(TGĐA) - Kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025), những bộ phim đề tài chiến tranh lắng đọng cảm xúc và còn mãi với thời gian được khán giả “đào lại”.
Nổi gió (cố đạo diễn, NSND Huy Thành - 1966)
Nổi gió là một bộ phim Việt Nam năm 1966 của cố đạo diễn, NSND Huy Thành do Hãng phim truyện Việt Nam sản xuất. Đây là bộ phim đầu tiên của điện ảnh cách mạng Việt Nam nói về Cuộc chiến xâm lược Việt Nam của Đế quốc Mỹ với bối cảnh miền Nam. Phim đã giành được Bông sen vàng cho hạng mục Phim truyện nhựa tại Liên hoan phim Việt Nam đầu tiên.
Bộ phim được chuyển thể từ vở kịch cùng tên của tác giả Đào Hồng Cẩm, đề cập đến vấn đề thời sự khi đó, nhiều gia đình có con cái thuộc hai bên trong cuộc chiến xâm lược Mỹ ở Việt Nam. Nổi gió quay được hơn 400m phim nhưng xem lại thấy vẫn chưa ưng ý nên đoàn phim lại ngừng để tuyển diễn viên. Cuối cùng, cố NSND Thế Anh được chọn vào vai trung úy Phương. Đây là vai diễn dấu ấn trong sự nghiệp điện ảnh của cố NSND Thế Anh.
![]() |
Cảnh trong phim Nổi gió |
Nội dung phim kể về thời gian Mỹ xâm lược Việt Nam, gia đình Phương có chị là Vân theo Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, còn Phương là trung úy quân đội Ngụy quyền Sài Gòn. Sau nhiều năm xa cách, hai chị em gặp lại nhau. Niềm vui chưa kịp qua thì mâu thuẫn nảy sinh giữa hai chị em. Khi biết Phương là trung úy Ngụy quyền Sài Gòn, Vân đã đuổi Phương đi. Từ đây bắt đầu chuỗi bi kịch.
Vân và con trai bị bắt vào trại tập trung. Trong trại, Vân tham gia đấu tranh, bị bắt vào tù. Con trai bị địch giết nên Vân như điên dại. Vì bị tưởng là điên nên Vân càng dễ dàng hoạt động trong tù. Sau khi ra tù, bằng lý lẽ, hành động và tình cảm, Vân đã thuyết phục được em trai và nhiều lính trong quân đội Việt Nam Cộng hòa về với Mặt trận (về với chính nghĩa), với nhân dân bằng việc phá ấp chiến lược, giết cố vấn Mỹ.
Kết thúc phim là trung úy Phương cúi xuống vốc nước lên rửa mặt trên dòng sông chan hòa ánh nắng trong tiếng cổ vũ của nhân dân và nụ cười trìu mến của người chị.
Nổi gió là bộ phim đầu tiên trong ba phim đoạt giải Bông sen Vàng của cố đạo diễn, NSND Huy Thành. Chất anh hùng ca khiến Nổi gió gây ấn tượng mạnh mẽ từ khi ra đời. Đến nay, bộ phim vẫn được xem là một trong những tác phẩm kinh điển của điện ảnh cách mạng Việt Nam.
Cánh đồng hoang (cố đạo diễn, NSND Hồng Sến – 1979)
Được diễn bởi cố NSND Hồng Sến, bối cảnh chính là vùng Đồng Tháp Mười trong những ngày diễn ra cuộc Đấu tranh Giải phóng miền Nam Việt Nam. Vợ chồng Ba Đô và đứa con nhỏ sống trong một căn chòi nhỏ giữa dòng nước. Họ được Cách mạng Việt Nam giao nhiệm vụ giữ đường dây liên lạc cho bộ đội.
Tác giả tập trung khai thác nhiều vào cuộc sống thường ngày của đôi vợ chồng như việc trồng lúa, nuôi con, bắt trăn, bắt cá nhưng xen kẽ vào đó còn có những cảnh chiến đấu, cảnh ẩn nấp trực thăng của quân đội Mỹ quần thảo khu vực đồng nước này nhằm phát hiện đội du kích hoạt động. Trong 1 trận càn, Ba Đô bị trực thăng Mỹ bắn trúng và hy sinh, để trả thù cho chồng, vợ Ba Đô đã đuổi theo, cùng đội du kích bắn rơi chiếc trực thăng.
