Tọa đàm 'Nhìn lại sáng tác điện ảnh – truyền hình 2017':

Phim tư nhân đang vượt qua tính thương mại thông thường!

(TGĐA) - Nằm trong khuôn khổ Lễ trao giải Cánh diều 2017 do Hội Điện ảnh Việt Nam tổ chức, sáng 9/4 tại Hà Nội đã diễn ra buổi tọa đàm Nhìn lại sáng tác điện ảnh – truyền hình 2017.

phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong Cánh diều 2017 & phim remake: Mở thì có mở…
phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong Cánh diều 2017 được tổ chức hoành tráng tại Hà Nội
phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong 13 phim truyện điện ảnh tranh tài tại Cánh diều 2017
phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong Nghệ sỹ điện ảnh 'Về nguồn': Về Bản Bắc, thăm Đồi Cọ
phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong Điện ảnh Việt 2017: Qua lăng kính của 3 giải thưởng điện ảnh quan trọng

Tọa đàm Nhìn lại sáng tác điện ảnh – truyền hình 2017 nằm trong khuôn khổ các hoạt động trước lễ trao giải Cánh diều 2017, do Ban lý luận - phê bình và Hội đồng nghệ thuật Hội điện ảnh Việt Nam tổ chức. Buổi tọa đàm do ông Đinh Trọng Tuấn – Tổng biên tập Tạp chí Thế giới điện ảnh, Trưởng ban lý luận của Hội Điện ảnh Việt Nam; NSND Nguyễn Thanh Vân – Chủ tịch HĐNT Hội Điện ảnh Việt Nam và bà Nguyễn Thị Hồng Ngát – Phó Chủ tịch thường trực Hội Điện ảnh Việt Nam làm chủ tịch đoàn.

phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong
Buổi tọa đàm do ông Đinh Trọng Tuấn – Tổng biên tập Tạp chí Thế giới điện ảnh, Trưởng ban lý luận của Hội Điện ảnh Việt Nam; NSND Nguyễn Thanh Vân – Chủ tịch HĐNT Hội Điện ảnh Việt Nam và bà Nguyễn Thị Hồng Ngát – Phó Chủ tịch thường trực Hội Điện ảnh Việt Nam làm chủ tịch đoàn

Các đại biểu có sự góp mặt của Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam, NSND Đặng Xuân Hải; các trưởng BGK các hạng mục Cánh diều như NSND Lương Đức, NSND Phương Hoa, Nhà biên kịch Trịnh Thanh Nhã, NSƯT Vũ Xuân Hưng cùng các đại biểu: Tiến sĩ Trần Duy Hinh; bà Trần Phương Lan, Vụ phó Vụ Văn nghệ Ban tuyên giáo Trung ương; NSND Đặng Nhật Minh; Đạo diễn, NSND Lê Hồng Chương; NSND Đào Bá Sơn… cùng các cơ quan thông tấn báo chí.

Buổi tọa đàm Nhìn lại sáng tác điện ảnh – truyền hình 2017 được chia làm 2 phần. Phần 1: Trưởng BGK từng loại hình tham luận về điện ảnh - truyền hình Việt Nam năm 2017 thông qua các tác phẩm tham dự Cánh diều. Và phần 2: Tọa đàm thảo luận trực tiếp của các đại biểu tham dự tọa đàm về tình hình sáng tác điện ảnh 2017.

Tại cuộc tọa đàm, NSND Đặng Xuân Hải, Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam cho biết: "Tọa đàm nằm trong khuôn khổ Lễ trao Giải Cánh diều 2017, là cuộc trao đổi về nghề nghiệp nhằm nhìn lại mặt bằng sáng tác điện ảnh năm qua. Thông qua đó, các đại biểu đưa ra nhận xét, đánh giá để các cơ sở sản xuất phim tham khảo trong quá trình sáng tạo thời gian tới; giúp chặng đường sắp tới của Điện ảnh nước nhà phát triển tốt hơn".

Tại tọa đàm, các đại biểu cũng được nghe nhận xét, đánh giá của đại diện BGK các thể loại tham dự giải Cánh diều năm 2017.

phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong
NSND Đặng Xuân Hải, Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam

NSND Lương Đức – Trưởng BGK phim Tài liệu, khoa học đánh giá sơ bộ các phim tham dự 2017 năm nay đa dạng về vấn đề xã hội, muôn vẻ và tích cực nhưng không có gì mới so với các năm, vẫn lặp đi lặp lại về nội dung.

