Phim đoạt Giải thưởng Phim ASEAN:

'A Yellow Bird': Cô đơn và trôi dạt

(TGĐA) - A Yellow Bird là tác phẩm đầu tay của đạo diễn người Singapore, K. Rajagopal, với sự tham gia của diễn viên Singapore gốc Ấn Sivakumar Palakrishnan trong vai người đàn ông cố gắng tìm lại cuộc sống sau khi được thả ra khỏi nhà tù. Phim vừa đoạt giải Phim hay nhất và Nam diễn viên xuất sắc nhất tại Giải thưởng Phim Asean lần thứ nhất, trong khuôn khổ Lễ trao giải Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ 20, diễn ra tại Thành phố Đà Nẵng tối 28/11.

a yellow bird co don va troi dat Quý Bình: Đến giờ tôi vẫn chưa thoát khỏi vai Huy!
a yellow bird co don va troi dat Trao giải Bông sen vàng lần thứ 20: Năm 2017 đại thắng của 'Em chưa 18'
a yellow bird co don va troi dat Đêm Đà Nẵng rực sáng với những ngôi sao trên thảm đỏ Liên hoan phim Việt Nam
a yellow bird co don va troi dat Dàn sao 'Yêu em bất chấp' chia sẻ khó khăn khi tham gia phim
a yellow bird co don va troi dat Điện ảnh Asean gặp gỡ báo chí: Ấm cúng và chân tình
a yellow bird co don va troi dat LHP Việt Nam trong sự nghiệp phát triển điện ảnh dân tộc

Sau khi ra tù, Siva trở thành người thất nghiệp. Vợ và con gái anh đã bỏ đi trong thời gian anh ngồi tù. Mẹ của Siva cũng đẩy con trai ra khỏi nhà, giành căn phòng đó cho người lao động Trung Quốc thuê trọ. Siva có hai công việc được trả lương rẻ mạt - là người thổi kèn trong các đám tang và rửa chén bát thuê tại một nhà hàng Trung Quốc.

a yellow bird co don va troi dat
Sau khi ra tù, Siva trở thành người thất nghiệp

Bị tất cả những người quen trước đây từ chối tiếp xúc, Siva cô đơn và trôi dạt trong thế giới không ai để trò chuyện cùng. A Yellow Bird đề cập đến khía cạnh đa sắc tộc của một đất nước phát triển và hội nhập là Singapore với nhân vật chính thuộc sắc dân thiểu số. Người Sing gốc Ấn chỉ chiếm khoảng 7% dân số ở Singapore.

Nhân vật chính Siva trong phim là một người có vẻ như chỉ có hai trạng thái cảm xúc được định hình sẵn; hoặc tức giận hoặc chịu đựng trong im lặng, với cả hai biểu hiện cảm xúc không rõ ràng này, anh dường như trở nên ấm áp với khán giả. Và bởi anh không nói gì nên người xem không hiểu nhiều về hoàn cảnh của anh. Siva chỉ có một người bạn duy nhất là một gái mại dâm đến từ Trung Quốc. Đó là Chen Chen – người nhập cư làm việc bất hợp pháp ở Singapore. Hai người không cùng chung ngôn ngữ nhưng mối quan hệ kỳ lạ này đã giúp khai mở cuộc đời đen tối và bi kịch của cả hai.

A Yellow Bird bắt đầu với hình ảnh của người đàn ông u sầu Siva đang lái chiếc xe tải. Trong nửa giờ tiếp theo của phim, không có bất cứ ai cười. Đối mặt với tất cả tồi tệ, Siva trở thành người đàn ông luôn sẵn sàng thiêu cháy mọi thứ xung quanh.

a yellow bird co don va troi dat
Siva trở thành người đàn ông luôn sẵn sàng thiêu cháy mọi thứ xung quanh.

Công việc làm thuê cho một đám tổ chức tang lễ với đồng lương rẻ mạt khiến cho anh càng trở vô cảm với cái chết mà anh chứng kiến mỗi ngày. Cuộc chạm trán lần đầu giữa Siva và người phụ nữ làm nghề mại dâm bất hợp pháp Chen Chen là dấu hiệu đầu tiên cho thấy anh có thể trở nên dịu dàng hơn. Khi Chen Chen bị một kẻ lạ mặt tấn công và quấy rối, Siva đã ra tay bảo vệ cô, sau đó Chen Chen thuê anh làm vệ sĩ cho cô.

