Ngôi sao xanh Cánh diều vàng Bông sen vàng Haniff Oscar Cannes Venice

PGS.TS - Họa sĩ Đỗ Lệnh Hùng Tú: Sau Kiều @ nếu dịch Covid được đẩy lùi, ekip sẽ sang Mông Cổ thực hiện dự án mới

(TGĐA) - Từng vinh dự 2 lần nhận giải thưởng chuyên ngành Cánh diều của Hội Điện ảnh Việt Nam, sau vài năm trở lại làm phim đảm nhận cả 2 trọng trách giám đốc nghệ thuật kiêm thiết kế mỹ thuật cho bộ phim điện ảnh Kiều @ - bộ phim one shot đầu tiên của Việt Nam do đạo diễn Đỗ Thành An (viết kịch bản và đạo diễn), lại cùng chấp bút cuốn sách Kiều @ - Cú máy linh hồn. Và bất ngờ khi cuốn sách vừa đón nhận Kỷ lục Việt Nam về quyển sách đầu tiên viết theo bộ phim điện ảnh quay bằng kỹ thuật one shot – Cú máy tiếp diễn. PV TGĐA đã có cuộc đối thoại cùng ông về dự án thú vị này.

	Cộng đồng Ấn Độ chờ đón phim 'Sám hối'
	'Bom tấn' 175 tỷ đồng 'Tiệc trăng máu' công chiếu online vào ngày 30 Tết

Cùng đồng hành với Kiều @, “sức hút” nào khiến anh lao cả vào “tâm bão” của 2 dự án phim và sách này?

Cách đây hơn ba năm, đạo diễn Đỗ Thành An đã mời tôi cùng tham gia dự án làm phim truyện điện ảnh. Thú thực lúc đầu, khi đọc kịch bản, tôi chỉ nghĩ sẽ cùng ê kíp làm một bô phim tâm lý xã hội giống như mọi phương thức thể hiện thông thường như lâu nay và tôi đã hơi đắn đo vì bận nhiều công việc. Nhưng, khi gặp An và nghe đạo diễn kiêm tác giả kịch bản diễn giải say mê về ý tưởng sử dụng kỹ thuật – nghệ thuật một cú máy (one - shot film) đầu tiên ở Việt Nam (nếu tính cho đến thời điểm hiện tại) và giải thích vì sao anh cần phải làm như thế, tôi nhận thấy đây là một ý tưởng táo bạo đầy thách thức và mạo hiểm, nhưng không kém phần lý thú để Kiều @ có thể trở thành bộ phim điện ảnh có một không hai về phương thức thể hiện này tại Việt Nam và tôi đã nhận lời.

Như bạn biết đấy, trên thế giới có 2 dạng phim được gọi chung là phim một cú máy. Thứ nhất, chỉ quay với một cú máy, thời gian quay bằng thời gian sẽ chiếu thật trên màn ảnh. Thứ hai, phim được quay với cú máy tiếp diễn (continuous shot) để tạo thành phim một cú máy khi hoàn thành hậu kỳ.

PGS.TS - Họa sĩ Đỗ Lệnh Hùng Tú: Sau Kiều @, nếu dịch Covid được đẩy lùi, ekip sẽ sang Mông Cổ thực hiện dự án mới

PGS.TS - Họa sĩ Đỗ Lệnh Hùng Tú và ekip nhận bằng Kỷ lục về quyển sách đầu tiên viết theo bộ phim điện ảnh quay bằng kỹ thuật one shot – Cú máy tiếp diễn tại Việt Nam

Do điều kiện thực tế về kinh phí và thiết bị kỹ thuật có được, chúng tôi đã chọn phương thức quay và dựng với hiệu quả cú máy tiếp diễn. Được biết, theo thống kê chưa đầy đủ, thì Kiều @ sẽ là bộ phim một cú máy (one shot) thứ 31 trên thế giới có thời lượng từ 90 phút trở lên.

Dẫn liệu như vậy để trả lời câu hỏi về “sức hút” đã lôi cuốn tôi đồng hành cùng với Đỗ Thành An và các cộng sự.