Về việc có gì mới trong sáng tác năm 2017? Ông cho biết, về độ dài của phim có sự thay đổi, theo trào lưu thế giới, đã có 50% phim có từ 30 phút đến 60 phút. Đây là chuyển biến đáng mừng, tránh áp đặt như mọi năm, nhưng còn hạn chế về tay nghề. Có tiệm cận các phương pháp làm phim phương Tây. Tuy nhiên, nhìn chung phim tài liệu năm nay lan man, thiếu mục đích, chất lượng phim khá tệ, bắt chước, quá lạm dụng flying-cam và các cảnh cận. Tính kịch trong phim tài liệu còn yếu. Quay phim không đặc sắc, rung cảm cần có mà sao chép nhiều. Tuy nhiên, ông cho rằng vẫn còn nhìn thấy một vài phim tốt dù số lượng còn ít.

phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong
NSND Lương Đức trong buổi tọa đàm

NSND Phương Hoa – Trưởng BGK phim Hoạt hình phát biểu: Năm nay có 13 phim hoạt hình gửi về tham dự trong đó có 12 phim của Hãng phim hoạt hình và 1 của bên Đài truyền hình VTV7. Đánh giá chung là phim không có gì đổi mới, không có gì đột phá trong đề tài cũng như cách thể hiện, không xuất sắc, thậm chí là ngô nghê. BGK thèm phim mang hơi hướng xã hội hiện tại nhưng khá hiếm hoi. Vài năm trước, phim hoạt hình được đánh giá có những bước tiến mạnh mẽ, đột phá về mặt công nghệ nhưng năm nay chững lại. Số lượng làm phim 3D ít hơn, tham dự Cánh diều năm nay chỉ có 2 phim. Năm nay, BGK phim hoạt hình đánh giá cao về đề tài lịch sử. Cũng thấy nổi bật vài phim về cuộc sống, môi trường, khá thú vị.

phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong
NSND Phương Hoa - Trưởng BGK Phim hoạt hình

Theo bà Phương Hoa, một vấn đề khá bất cập tồn tại nhiều năm nay vẫn là việc phát hành phim hoạt hình khó khăn nên không tạo động lực cho người sáng tác. Phim vẫn do nhà nước đầu tư là chính, khó khăn trong việc xã hội hóa như phim truyện. Đó thực sự là nỗi trăn trở. NSND Phương Hoa hy vọng hoạt hình được nhà nước cũng như mạnh thường quân, các nhà sản xuất quan tâm và đầu tư để phim hoạt hình được thử sức với phim dài, tránh tình trạng mấy chục năm vẫn cứ 10 phút như hiện nay.

Nhà biên kịch Trịnh Thanh Nhã – Trưởng BGK phim truyện truyền hình cho biết các phim tham dự giải Cánh diều năm nay đa phần là phim Việt hóa. 5 phim của VFC thì có 2 phim Việt hóa đó là Sống chung với mẹ chồng Người phán xử. Đây là hai bộ phim thu hút được rất nhiều sự quan tâm của báo chí cũng như khán giả truyền hình. Tuy nhiên, cái kết của hai bộ phim kể trên thiếu nhân văn và chưa thực sự giải quyết được vấn đề một cách triệt để. Điều đó cho thấy, quá trình Việt hóa của chúng ta còn chưa tới, chưa thực sự hoàn hảo.

phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong
Nhà biên kịch Trịnh Thanh Nhã

Năm nay, các phim truyền hình được đầu tư khá chỉn chu về nội dung và kỹ thuật. Các phim tập trung khai thác sâu về tính cách con người và bối cảnh xã hội. Điểm đặc biệt của Cánh diều 2017 là sự góp mặt của nhiều phim làm về đề tài hình sự. Có nhiều phim mang tính thời sự cao, đào sâu tâm lý nhân vật rất tốt, gay cấn, hấp dẫn. Đây là điều đáng mừng cho điện ảnh nước nhà khi đã từ lâu đề tài hình sự của phim Việt không đáp ứng được nhu cầu của khán giả nước nhà.

