Ben-Hur 2016 & những bước tiến so với tượng đài 1959

Ben-Hur: 2016 – 1958 và những điểm chung

Ben-Hur 2016 hứa hẹn sẽ hấp dẫn hơn nhiều so với phiên bản gốc năm 1959

Điểm giống nhau đầu tiên chắc chắn là phần tiểu thuyết gốc. Hai phiên bản của phim đều dựa trên tiểu thuyết Ben-Hur: A Tale of the Christ của văn hào Lew Wallace viết năm 1880. Dù được làm vào thời kì nào thì phim vẫn giữ được cốt truyện chung xoay quanh nhân vật lịch sử người Do Thái Ben-Hur. Anh từng là một người giàu có và tin vào quyền tự do của dân tộc mình. Tuy nhiên người bạn thuở thiếu thời của anh là Messala lại chỉ tin vào vinh quang và quyền lực của đế quốc La Mã. Do xung đột về chính kiến và quan điểm sống nên nhân một sự cố hi hữu, Messala đã buộc Ben-Hur phải làm nô lệ khổ sai trên tàu chiến của quân La Mã, đồng thời đẩy mẹ và em gái bạn thân vào ngục tối. Tuy nhiên với đức tính tốt của bản thân cùng sự nỗ lực vươn lên không ngừng, Ben-Hur đã xóa bỏ được ách nô lệ và trở về báo thù, cứu được mẹ cùng em gái. Anh đã có lần may mắn được diện kiến Chúa Jesu và đã chứng kiến sự diệu kì của Ngài khi người thân được chữa khỏi bệnh tật, đồng thời trái tim và tâm hồn anh cũng được Ngài cứu rỗi.

Cảnh trong Ben-Hur phiên bản gốc năm 1959

Không chỉ chung một cốt truyện, Ben-Hur phiên bản 2016 còn giữ nguyên nhiều phân cảnh hoành tráng đã đi vào lịch sử điện ảnh từ năm 1959. Tiêu biểu nhất trong số đó phải kể đến cảnh Ben-Hur làm nô lệ trên chiến thuyền La Mã khi giao tranh với thuyền của quân cướp biển Macedon. Cảnh bi hùng thứ hai là khi Ben-Hur đua xe chiến mã cùng với người bạn từng hại mình thuở xưa là Messala. Điều làm nên sự đặc biệt của phiên bản năm 1959 là tất cả những cảnh quay thời bấy giờ đều được dựng tại phim trường ngoài trời và diễn thật nhất có thể. Các diễn viên tự mình đóng hầu hết tất cả các phân cảnh dù chúng có mạo hiểm và bụi bặm đến đâu. Do Ben-Hur là canh bạc lớn, quyết định đến vận mệnh của hãng phim nên MGM không ngần ngại dốc toàn lực cho bộ phim này. Ben-Hur 1959 còn đạt kỉ lục về số vốn đầu tư lên đến 15 triệu đô la Mỹ thời đó (tương đương hơn 120 triệu đô la vào thời điểm hiện tại). Hãng cho đặt may thủ công giày dép trong phim tại Ý, đăng-ten trên áo của diễn viên nhập từ Pháp, đồ nữ trang của Thụy Sĩ. Có đến 200 con lạc đà và 2500 con ngựa đã được MGM thuê để phục vụ cho việc quay phim.

Ben-Hur 2016 được đạo diễn Timur Bekmambetov chăm chút không kém gì đàn anh đi trước. Tuy tại thời điểm hiện nay, công nghệ CGI đã trở nên quá phổ biến. Các nhà làm phim thậm chí chỉ cần ngồi 1 chỗ, quay trong studio với phông xanh và những công cụ đơn giản cũng có thể dựng lên cả 1 sử thi hào hùng. Tuy nhiên, đạo diễn Timur không muốn phụ thuộc vào công nghệ mà muốn kế thừa tính chân thực của Ben-Hur 1959. Anh chia sẻ: “Tôi muốn đem đến một bộ phim điện ảnh sống động chứ không phải là phiên bản kĩ xảo làm lại của một bom tấn cũ. Thế hệ khán giả mới sẽ được đón xem một tác phẩm đáp ứng được sự kỳ vọng của họ và cảm nhận được sự hoành tráng của một sử thi điện ảnh”. Những chiếc chiến xa 4 ngựa kéo được làm theo nguyên mẫu của phim năm 1959 và được gia công tỉ mỉ, cẩn thận để đảm bảo cả tính thẩm mỹ và độ an toàn. Khoảng 90 chú ngựa được huấn luyện trong 5 tháng ròng rã quay phim và thay phiên nhau diễn những phân cảnh đặc biệt. Những bộ phục trang cũng được may theo mô tả trong tiểu thuyết gốc kết hợp với hình mẫu phim cũ và tham khảo tư vấn của những nhà sử học uy tín.

