Birdman: Nghệ thuật và lãng mạn

Bộ phim nghệ thuật lãng mạn

We know González Iñárritu has a dark side (just look at Amores Perros), and it’s not entirely hidden here. Life is disappointing, his film is saying (it opens with a Carver quote, “Did you get what you wanted out of life?”), but it’s also beautiful and, at times, unexpected. Dazzling and rambling, intimate and sprawling, Birdman is carried along by an infectious, off-the-cuff jazz score. As soon as it ends, you’ll be dying to fly with it again.Riggan Thomson từng là ngôi sao nổi tiếng với các vai siêu anh hùng, đặc biệt là nhân vật Người Chim (Birdman) trên sân khấu Broadway. Hai mươi năm trước, ông sống trong hào quang với cái tên Birdman và có thể bay, tiêu diệt kẻ thù, thuần thục di chuyển qua các tòa nhà cao tầng. Nhưng giờ đây tên tuổi của ông đã bị chìm vào quên lãng. Sự nghiệp đi xuống, đời sống riêng trục trặc từ cuộc chia tay với vợ, ông thậm chí còn không thể gần gũi được với cô con gái đang tuổi nổi loạn vừa ra khỏi trại cai nghiện và thường xuyên được tìm thấy đang ngồi trên nóc nhà hát. Riggan Thomson phải quyết định trở thành người anh hùng thực sự trong đời thường. Ông bắt tay vào viết kịch bản, làm đạo diễn và đảm nhận vai chính vở kịch công diễn trên Broadway có tựa đề What We Talk About When We Talk About Love chuyển thể từ tác phẩm cùng tên của nhà văn Raymond Carver. Tỏ ra không hài lòng với một diễn viên tên là Nick trong vai nhà sản xuất, ông đã quyết định thay thế vai vào phút cuối bằng Mike Shiner. Tuy nhiên, khi chứng kiến Shiner thử diễn một cảnh trong buổi tập đầu tiên, Riggan Thomson có cảm giác bị ném vào vòng xoáy của sự hoài nghi và sợ hãi. Rồi sau đó, ông nghi ngờ tài năng của chính mình, xem xét các mối quan hệ cá nhân, lựa chọn nghề nghiệp, và tìm kiếm câu trả lời cho câu hỏi: Liệu khán giả có còn sẵn sàng yêu mến ông một lần nữa?

Birdman được viết và đạo diễn bởi nhà làm phim người Mexico Alejandro González Iñárritu. Ông là gương mặt quen thuộc với khán giả Mỹ qua hai bộ phim tương đối “nặng” 21 Grams và Babel. Mặc dù được tiếp thị là một phim hài nói về xu hướng làm phim chuyển thể từ truyện tranh hiện nay nhưng Birdman vẫn mang âm hưởng hai tác phẩm trước của đạo diễn 52 tuổi: Khám phá ngôi nhà nghệ thuật của những con người không hoàn hảo đang phải vật lộn để tìm lại hướng đi trong một thế giới tàn nhẫn và kiên định. Kết quả là Birdman đã có được thành công vang dội với màn trình diễn tuyệt vời đậm chất điện ảnh và đầy mê hoặc. Các bộ phim của đạo diễn Alejandro González Iñárritu tồn tại như một cách cần thiết để nhấn mạnh là nó chưa bao giờ chết. Ngay cả khi Riggan vật lộn với thất bại, dư âm của Birdman vẫn vang lên trong tâm trí ông. Ông bay lên, vắt chéo chân trong không trung và trong cơn tức giận hay thất vọng, ông vẫn có thể khiến mọi thứ xê dịch trong phòng. Đây là một chi tiết tuyệt đẹp mà ngay cả Người nhện hay thần Sấm Thor cũng chưa từng thể hiện. Vào lúc Riggan tản bộ trên phố, cách ông nhấn ngón tay của mình khiến cho những chiếc xe hơi gần đó phát nổ tạo nên những quả cầu lửa, thậm chí một đám mây đen khổng lồ bao trùm tòa nhà chọc trời… đều là cách thể hiện sự mệt mỏi trong con người ông. Cuối cùng, khi Riggan, trên người khoác chiếc áo tơi tồi tàn, bay lượn trên những đại lộ, người xem không còn cảm giác mình đang thưởng thức bộ phim về người anh hùng của các tác phẩm bom tấn mà đang được nếm chất điện ảnh thuần khiết.