Trong bài phát biểu của mình, nhà biên kịch Trịnh Thanh Nhã đề cập đến một vấn đề theo bà chưa hợp lý đó là việc đặt chung phim ngắn tập và dài tập ở cùng một hạng mục để chấm giải. Điều này là khá thiệt thòi cho những nhà làm phim ngắn tập, bà hy vọng rằng phim ngắn tập sẽ hồi sinh để được đứng riêng một hạng mục giải thưởng.

Đạo diễn, NSND Nguyễn Thanh Vân – Trưởng BGK phim ngắn nhận định về chất lượng làm phim ngắn năm nay nhận được sự quan tâm nhiều hơn, với số lượng lên đến 30 phim. NSND Nguyễn Thanh Vân cho rằng dần dần các kỹ năng thực hiện phim được các tác giả trẻ hoàn thiện hơn về hình ảnh, âm thanh và chất lượng tác phẩm. Điểm đặc biệt là năm nay có một phim hoạt hình kết hợp giữa hình cắt dán với bối cảnh thật, con người thật. Đây là một bộ phim thể hiện sự sáng tạo ở Việt Nam, điều này là rất hiếm, cho thấy điểm sáng của điện ảnh nước nhà. Bộ phim thay đổi toàn bộ quan niệm của BGK về phim hoạt hình. Đạo diễn Nguyễn Thanh Vân cũng bày tỏ hy vọng năm sau sẽ xuất hiện nhiều hơn tính độc đáo như thế này.

Nói về nhược điểm còn tồn tại, NSND Nguyễn Thanh Vân cho biết: Các phim truyện ngắn năm nay có đối tượng phản ánh và xúc cảm cuộc sống hơi thiên về thân phận nghèo và tệ nạn xã hội. Tỷ lệ các phim hướng về đề tài này hơi lớn và kéo dài suốt mấy năm nay. Điều này chứng tỏ sự quan tâm một chiều của các tác giả trẻ, nghèo nàn ý tưởng thực hiện. Điều này, đáng để các nhà làm phim trẻ cần xem lại mình.

phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong
NSND Nguyễn Thanh Vân

NSƯT Vũ Xuân Hưng – Trưởng BGK phim truyện điện ảnh phát biểu về chất lượng của phim ra rạp trong năm 2017 chưa đồng đều, phim hay và dở còn cách xa nhau. 13 phim năm nay chủ yếu đề cập đến đề tài gia đình, tình yêu và học đường, trong đó có 4 phim remake. Phim remake mang đến cách làm chuyên nghiệp, kịch bản chặt chẽ và xây dựng tích cách nhân vật mạch lạc. So với năm 2016, năm nay phim truyện điện ảnh đã có sự xuất hiện phim nghệ thuật, nhân văn và nói về dân tộc, cội nguồn. Các phim này đề cập rõ nét về giá trị nhân vật, có sự sáng tạo về nghệ thuật, âm nhạc có sự đồng hành với hình ảnh, làm cho bộ phim chân thực và hấp dẫn hơn. Tuy nhiên, còn xuất hiện nhược điểm đó là chưa có phim nói về vấn đề quan trọng bức thiết của xã hội Việt Nam.

phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong
NSƯT, đạo diễn Vũ Xuân Hưng

Ở phần 2 của buổi tọa đàm là sự phát biểu sôi nổi, đầy tâm huyết của những nghệ sỹ, nhà làm phim điện ảnh tâm huyết với nghề. Đạo diễn Đỗ Minh Tuấn cho rằng đợt phim này tạo nên nhiều xúc cảm cho ông. Các phim thị trường và phim nghệ thuật đã quện vào nhau, khiến phim hấp dẫn hơn. Ông cho rằng các phim năm nay đa dạng về thể loại, “tới bến”, “tới số” và “tới tầm” đẩy tính cách và cốt truyện tới cuối cùng.

phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong
Đạo diễn Đỗ Minh Tuấn

Nhận xét về việc có hay không chấm giải cho phim remake, NSND Đào Bá Sơn cho rằng: Cá nhân tôi cho rằng phim remake dạng "phiên bản" không chấm vì nó là phim bản sao, sao chép lại toàn bộ kịch bản gốc từ tạo hình nhân vật cho đến cảnh quay, góc máy. Đó không phải là sự sáng tạo, chúng ta không khuyến khích việc 'sao y bản chính' ở điện ảnh Việt Nam. Chúng ta không chấm phim “phiên bản” nhưng nên chấm phim dạng mua kịch bản gốc, có Việt hóa.

phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong
NSND, đạo diễn Đào Bá Sơn

Nhìn lại các sáng tác điện ảnh trong những năm qua: Năm 2015 có 41 phim (trong đó 7 phim nhà nước và 34 phim tư nhân). Năm 2016 có 35 phim, không có phim nhà nước. Năm 2017 có 39 - 40 phim và không có phim nhà nước.

