LHP Venice lần thứ 69 - Người thân quen, kẻ xa lạ

Cuộc chơi của các lão thành

Trang nghiêm có lẽ là cụm từ hoàn mỹ dành cho Venice, nơi mà bầu không khí của một LHP Quốc tế trở nên bình yên. Tại đây người ta cảm

nhận được rõ nét đẹp của thành phố cổ kính xen lẫn mùa Thu đượm buồn phủ kín hòn đảo Lido, trên thảm đỏ, hòa vào các ngôi sao tứ phương đổ về. Phần các tác giả tham gia, Venice luôn dành ưu ái đặc biệt tới những nhà làm phim thuộc hàng đẳng cấp châu Âu, có tuổi và có địa vị. Như Something in the Air của Olivier Assayas (Pháp). Phim kể về một nhóm học sinh trong trường trung học ở Paris trong thời kỳ hỗn loạn chính trị những năm 1970. Phim không có sự xuất hiện của ngôi sao nào, nhưng bằng thủ pháp tinh tế rút kinh nghiệm từ Summer Hours năm 2008 cùng với chủ nghĩa nhân văn khá mạnh với đề tài nhạy cảm được khai thác nhiều năm qua, phim đang trong tầm ngắm như ứng cử viên sáng giá nhất.

Điện ảnh Mỹ cũng có những ứng viên lão thành sáng giá. Đó là Terrence Malick, quay trở lại sung mãn sau một năm hoàn thành gấp rút các dự án. Ông là chủ nhân của giải Cành cọ vàng năm ngoái với Tree of Life gây sửng sốt cho nhiều người. Là một trong những nhà làm phim tiên phong Anti-Hollywood nhưng dạo gần đây, Malick tỏ ra hứng thú với nhiều ngôi sao thương mại của Hollywood, từ Brad Pitt, Colin Farrell mấy năm trước đến Ben Affleck, Rachel McAdams lần này. To the Wonder, bộ phim mới nhất là thể nghiệm đầu tiên của Malick với đề tài tình cảm. Trong bảng thành tích khiêm tốn với thêm một Gấu bạc LHP Berlin và một giải Đạo diễn ở Cannes, hầu như Malick không bao giờ có mặt tại các giải điện ảnh Mỹ quốc. Năm nay đã ngoài 70 tuổi, thường làm các phim mang đề tài tính dục và giật gân, De Palme nổi tiếng nhờ khả năng làm phim phong phú đủ thể loại từ hành động (Mission: Impossible), kinh dị (Carrie), trinh thám (The Black Dahlia), chiến tranh (Redacted) … Năm nay ông đem Passion, tác phẩm làm lại của cố đạo diễn Alain Corneau tới Venice. Phim có sự tham gia của cặp đôi Rachel McAdams và Noomi Rapace vào vai hai người đàn bà từ chỗ yêu thương lẫn nhau, chỉ vì danh vọng mà đưa nhau vào đường cùng. Trước đây, Brian De Palma từng rất thành công với những phim có màn ân ái giữa nữ-nữ như Femme Fatale (2002) nên chắc chắn nhiều người sẽ chờ đợi Passion.

Phim Dormant Beauty

Đạo diễn Ý - Marco Bellochhio cũng là một cái tên lâu năm uy tín. Ông sinh năm 1939, làm phim truyện đầu tay năm 1962 và cho tới nay đã hoàn thành được hàng chục tác phẩm lớn nhỏ. Đỉnh cao là My Mother’s Smile (giải đặc biệt LHP Cannes 2002); Good Morning, Night (4 giải tại LHP Venice năm 2003)… Ở Ý, người ta gọi ông là bậc thầy của dòng phim tâm lý xã hội. Năm 2009, bộ phim lịch sử Vincere của ông lọt vào hàng chục bảng xếp hạng Top 10 Phim hay nhất. Năm 2011, cũng tại Venice, ông nhận Sư tử vàng danh dự cho những đóng góp vì nghệ thuật. Dormant Beauty là câu chuyện có thực tang thương về một người phụ nữ đã chăm sóc cô con gái sống thực vật trong suốt 17 năm. Hi vọng và niềm tin vào cuộc sống có thể giúp Dormant Beauty trở thành điểm sáng. Một tên tuổi khác nữa là Amos Gitai, đạo diễn người Israel trong vòng 10 năm qua có hầu hết các phim tranh giải tại Cannes và Venice, mặc dù khá kén duyên với những giải thưởng lớn. Nói không với truyền thông, các tác phẩm của Gitai ít được nói đến trên diện rộng nhưng luôn là đề tài tranh luận của nhiều khán giả tri thức. Lullaby to My Father, một phim tài liệu lột tả mối quan hệ cha con của chính tác giả tuy không tranh giải nhưng cũng được chiếu long trọng ở Venice năm nay. Manoel de Oliveira, ở tuổi 104, vẫn đều đặn làm phim và chinh chiến khắp các LHP lớn nhỏ. Vào nghề từ những năm 1920, sự nghiệp vinh quang của Oliveira được minh chứng bằng Cành cọ vàng, Sư tử vàng và hơn 40 giải thưởng. Năm nay ông mang tới LHP bộ phim Gebo et l'Ombre tiếp tục câu chuyện về tình cha con được hư cấu dựa trên những dữ liệu có thật về các diễn viên tham gia. Rõ rang Manoel de Oliveira là “ông già chưa hết gân” bởi sau khi hoàn thành Gebo et l'Ombre, ông đã bắt tay làm phim mới với các diễn viên lão thành bản xứ.

