Minh do các chuyên gia của Hiệp hội sản xuất phim Hàn Quốc hướng dẫn. Lớp học ban đầu dự tính có 100 người tham gia, nhưng số lượng thực tế đã lên đến 150 người. Ngoài chương trình giảng dạy, Hội Điện ảnh còn phối hợp với Hội Hàn Kiều tổ chức giao lưu giữa các nghệ sỹ Việt Nam và Hàn Quốc để gây quỹ từ thiện cho nạn nhân chất độc da cam.

Điểm nhấn quan trọng tiếp theo trong công tác Hội năm 2012 vừa qua là tiếp tục cuộc vận động sáng tác về đề tài tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và đã chọn được một số tác phẩm xuất sắc gửi lên trên đề nghị khen thưởng. Bên cạnh đó, Hãng phim của Hội cũng đã hoàn thành bộ phim tài liệu về tình hữu nghị Việt Nam – Cu Ba. Hiện phim đã được gửi lên trên duyệt và đang tiếp tục nâng cao, sửa chữa. 30 tập phim Ánh sáng kinh thành do Hội tổ chức sản xuất đang làm hậu kỳ.

Về công tác đối ngoại: Hội đã cử một đoàn đại biểu tham dự LHP Kim Kê và gửi phim Sài Gòn Yo! dự thi. Sau đó, chúng ta cũng đón một đoàn của nước bạn do Phó chủ tịch Hội điện ảnh Trung Quốc dẫn đầu sang thăm và giao lưu.

Có thể nói, chúng ta đã đi hết 12 tháng đầy ắp các hoạt động thuần túy về nghề được tổ chức trên mọi miền đất nước. Vậy, ông có thể cho biết, sang năm 2013, Hội sẽ tiếp tục triển khai những công việc gì?

Năm 2013, Hội tiếp tục thực hiện nhiệm vụ chính của Hội nghề nghiệp, đó là nâng cao nghiệp vụ cho Hội viên bằng cách tăng cường mở các lớp tập huấn, trại sáng tác, tuần phim học tập. Các hoạt động này vẫn đặt yêu cầu chất lượng lên hàng đầu và đi kèm với đó là nâng mức đầu tư. Ví dụ, trước đây 1 kịch bản phim tài liệu được đầu tư 4 đến 5 triệu thì sắp tới sẽ tăng lên 7 hoặc 8 triệu nhưng yêu cầu chất lượng cũng khắt khe hơn. Làm như thế, chúng ta sẽ giải quyết được cả 2 vấn đề quan trọng hiện nay: Nâng cao giá trị của tác phẩm và có được những tác phẩm có giá trị

Năm 2013, Hội cũng sẽ phấn đấu làm một số công việc. Ví dụ như mở rộng quan hệ với một số nước Đông Âu như Cộng hòa Séc và Slovakia hay Đức, những nơi có nhiều người Việt sinh sống để tuyên truyền quảng bá văn hóa Việt Nam đồng thời thu hút họ về quê hương làm phim hoặc đầu tư làm phim ở Việt Nam. Một mặt, chúng ta vẫn duy trì các lớp tập huấn. Cụ thể, năm tới sẽ mở rộng ra các tỉnh, nơi các chi hội đang có nhu cầu tập huấn cho đạo diễn, biên kịch diễn viên… như Cà Mau, Huế, Lào Cai, Sơn La, Lai Châu với sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài. Năm 2013, Hội cũng tăng cường tổ chức cho các nhóm nghệ sỹ đi thực tế để tham gia cuộc vận động sáng tác về đề tài Chiến tranh cách mạng giai đoạn 1945 – 1975, Biên giới biển đảo và Xây dựng nông thôn mới.

Lớp tập huấn làm phim Phóng sự, tài liệu truyền hình do Hội điện ảnh Việt Nam tổ chức tại Đà Nẵng

Trong năm 2013, điện ảnh Việt Nam sẽ kỷ niệm 60 năm ngày Bác Hồ ký sắc lệnh thành lập ngành (15/3/1953 – 15/3/2013), Hội sẽ có những hoạt động gì để chào đón ngày lễ đặc biệt này?

