Ngôi sao xanh Cánh diều vàng Bông sen vàng Haniff Oscar Cannes Venice

Điện ảnh Hoa ngữ vắng mặt tại Cannes, liệu có còn cơ hội quay lại?

(TGĐA) - Liên hoan phim Cannes lần thứ 75 đã công bố danh sách phim tranh giải năm nay, bộ phim Decision to leave doThang Duy và Park Hye Il đóng chính lọt vào danh sách đề cử Cành cọ vàng, trong khi điện ảnh Hoa ngữ tiếp tục vắng mặt, liệu phim Hoa ngữ có còn cơ hội quay lại Ảnh đàn quốc tế không?

	Phim điện ảnh đầu tay ‘Broker’ của IU được đề cử tại LHP Cannes
	Công phu từ hình ảnh tới âm nhạc, 'Belle' xứng đáng 14 phút vỗ tay tại Cannes 2021

Những năm gần đây, điện ảnh Hoa ngữ không mấy mặn mà với giải thưởng quốc tế, trong đó có Cannes

Sau đại dịch, việc ra nước ngoài bị hạn chế, điện ảnh Trung Quốc cũng ngày càng xa cách với điện ảnh thế giới

Năm 2020, LHP Cannes vì dịch bệnh nên không tổ chức các hoạt động offline và lễ trao giải thưởng, chỉ công bố danh sách phim “Cannes 2020”. Bộ phim Septet: The Story of Hong Kong do 7 đạo diễn Hong Kong - Trung Quốc gồm: Hồng Kim Bảo, Từ Khắc… đồng dàn dựng, và phim Striding Into the Wind của đạo diễn trẻ Ngụy Thư Quân được đề cử. Hàn Quốc thì có phim Train To Busan 2 được chọn.

Năm 2021, điện ảnh Hàn Quốc và Hoa ngữ đều vắng bóng tại Liên hoan phim Cannes; năm 2022, phim Hoa ngữ tiếp tục vắng mặt, còn Hàn Quốc lại có hai siêu phẩm bom tấn, khí thế hừng hực quay lại đường đua. 6 năm sau bộ phim Người hầu gái, đạo diễn Park Chan Wook một lần nữa mang theo tác phẩm mới Decision to leave (do Thang Duy, Park Hye Il, Lee Jung Hyun, Park Yong Woo, Go Kyung Pyo… đóng) trở lại Cannes. Câu chuyện phim Decision to leave kể về vụ việc một người đàn ông trượt chân té xuống núi tử vong và những chuyện xảy ra sau đó khi người cảnh sát điều tra vụ việc gặp vợ của nạn nhân…

Bộ phim Hàn Quốc - Decision to leave của đạo diễn Park Chan Wook, do Thang Duy, Park Hye Il… đóng chính, đặt nhiều kỳ vọng tại Cannes năm nay

Một bộ phim khác do đạo diễn Nhật Bản Kore-eda Hirokazu chỉ đạo, là Broker do Song Kang Ho, Kang Dong Won, Bae Doona đóng chính. Tập trung vào góc tối của xã hội, kể về những người không có điều kiện nuôi dưỡng con cái, sẽ đem con bỏ vào thùng trẻ bị bỏ rơi “BabyBox”. Trong một góc tối tăm của xã hội, một loại giao dịch đặc biệt được tiến hành… Đây cũng là bộ phim Hàn Quốc đầu tiên của đạo diễn Kore-eda Hirokazu.Được biết, sau khi bộ phim lọt vào danh sách tranh giải Cannes, Thang Duy đã lập tức phản hồi, cô bày tỏ: “Tôi rất vui, chúc mừng êkíp sản xuất! Hy vọng dịch bệnh sẽ sớm qua đi, mọi người có thể quay lại rạp chiếu phim, cuộc sống của chúng ta cũng quay lại quỹ đạo!”.

Liên hoan phim Cannes lần thứ 75 được tổ chức từ ngày 17/5 đến 28/5 theo giờ địa phương tại Pháp. Một Cannes không có phim Hoa ngữ, đối với khán giả Trung Quốc mà nói, cũng là một LHP không đáng quan tâm. Có lẽ chỉ có những fan điện ảnh đích thực, mới còn theo dõi đại hội điện ảnh một năm có một lần này.

Điện ảnh Trung Quốc quá chú trọng thị trường trong nước

Có chuyên gia cho rằng, ngoài việc quá thương mại hóa, việc điện ảnh Trung Quốc quá chú trọng thị trường trong nước cũng khiến phim khó “vươn ra thế giới”. Hiện tại, đa số phim Trung Quốc đều xác định mục tiêu là thị trường nội địa, doanh thu phòng vé ở nước ngoài đang có xu hướng sụt giảm, năm 2021 doanh thu phòng vé ở nước ngoài của phim Trung Quốc chỉ chiếm tỷ lệ 6% so với doanh thu phòng vé trong nước. Việc xem nhẹ thị trường hải ngoại cũng khiến điện ảnh Hoa ngữ lâm vào cảnh bản địa hóa, khi “vươn ra thế giới” thì bị ghẻ lạnh.

Đạo diễn Đài Loan Triệu Đức Dận phân tích, điện ảnh Hoa ngữ chủ yếu là phim thương mại, nhưng giới hạn ở phim thương mại mang tính bản địa: “Khó làm được phim thương mại mang tính thế giới, vì thế tác phẩm có doanh thu phòng vé tốt không thể đến Liên hoan phim, cách trình bày của đạo diễn không thể kết nối với khán giả ở những quốc gia khác”.