![]() |
Cánh đồng hoang là một trong những phim điện ảnh kinh điển của màn ảnh Việt Nam |
Cánh đồng hoang từng đoạt huy chương vàng LHP Moscow năm 1981, Bông Sen Vàng tại Liên hoan phim Việt Nam 1980. Đó cũng là một trong hiếm hoi một bộ phim Việt thể hiện được vẻ đẹp gần như hoàn hảo từ biên kịch đến đạo diễn, từ quay phim đến âm nhạc. Ngoài ra, đây còn là bộ phim chiến tranh thể hiện cho tinh thần “dựa vào sức dân mà đánh Mỹ”.
Biệt động Sài Gòn (cố đạo diễn Long Vân - 1986)
Có lẽ nếu nhắc đến từ khóa “phim về 30/4”, bật ra trong suy nghĩ của chúng ta ngay lập tức sẽ là cái tên Biệt động Sài Gòn – bộ phim được coi là linh hồn ngày 30/4 dù đã trải qua biết bao nhiêu năm tháng.
Bộ phim gồm 4 tập lần lượt có tên Điểm hẹn, Tình lặng, Cơn giông, Trả lại tên cho em. Ngoài miêu tả những cảnh ngoài chiến trường với súng và máu, bom đạn và tinh thần chiến đấu, bộ phim còn tái hiện cuộc đấu trí căng thẳng của những chiến sĩ hoạt động bí mật trong lòng địch.
![]() |
Tập 1 của bộ phim kể về chuyện Tư Chung - Ngọc Mai - Huyền Trang phải gác tình riêng để hoàn thành nhiệm vụ chung.
Sang đến tập 2, vì bị nghi ngờ nên Tư Chung và Ngọc Mai buộc phải làm đám cưới. Trước sự tình đó, Huyền Trang là người yêu của Tư Chung đành nén chặt xót xa để chấp nhận. Mặt khác, do có kẻ chỉ điểm nên Huyền Trang dù đã cải trang thành ni sư nhưng vẫn bị địch bắt.
Ở tập 3, Huyền Trang đã bị tra tấn với những cực hình khó tưởng tượng vì đại tá Coordell, trưởng phòng tình báo CIA và Michael phát hiện ra cô là Việt cộng. Nhưng với tinh thần quả cảm và ý chí sắt đá vì đất nước, Huyền Trang không hé răng lấy nửa lời. Sau này, cô được trả tự do bằng cách đổi lấy đại tá Coordell bị ta bắt cóc.
Đừng đốt (Đạo diễn, NSND Đặng Nhật Minh - 2009)
Đừng đốt (tựa Anh: Don't Burn) là một bộ phim theo dòng chính kịch lịch sử được sản xuất vào năm 2009 do NSND Đặng Nhật Minh làm đạo diễn và viết kịch bản. Phim được tạo dựng dựa trên hai quyển nhật ký nổi tiếng cùng tên của nữ bác sĩ - liệt sĩ Đặng Thùy Trâm, được cô viết từ ngày 8/4/1968 đến ngày 20/6/1970 (trước khi cô hi sinh 2 ngày).
Cuốn nhật ký được Frederic Whitehurst giữ suốt 35 năm và trả lại cho gia đình cô vào tháng 4/2015. Phim có sự tham gia diễn xuất của Minh Hương (Đặng Thùy Trâm), Tina Dương (Mai), Matthews Korchs (Fred lúc trẻ),...
![]() |
Phim ra mắt tại Liên hoan phim Fukuoka lần thứ 19 tại Nhật Bản và giành giải khán giả bình chọn. Bộ phim được phát hành cuối tháng 4/2009 tại Việt Nam và được chiếu ở Liên hoan phim Quốc tế ASEM tại Hà Nội giữa tháng 5/2009.