Phim The Company You Keep

Ngoài danh sách phim tranh giải, ở những hạng mục khác cũng cho thấy sự hiện diện của những lão thành danh tiếng khác. Điển hình là Robert Redford và bộ phim rùng rợn The Company You Keep, dựa theo cuốn tiểu thuyết xuất bản năm 2003. Chủ tịch Ban giám khảo năm nay, Michael Mann cũng mang tới LHP tác phẩm tài liệu Witness: Libya. Mann sinh năm 1943, được bình chọn hạng 28 trong danh sách 100 Đạo diễn hàng đầu (Total Film), hạng 5 trong danh sách 10 Đạo diễn xuất sắc nhất 25 năm qua (Sight and Sound)…

Phim To The Wonder

Những chú ngựa ô

Danh sách 17 phim ở Venice năm nay gây tranh cãi, bởi sự xuất hiện đáng ngạc nhiên của bốn cái tên đạo diễn nữ hoàn toàn xa lạ. Rama Bursztyn đến từ Israel với Fill The Void; Jessica Woodworth với La Cinquieme Saison đến từ Bỉ; Francesca Comencini với Un giorno special đến từ Ý. Chỉ riêng trường hợp của Valeria Sarmiento với Linhas de Wellington đến từ Bồ Đào Nha là đặc biệt hơn, bởi Sarmiento vốn được biết đến nhiều từ những năm 70 khi tham gia đóng phim và bắt đầu làm phim khoảng đầu những năm 80. Một vài tác phẩm của chị đã được chiếu tại Berlin và San Sebastián nhưng không tạo được tiếng vang. Năm nay, chị mời cả đội ngũ ngôi sao Pháp như Catherine Deneuve, Mathieu Amalric, Vincent Lindon… vào câu chuyện sử thi hoành tráng năm 1810. Phim của các đạo diễn nữ áp đảo và được trọng vọng ở Venice năm nay tới mức, buổi mở màn cũng là một tác phẩm của đạo diễn nữ - Mira Nair, người từng giành giải Sư tử vàng năm 2001. The Reluctant Fundamentalist của chị, kể về giấc Mỹ của những kẻ thích kiếm tìm danh vọng ở phố Wall. Dàn diễn viên của phim bao gồm Kate Hudson, Liev Schreiber và vài ngôi sao gốc Ấn. Còn ở hạng mục phim chiếu giới thiệu thì có Susanne

Pieta – Một đại diện của châu Á tại LHP Venice năm nay

Bier với Love Is All You Need thuộc thể loại tình cảm lãng mạn, quay hấu hết các cảnh đẹp tại thành phố Venice với hai ngôi sao gạo cội lần đầu tiên đóng cặp - Pierce Brosnan và Trine Dyrholm.

Điện ảnh châu Á năm nay kém ưu thế với chỉ khoảng chục tác phẩm xếp hàng trình chiếu. Trong đó đáng chú ý là Kim Ki-duk với Pieta (tranh giải) đang gây sốt với đề tài vô luân. Đây là lần thứ tư Kim mang phim đến Venice và với những tranh cãi ban đầu, nhiều người hi vọng Kim sẽ không bị thất sủng. Phim giải trí thì có tác phẩm võ thuật Tai Chi 0 của Phùng Đức Luânvới dàn ngôi sao Thư Kỳ, Ngô Ngạn Tổ… cũng được đánh giá là tiềm năng mới khi xếp chiếu trong chương trình Out of Competition. Mặc dù ở Đại lục, họ Phùng không phải là cái tên xa lạ nhưng với Ảnh đàn Thế giới thì có lẽ đây là lần đầu tiên anh có phim được công chiếu rộng rãi. Trung Quốc cũng có đại diện là Vương Bình, chuyên làm phim tài liệu, với Three Sisters chiếu ở chương trình đặc biệt.

Chu Trần Minh Đức