Nơi làm việc mới của Siva là một nhà thổ ngoài trời trong một khu rừng tập trung những căn lều tạm và những vị khách mua dâm với giá 30, 40$. Không thể giao tiếp bằng lời, mối quan hệ của Siva và Chen Chen cũng chất chứa âm thanh của sự tuyệt vọng. Đây là hai nhân vật không có tình yêu và sự dịu dàng khiến người ta không tránh khỏi băn khoăn liệu cảm xúc của họ có thật hay không.

Nhưng rõ ràng người phụ nữ kia đã mang lại cho Siva niềm hi vọng. Hoàn cảnh của hai người có điểm chung đều không được chào đón trong xã hội. Chen Chen là gái mại dâm bất hợp pháp còn Siva thuộc nhóm sắc dân thiểu số ở Singapore. Chen Chen thường được gọi là "gái điếm", trong khi sắc tộc của Siva thường xuyên bị đối xử phân biệt với những cụm từ riêng dùng để gọi tên như "mọi đen".

a yellow bird co don va troi dat
Cuộc chạm trán lần đầu giữa Siva và người phụ nữ làm nghề mại dâm bất hợp pháp Chen Chen là dấu hiệu đầu tiên cho thấy anh có thể trở nên dịu dàng hơn

Cùng với đồng biên kịch Jeremy Chua, đạo diễn K. Rajagopal đã viết một kịch bản phim với không khí ảm đạm, trầm cảm và buồn rầu. Bằng việc nắm bắt và mô tả những thân phận đang sống bên lề xã hội – những người đang bị cả cộng đồng quay lưng lại, A Yellow Bird đem đến cho người xem một cảm giác chia sẻ nặng nề.

Tuy nhiên, đó là một thách thức mô tả hành trình tìm lại ý nghĩa cuộc sống của Siva. Để mô tả cuộc sống đen tối, không lối thoát của Siva, Rajagopal và nhà quay phim Michael Zaw đã giữ mọi cảnh phim đều tối tăm và ảm đạm với hàm ý cuộc sống ngoài nhà tù không dễ chịu hơn so với trong tù mà Siva từng trải qua. Cụ thể là nguồn ánh sáng thường xuất hiện phía sau nhân vật trên hiện trường. Siva thường xuất hiện ở phía sau quán bar hoặc hàng rào, như thể anh ta vẫn bị giam cầm.

A Yellow Bird miêu tả bức tranh xã hội đa sắc tộc của Singapore như một mặt trái của sự phát triển và hội nhập.

a yellow bird co don va troi dat
A Yellow Bird miêu tả bức tranh xã hội đa sắc tộc của Singapore

Tựa đề của bộ phim có thể gợi ý một cái kết tươi sáng nhưng bộ phim của Rajagopal đọng lại những giai điệu căng thẳng và trầm lặng từ đầu cho đến những cảnh cuối cùng, đau lòng nhất. Câu chuyện về một người đàn ông được thả ra tù chỉ để thấy rằng xã hội Singapore vẫn còn có những rào cản ngột ngạt khác.

Để có được những trải nghiệm thực tế trước khi quay phim, nam diễn viên trong vai Siva đã tham dự một vài đám rước tang. Ngoài ra, vì nhân vật phải ngủ trên nền đất nên anh cũng ngủ một vài đêm tại những căn hộ vắng người ở đường Maude, gần Little India - đây là nỗ lực to lớn của một diễn viên nổi tiếng sợ gián như Sivakumar Palakrishnan.

a yellow bird co don va troi dat

Nói thêm về lý do nhân vật trong phim làm thuê cho một nhóm chuyên tổ chức đám ma, đạo diễn Rajagopal cho biết nhiều năm trước anh từng gặp một người đàn ông làm việc ở khu vực Lavender Street. Ông ta thường ngồi trong một quán café, đúng vị trí đó mỗi ngày, nửa thức nửa ngủ. Vốn là một người đánh cá, công việc của ông là vớt xác người chết trên biển và chuyển đến nhà tang lễ trong khu vực. “Ông ấy luôn im lặng, mạnh mẽ và cô độc. Dường như ông ấy không có nhà. Chi tiết này và ban nhạc tang lễ là do tôi tưởng tượng ra và đưa vào phim”, đạo diễn Rajagopal tiết lộ. Nhà làm phim nói thêm rằng những lao động di cư như nhân vật Chen Chen trong phim bị nhiều người coi là mối đe dọa đối với cuộc sống của Singapore nhưng trong mắt anh, Siva và Chen Chen là những linh hồn thân thiện.