Đạo diễn Alejandro González Iñárritu vẫn giữ phong cách quen thuộc của mình: Gây ấn tượng mạnh bởi những hình ảnh không trọng lượng, để cho nhân vật bay lên cao tìm sự giải thoát. Những nhân vật trong các bộ phim trước của ông như Babel và 21 Grams cũng trượt xuống vực sâu của sự đau khổ và phải đối mặt với hàng loạt vấn đề. “Người chim” mặc dù hài hước gấp 20 lần nhưng cũng trĩu nặng tâm tư. Alejandro González Iñárritu đã tạo nên một câu chuyện dồn nén giữa tình yêu và nghệ thuật trong quãng thời gian thất thế của một nghệ sỹ nổi tiếng. Bộ phim cũng cho thấy những yếu tố kích thích tư duy sáng tạo nghệ thuật, bức tranh về gia đình, sự khác biệt giữa quyền lực, sự nổi tiếng, danh dự, uy tín. Cảnh mở đầu của Birdman là cảnh nhân vật Riggan Thomson ngồi tự tại trong phòng thay đồ. Một gương mặt hằn dấu vết thời gian, chỉ mặc độc chiếc quần lót nhưng vẫn ung dung, khoáng đạt đã toát lên tinh thần chung của bộ phim: Đỉnh cao và Trần trụi. Có thể nói, Birdman là bộ phim hậu trường hài hước nhất, đề cập đến những câu chuyện phía sau cánh gà, trên đường phố, bên ngoài nhà hát kể từ sau Bullets Over Broadway năm 1994 của đạo diễn Woody Allen.

Nhà làm phim lãng mạn

Năm 16 tuổi, Alejandro González Iñárritu là một chàng trai vô cùng lãng mạn. Ông nói rằng lúc nào cũng cảm thấy mình đang yêu chỉ tiếc rằng đó là những tình yêu... đơn phương. Trong khi mẹ của Alejandro González Iñárritu có hy vọng rất ít vào con trai thì người cha không giàu nhưng đầy tình thương đã cho Alejandro González Iñárritu 1000 USD và số tiền đó giúp ông đi du lịch khắp châu Âu tới châu Phi. Alejandro González Iñárritu kể rằng số tiền 1000 USD đó đã cho ông những cảm xúc tuyệt vời cùng với sự hiểu biết về cuộc sống. Ở giai đoạn đầu của sự nghiệp, Alejandro González Iñárritu chủ yếu làm các phim quảng cáo nhưng luôn luôn ý thức về việc làm phim. Ông dành nhiều thời gian để trau dồi kiến thức, viết kịch bản, đạo diễn, biên tập và sản xuất các phim quảng cáo. Cho đến khi làm bộ phim đầu tay, Alejandro González Iñárritu đã có thời gian trải nghiệm trên trường quay nhiều hơn rất nhiều so với các đạo diễn nổi danh hơn mình.

Các tờ báo nước ngoài khi đưa tin về Birdman thường kèm tên thứ hai của bộ phim là The Unexpected Virtue of Ignorance. Lý giải điều này, Alejandro González Iñárritu nói ông quan niệm sự ngây thơ có sức mạnh hơn là trải nghiệm. Trong một số trường hợp, có những người đột nhiên rơi vào hoàn cảnh khó khăn thì chính khi đó họ lại gặp được những điều bất ngờ. Và nhân vật trong Birdman là một ví dụ điển hình. Còn về lý do chọn tác phẩm What We Talk About When We Talk About Love của Raymond Carver, Alejandro González Iñárritu giải thích ông vốn thích Carver từ khi còn trẻ. “Bộ phim Birdman bắt đầu với đoạn trích từ bài thơ Late Fragment rất hay mà Carven viết trước khi qua đời ở tuổi 50 nói về những gì chúng ta tìm kiếm trong cuộc đời. Suốt cuộc đời mình, điều duy nhất Carven tìm kiếm là cảm thấy được yêu. Và điều đó giống với bản thân tôi. Bộ phim là câu chuyện ngắn gọn về những người đã mất mát, bối rối và đang tìm kiếm tình yêu. Riggan Thomson trở thành một trong những nhân vật của vở kịch đó. Một tấm gương của chính cuộc đời ông”.

Thu Thủy