Đừng đốt đã giành được giải Bông Sen Vàng tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 16 năm 2009 và chiến thắng 6 hạng mục của giải Cánh diều vàng năm 2010, bao gồm Phim nhựa xuất sắc nhất, Nữ diễn viên chính xuất sắc (Minh Hương), Đạo diễn xuất sắc (NSND Đặng Nhật Minh), Thiết kế mỹ thuật (Phạm Quốc Trung), Âm thanh xuất sắc (cố NSND Bành Bắc Hải), Giải phim được khán giả bình chọn. Đây cũng là bộ phim được chọn để tham dự giải Oscar cho phim quốc tế hay nhất.
Mùi cỏ cháy (Đạo diễn, NSƯT Hữu Mười - 2011)
Cũng giống như Đừng đốt, Mùi cỏ cháy tạo được dấu ấn trong lòng khán giả bởi có một số chi tiết trong kịch bản được khai thác dựa trên cuốn nhật ký Mãi mãi tuổi hai mươi của liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc.
Bộ phim thuộc thể loại tâm lý xã hội - chiến tranh, lấy bối cảnh chính là sự kiện Mùa hè đỏ lửa 1972 với trận chiến tại Thành cổ Quảng Trị.
Trong phim, bốn nhân vật Hoàng (Nguyễn Năng Tùng vai Hoàng khi 20 tuổi, Nguyễn Hữu Mười vai Hoàng khi 60 tuổi), Thành (Lê Văn Thơm), Thăng (Tô Tuấn Dũng), Long (Nguyễn Thanh Sơn) là những sinh viên trường Đại học Tổng hợp được lệnh tổng động viên lên đường nhập ngũ năm 1971 nên đã nhận một kì huấn luyện tốc hành, sau đó vào chiến đấu trong Thành cổ Quảng Trị. Sau này, chỉ còn có Hoàng sống sót trở về để kể lại sự anh dũng của những chiến sĩ mãi mãi tuổi 20.
![]() |
Bộ phim được đặc cách tham dự Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 17, được công chiếu giới thiệu tại Lễ khai mạc tuần phim và đoạt giải Bông Sen Bạc và nhà thơ, nhà biên kịch Hoàng Nhuận Cầm được giải Bông Sen Vàng cho “Biên kịch xuất sắc nhất”. Sau khi giành được nhiều giải thưởng quan trọng: Cánh diều vàng, Bông sen Bạc và được đề cử là đại diện điện ảnh Việt Nam tham dự hạng mục Phim nổi tiếng nước ngoài hay nhất tại Oscar 2013, bộ phim Mùi cỏ cháy tiếp tục được Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam trao giải thưởng dành cho tác giả là hội viên.
Ngày 17/3/2012, phim đã được trao 4 giải Cánh diều vàng cho phim điện ảnh xuất sắc, âm nhạc xuất sắc (nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân), biên kịch xuất sắc và quay phim xuất sắc nhất tại Lễ trao giải Cánh diều 2011.
Nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025), bộ phim Địa đạo (đạo diễn Bùi Thạc Chuyên) đang được công chiếu đến khán giả cả nước và nhận về phản hồi tích cực. Chỉ riêng ngày đầu công chiếu, bộ phim đã mang về doanh thu 30 tỷ đồng (Theo Box Office Việt Nam). Bối cảnh chính của Địa đạo xoay quanh cuộc chiến của quân dân ta chống lại cuộc hành quân quy mô lớn của Mỹ vào vùng “Tam giác sắt” Bến Súc - Củ Chi - Bến Cát (trận càn Cedar Falls). Tác phẩm tái hiện thời chiến theo phong cách phim tài liệu, với từng lát cắt nhỏ với những thân phận riêng. Diễn xuất của Thái Hòa là điểm sáng khi thể hiện nỗi đau người lính trong tình huống ngặt nghèo. Các diễn viên Hồ Thu Anh, Quang Tuấn ghi dấu ấn khi hóa thân thành các chiến sĩ gan dạ, giỏi chế tạo vũ khí quân sự. Mối tình giữa nhân vật Ba Hương - Tư Đạp được dẫn dắt với nhịp điệu nhẹ nhàng, làm dịu đi những tình huống ngột ngạt.
|
Thu Hà