Trong một khoảnh khắc quan trọng trong phim, một con chim màu vàng - biểu tượng của niềm hi vọng - đã bị bắn chết. Hành động bạo lực đột ngột này vang dội trong suốt bộ phim, và kết thúc là một chuỗi chi tiết được hình thành bởi nỗi tuyệt vọng của Siva với nỗi ám ảnh về sự tha thứ và cứu rỗi.

a yellow bird co don va troi dat
Từ cảnh đầu tiên đến cuối cùng, một người đàn ông có khuôn mặt buồn thảm đang lao về Singapore

Thật vậy, người ta tự hỏi liệu mình có khả năng cảm nhận được cảm xúc đó từ những gì đã nhìn thấy trong phim, từ cảnh đầu tiên đến cuối cùng, một người đàn ông có khuôn mặt buồn thảm đang lao về Singapore, cố gắng vượt qua quá khứ của mình. Bộ phim không bao giờ nói rõ ràng lý do khiến Siva phải vào tù là gì mà chỉ giới thiệu về các nhân vật liên quan đến Siva và cho thấy họ là mảnh vỡ của những quyết định tồi tệ của con người.

Phản ứng của họ đối với Siva có tên gọi là im lặng, nhạo báng, thờ ơ và tức giận. Khi truyền tải những tình huống buồn thảm này, Rajagopal, vốn là một đạo diễn phim tài liệu, đã mô tả Singapore ở một khía cạnh khác.

Đó là khoảng trống giữa những đô thị ảm đạm, nơi cách xa ánh đèn neon sáng trưng của các biển báo quảng cáo du lịch là hình ảnh Siva trốn chạy cảnh sát qua các ống cống và kênh rạch của thành phố, băng qua các khối nhà không người ở… Những nụ cười của bầu trời xanh rất ít, và khi con chim màu vàng xuất hiện cũng là lúc nó đã chết.

a yellow bird co don va troi dat
Phim vừa đoạt giải Phim hay nhất và Nam diễn viên xuất sắc nhất tại Giải thưởng Phim Asean lần thứ nhất, trong khuôn khổ Lễ trao giải Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ 20

Rõ ràng A Yellow Bird không phải là bộ phim cố gắng nuôi dưỡng ảo tưởng về hạnh phúc mãi mãi. Đó là những điều không tồn tại mà chúng ta thường thấy trong các bộ phim giải trí tại Hollywood. Thay vào đó, A Yellow Bird phản ánh thực tế mặt trái của tăng trưởng kinh tế nhanh chóng ở Singapore đã mang lại hậu quả là nạn phân biệt chủng tộc và khoảng cách giàu nghèo.

Đạo diễn Rajagopal đã đưa người xem ra khỏi mớ bong bóng lộn xộn này bằng cách giúp họ thấu cảm với các nhân vật sống bên lề xã hội - những người bị bỏ lại phía sau nền kinh tế toàn cầu đang phát triển nhanh chóng của Singapore.

a yellow bird co don va troi dat Đạo diễn Hoàng Nhật Nam: Giám khảo quốc tế thích phim Việt Nam
a yellow bird co don va troi dat Dương Cẩm Lynh duyên dáng với áo dài tại LHP ASEAN - Trung Quốc
a yellow bird co don va troi dat Điện ảnh Asean gặp gỡ báo chí: Ấm cúng và chân tình
a yellow bird co don va troi dat 29 phim truyện Điện ảnh xuất sắc được chiếu miễn phí chào mừng Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ 20
a yellow bird co don va troi dat Hé lộ Ban giám khảo 'Giải thưởng Phim ASEAN'

Thiên Thanh