Trong hoàn cảnh thị trường hiện nay, phim quá bản địa hóa tuy ít ảnh hưởng đến doanh thu phòng vé, nhưng lại đang dần đẩy phim Hoa ngữ vào tình thế khu vực hóa đầy khó khăn. Đạo diễn Triệu Đức Dận thẳng thắn nói, cách kể chuyện của phim Hoa ngữ không xây dựng được một mô tuýp “có nét khác biệt, có đặc trưng dễ nhận biết”, do đó rất có khả năng sẽ rơi vào cục diện thị trường phồn vinh, nhưng lại không có sức ảnh hưởng về văn hóa.

Một số người trong ngành phân tích từ góc độ khác, cho rằng thị trường trước mắt mang đến cho họ nhiều cơ hội hơn. Đạo diễn Hồ Vĩ bày tỏ, sự phát triển nhanh chóng của thị trường điện ảnh Trung Quốc mang đến rất nhiều cơ hội cho người trong ngành: “Làm phim ở Trung Quốc, không có gì là không thể”. Trong thời đại ngành công nghiệp điện ảnh phát triển như vũ bão như hiện nay, chúng ta có thể kỳ vọng điện ảnh Hoa ngữ sẽ không còn im hơi lặng tiếng tại các Liên hoan phim quốc tế.

Rốt cuộc điện ảnh Trung Quốc là gì tại Liên hoan phim Cannes?

Thế hệ đạo diễn Vương Gia Vệ, Trần Khải Ca, Thái Minh Lượng… đã qua thời huy hoàng, còn lớp trẻ thì chưa đủ kế thừa

Thứ hạng của phim Hoa ngữ trong bảng xếp hạng giải thưởng Cannes hơi xấu hổ, điều này cũng phù hợp với thực tế phát triển của nghệ thuật điện ảnh Trung Quốc. Càng xấu hổ hơn nữa là, hầu hết các giải thưởng đều giành được vào thời điểm chuyển giao thế kỷ, một mặt là khi thế hệ đạo diễn thứ 5 – 6 đang hoạt động; mặt khác là thời kỳ đỉnh cao của các đạo diễn Hong Kong, Đài Loan như Vương Gia Vệ, Hầu Hiếu Hiền, Dương Đức Xương… Quan trọng hơn nữa, khi đó đúng lúc điện ảnh châu Âu đang rất có hứng thú với điện ảnh Hoa ngữ. Hiện tại, hầu hết đạo diễn thế hệ thứ 5 đã không còn thời gian làm phim nghệ thuật, tốc độ làm phim của đạo diễn thế hệ thứ 6 cũng chậm lại rõ rệt, trong tương lai gần, điện ảnh Trung Quốc dường như không còn hy vọng nâng cao thứ hạng trong bảng xếp hạng giải thưởng Cannes.

Đạo diễn Đài Loan - Hầu Hiếu Hiền đã nhờ bộ phim võ hiệp Nhiếp Ẩn nương được vinh danh tại Cannes 2015

Thể loại phim Hoa ngữ đạt thành tích nghệ thuật cao nhất là dòng phim võ hiệp, từ Ngọa hổ tàng long, Anh hùng, Nhất đại tông sư đến Nhiếp Ẩn Nương, những năm nay, phim võ hiệp đã mang đến quá nhiều vinh quang cho điện ảnh Hoa ngữ. Và bậc thầy phim võ hiệp Hoa ngữ Hồ Kim Thuyên đã mở ra một lối đi cho những người phía sau. Năm 1975, tác phẩm Hiệp nữ của Hồ Kim Thuyên đoạt giải thưởng kỹ xảo tại Liên hoan phim Cannes, để giới điện ảnh quốc tế thấy được sức hút của thể loại phim độc nhất vô nhị này của Trung Quốc. Từ đó về sau, rất nhiều cảnh trong phim Hiệp nữ được mô phỏng lại vô số lần, nhưng Hiệp nữ luôn là kiệt tác kinh điển trong lịch sử điện ảnh võ hiệp.

Tác phẩm Hiệp nữ của Hồ Kim Thuyên là bộ phim võ hiệp đầu tiên đoạt giải thưởng kỹ xảo tại Liên hoan phim Cannes

Có thể nói, dòng phim võ hiệp chính là “quả bóng bàn” của điện ảnh Trung Quốc, hiện nay với sự suy thoái của thể loại võ hiệp, điểm sáng của điện ảnh Hoa ngữ lại ít đi, khiến mọi người cảm thấy thật đáng tiếc.

Lần cuối cùng phim Hoa ngữ tham dự Cannes là năm 2019 với bộ phim Cuộc gặp gỡ ở bến xe phía Nam do Điêu Diệc Nam đạo diễn

Lần cuối cùng phim Hoa ngữ gây ấn tượng mạnh tại Cannes là liên hoan phim lần thứ 72 diễn ra vào tháng 5/2019. Năm đó, phim Cuộc gặp gỡ ở bến xe phía Nam do Điêu Diệc Nam đạo diễn, Hồ Ca, Quế Luân Mỹ, Vạn Thiến, Liêu Phàm… đóng chính lọt vào danh sách phim tranh giải, đây là lần cuối cùng các ngôi sao điện ảnh Trung Quốc tề tựu trên thảm đỏ Cannes. Cũng trong năm này, bộ phim Ký sinh trùng của đạo diễn Bong Joon Ho giúp điện ảnh Hàn Quốc lần đầu tiên giành được giải Cành cọ vàng, còn phim Hoa ngữ ra về tay không.