Cảnh trong Ben-Hur phiên bản 2016

Ben-Hur 2016 và những bước tiến đáng chú ý

Nhân tố làm nên sự khác biệt đáng kể nhất cho phiên bản 2016 của phim Ben-Hur chính là đạo diễn người Nga Timur Bekmambetov. Nhiều nhà phê bình nhận định nếu giao phim cho người khác, chưa chắc phim đã nhận được nhiều sự chú ý và kỳ vọng như hiện tại. Điều đó được chính tên tuổi, uy tín và phong cách làm việc của đạo diễn Timur khẳng định. Ông đã từng gây tiếng vang lớn trong làng điện ảnh khi chỉ đạo nhiều bộ phim tâm lý, hành động nổi tiếng như Wanted (2008), Apollo 18 (2011), The Darkest Hour (2011), Abraham Lincoln: Vampire Hunter (2012). Đặc biệt phim gần đây nhất là Hardcore Henry (2015) của Timur đã gây ấn tượng mạnh mẽ cho khán giả và thu về số tiền gần gấp 5 lần số vốn bỏ ra. Phim sử dụng góc máy chủ quan với cảnh quay được ghi lại chân thực từ những camera GoPro chất lượng cao, xử lý kĩ xảo tốt khiến người xem có cảm giác như chính mình đang tham gia vào phim. Trong một chia sẻ với báo giới gần đây, đạo diễn Timur đã tiết lộ rằng ông cũng áp dụng những kĩ thuật quay đó vào Ben-Hur sắp ra mắt tháng 8 tới. Các camera GoPro sẽ được gắn trên đầu những chú ngựa chiến và giấu ở dưới nền cát bụi của đấu trường. Để có âm thanh chân thực nhất, những chiếc microphone nhỏ sẽ được gắn vào chiến xa, đem đến cảm giác ở đấu trường thực thụ thay cho những tiếng động trong phòng thu như các phim khác.

Nhờ công nghệ mà cảnh đua xe giữa Ben-Hur và Messala ít chi phí cũng như nguy hiểm hơn

Phiên bản phim Ben-Hur 1959 cũng đã làm mọi cách để thu âm và ghi hình một cách chân thực nhất ngay tại phim trường. Tuy nhiên, do công nghệ và kĩ thuật quay hồi đó chưa thực sự phát triển nên nhiều thiết bị, dụng cụ phục vụ cho đoàn phim đã bị hư hại. Đáng kể nhất là 2 ống kính 70mm, mỗi cái trị giá hơn 100.000 đô la Mỹ thời điểm đó bị hỏng khi quay cận cảnh đua xe ngựa kéo. Tổng số vốn đầu tư cho phim còn bị đội lên nhiều lần bởi những chi phí phụ trợ cho các trường đoạn mạo hiểm. Để có hơn 10 phút quay hoàn hảo cuộc đối đầu sống chết của Ben-Hur và Messala trên màn ảnh, MGM đã đầu tư xây hẳn một trạm xá với quy mô 20 giường bệnh ngay cạnh trường đua. Các y tá và bác sĩ phải túc trực thường xuyên để có thể chữa trị kịp thời cho những người bị thương khi tham gia đóng các cảnh mạo hiểm. Với những sự hỗ trợ của y tế hiện đại, kĩ thuật quay tiên tiến, phiên bản 2016 của phim đã hạn chế được tối đa những chi phí này.

Bên cạnh kĩ thuật quay, dù có có chung một cốt truyện nhưng kịch bản của Ben-Hur 2016 và 1959 cũng có những sự thay đổi đáng kể. Nếu như phiên bản điện ảnh cũ đề cao hành trình vượt khó, vượt khổ, vươn lên khỏi cuộc sống nô lệ để trả thù của nhân vật chính thì đến năm nay, Ben-Hur lại thay đổi theo một hướng tích cực hơn. Biên kịch John Ridley khẳng định phim lần này sẽ mang tính nhân văn và giữ tinh thần tiểu thuyết gốc nhiều hơn. Do Ben-Hur đã gặp Chúa và là con người có lòng nhân ái nên hành trình của ông không chỉ đơn thuần để trả thù Messala mà trên tất cả để lấy lại danh dự, nhân phẩm và chứng minh sự tàn bạo của chế độ La Mã là sai lầm. Vai trò của Chúa Jesus lần này cũng đậm nét và được khai thác nhiều hơn trước.

Phương Thoa