Tôi xin nêu những hoạt động chính. Đầu tiên, Hội sẽ mời những nghệ sỹ có nhiều đóng góp cho Điện ảnh Việt Nam tới dự đêm trao giải Cánh diều vào tối ngày 9/3/2013 tại thành phố Hồ Chí Minh. Tiếp đến, Hội sẽ phối hợp với Cục Điện ảnh tổ chức một số họat động như: đưa nghệ sỹ về nguồn (thăm khu điện ảnh Đồi Cọ và điện ảnh Bưng Biền); tổ chức chiếu phim…

Qua thời gian, mọi thứ cần phải thay đổi. Vậy, Giải thưởng cánh diều – Giải thưởng thường niên và gắn liền với Hội Điện ảnh trong nhiều năm qua - cũng cần thay đổi như thế nào cho phù hợp với thời đại và theo xu hướng Xã hội hóa điện ảnh? Cụ thể là quy trình nhận phim dự thi từ khâu thông báo đến quy chế tuyển chọn, chấm thi và cuối cùng là công tác tổ chức trao giải?

Đương nhiên là cần phải thay đổi và tất cả chúng ta cũng muốn giải Cánh diều thay đổi để hay hơn, chất lượng hơn. Nhưng theo tôi, tiêu chí chấm giải vẫn phải giữ và chú trọng. Năm nay tiêu chí của giải là “Đề cao tác phẩm điện ảnh, phim truyền hình có dấu ấn sáng tạo trong nghệ thuật thể hiện, mang đậm bản sắc dân tộc, giàu giá trị nhân văn và đạt hiệu quả xã hội tích cực”. Khi tổ chức giải Cánh diều, có một việc rất khó khăn mà không phải ai cũng biết là tập hợp các thành phần xem xét trao giải (Ban giám khảo). Người thì có phim dự thi nên không thể vào BGK, có người vừa trẻ, vừa đang làm nghề, lại không có phim dự thi nhưng không thu xếp được thời gian… Nói chung là khó. Hình thành Hội đồng thẩm định là khâu quan trọng nhưng khi có rồi thì lại thêm gánh nặng nữa là làm thế nào để hội đồng thẩm định làm việc công tâm, chính xác, không phân biệt phim của hãng phim nhà nước hay tư nhân miễn đạt tiêu chí xứng đáng trao giải. Trong lần trao giải tới, Hội sẽ áp dụng xã hội hóa điện ảnh bằng cách mời nhiều thành phần cùng tham gia. Cụ thể sẽ phối hợp với Đài truyền hình thành phố Hồ Chí Minh, Hội điện ảnh thành phố Hồ Chí Minh để cùng thực hiện, gồm cả khâu tìm tài trợ, ủng hộ. Đài TH Tp. Hồ Chí Minh sẽ chọn ê kíp đạo diễn, MC để tổ chức đêm trao giải truyền hình trực tiếp trên HTV, Truyền hình Vĩnh Long và Công an nhân dân tiếp sóng. Nhiệm vụ của Hội là tập hợp tác phẩm, thẩm định, chấm giải và sau đó đưa toàn bộ kết quả cho ban tổ chức để họ chủ động xây dựng kịch bản chương trình, dựng clip, tôn vinh… Trong tương lai, nếu điều kiện thuận lợi thì Hội sẽ xem xét để có thể bổ sung 2 giải thưởng trong hệ thống giải thưởng cố định. Đó là Giải thưởng khán giả bình chọn và Giải của Hội đồng nghệ thuật mở rộng. Riêng Giải thưởng Báo chí phê bình điện ảnh, sau khi có kết quả sẽ công khai cho Ban giám khảo để làm cơ sở phân tích tiêu chí lựa chọn phim. Nếu có sự đồng thuận thì tốt, nhưng nếu không đồng nhất thì phải có lập luận và nêu ý kiến rõ ràng. Đây được xem như bước tiến hành thí điểm cách làm mới của khâu chấm giải. Tôi hy vọng điều này sẽ tạo được được dư luận tốt.

Vân Thảo