Theo ông, điều đáng mừng là năm 2017 có sự cạnh tranh khốc liệt giữa phim tư nhân Việt và bom tấn thế giới. Trong hai năm qua, điện ảnh thị trường có thể nói là lên ngôi vua, những phim hài nhảm, câu khách rẻ tiền… gần như không còn nhưng lại quá thiếu những phim mang tính định hướng chính trị, xã hội, về văn hóa thời cuộc con người Việt Nam. Tuy biết thị trường là yếu tố sàng lọc quyết định nhưng theo ông, ông nhìn thấy các nhà làm phim tư nhân đang vượt qua thương mại thông thường để hướng tới cái nhân văn, giá trị khác.

Là thành viên trong BGK chấm giải ở hạng mục phim truyện điện ảnh, NSND Nhuệ Giang cho rằng: Năm nay có 1/3 phim xem được nhưng chưa thật sự sung sướng, vì nó chưa hoàn chỉnh. Yếu điểm của phim thị trường năm nay là tỷ lệ phim hài chiếm nhiều. Hai ngày đầu chấm giải, NSND Nhuệ Giang cảm thấy khá khó chịu khi các phim tham dự không bám sát xã hội câu chuyện Việt Nam và thiếu sự chuyên nghiệp. Bản thân nghệ sĩ nhận thấy việc đưa ra thị trường những phim như vậy có hại nhiều hơn có lợi, tạo ra thế hệ khán giả lười biếng, đến rạp chỉ vui vẻ mà không có những bài học, ý nghĩa sâu sắc trong đó. NSND Nhuệ Giang nhấn mạnh sự nguy hiểm khi Nhà nước đang buông bỏ một mặt trận là phim về người Việt, nói về xã hội Việt.

phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong
NSND, đạo diễn Nhuệ Giang

Nghiêng về ý kiến của đạo diễn Đỗ Minh Tuấn và Đào Bá Sơn, nhà biên kịch Nguyễn Thị Hồng Ngát nhận thấy chúng ta nên ủng hộ nhiệt tình với các hãng phim tư nhân. Bởi họ đang cố gắng, nỗ lực để tiếp cận nhiều đề tài mới, lạ và đặc sắc hơn.

phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong

Buổi tọa đàm diễn ra sôi nổi hơn khi có nhiều ý kiến phát biểu, chia sẻ đầy tâm huyết của nhà giáo Lê Cẩm Lượng, NSND Lê Hồng Chương, họa sĩ Đỗ Lệnh Hồng Tú.

phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong
Họa sĩ Đỗ Lệnh Hồng Tú

Kết thúc buổi tọa đàm Nhìn lại sáng tác điện ảnh – truyền hình 2017, NSND Nguyễn Thanh Vân nhận định phim năm nay còn thiếu dấu ấn tác giả, tuy đa dạng về đề tài, có sự nỗ lực nhưng làm chưa tới. So với năm ngoái, chất lượng phim năm nay ít phim hài nhảm, phim dở. Chúng ta cùng hy vọng ở nền điện ảnh phát triển hơn trong những năm tới.

phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong Cánh diều 2017 & phim remake: Mở thì có mở…
phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong Cánh diều 2017 được tổ chức hoành tráng tại Hà Nội
phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong 13 phim truyện điện ảnh tranh tài tại Cánh diều 2017
phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong Nghệ sỹ điện ảnh 'Về nguồn': Về Bản Bắc, thăm Đồi Cọ
phim tu nhan dang vuot qua tinh thuong mai thong thuong Điện ảnh Việt 2017: Qua lăng kính của 3 giải thưởng điện ảnh quan trọng

Hà Nguyễn