Còn việc viết và in sách theo phim là quá bình thường trên thế giới. Một vài thí dụ về những cuốn sách mô tả hành trình “thai nghén” và chế tác phim như: Titanic (Mỹ), Người tình (L’amant - Pháp), Ký sinh trùng (Parasite – Hàn Quốc)… không những chỉ góp phần quảng bá giới thiệu phim mà còn như cẩm nang tham khảo bổ ích cho những người làm nghề và cả những ai yêu điện ảnh.

Với điện ảnh Việt, chắc do điều kiện kinh phí có hạn, nên nhiều nhà sản xuất dù muốn cũng đành bỏ qua chuyện này. Chẳng là “tâm bão” gì to tát đâu. Khi Đỗ Thành An ngỏ ý muốn làm sách theo phim, tôi ủng hộ ngay và sẵn sàng làm người chắp bút vì ngoài vẽ tranh, thì viết cũng là niềm say mê lâu nay của riêng tôi nhờ nghiệp vụ làm báo lâu năm. Khi viết và in sách sẽ tạo thêm cho những người làm phim chúng tôi sự hứng thú. Còn việc cuốn sách được trao danh hiệu Kỷ lục về quyển sách đầu tiên viết theo bộ phim điện ảnh quay bằng kỹ thuật one shot – Cú máy tiếp diễn tại Việt Nam, thật hoàn toàn bất ngờ bởi cho đến phút chót trong buổi ra mắt cuốn sách này, tôi mới được biết.

Anh có thể giới thiệu rõ hơn về tên cuốn sách, ý tưởng thiết kế con mắt bão trên bìa cùng nội dung khác biệt, nổi bật như những chiếc chìa khóa giải mã nghệ thuật đầy tính ẩn dụ của bộ phim?

Về thiên nhiên, thời tiết, trong suốt quá trình làm phim chúng tôi gặp nhiều khó khăn, trở ngại theo đúng nghĩa, khi liên tiếp gặp phải 4 cơn bão lớn, trong đó có siêu bão gió giật trên cấp 15. Ai cũng biết, “mắt bão” với vòng xoáy hun hút sâu thẳm đen ngòm vẫn thường được gọi là tâm bão - nơi phát xuất mọi tàn phá dữ dội: lốc gió, mưa to, lũ lụt… đầy cuồng nộ của thiên tai.

Về nội dung, truyện phim Kiều @ được dẫn dắt từ góc nhìn của linh hồn muốn bay đi tìm sự thật trong đầy những hỉ, nộ, hoan lạc ái, ố… với hạnh phúc và bi kịch đan xen. Những cao trào đầy oán hận, đau đớn, đầy uẩn ức tuôn trào… không khác gì bão tố và “con mắt bão”. Khi nó như gió lốc luồn sâu vào khe cửa, rẽ vào từng ngõ ngách, gian phòng… khi nó vùng vằng đeo bám, trượt theo dọc cầu thang, lúc lại thoát ra bay bổng lên trời cao…

Về mặt tạo hình, chữ @ mang hình tượng gần giống như vòng xoáy của “mắt bão - tâm bão”.

Cú máy bay theo linh hồn, theo suốt dọc hành trình của truyện phim được hiểu là: “Cú máy linh hồn”. Nó không chỉ đơn thuần là sự di chuyển động tác máy, là sự chuyển động liên tục của hình ảnh – mà còn tựa như góc nhìn không lúc nào yên của linh hồn với sự oán hận khôn cùng.

Đó chính là ý tưởng thiết kế mang tính ẩn dụ cần thiết và ăn khớp với cảnh mở đầu phim khi hai chị em Hương (Phan Thị Mơ) và Phấn (Cao Thái Hà) cùng ngồi bói Kiều. Bão tố đầy giông gió cuồng phong đang chờ họ.

Hiện giáo trình giảng dạy chuyên nghiệp trong các trường chuyên ngành nghệ thuật còn thiếu nhiều, là người có kinh nghiệm giảng lâu năm, anh nghĩ sao về hiệu ứng Kiều @ - Cú máy linh hồn sẽ là cuốn sách tham khảo quý cho sinh viên chuyên ngành điện ảnh?

Mặc dù các nội dung cho cuốn sách đã được chuẩn bị từ trước, nhưng do thời gian chuẩn bị cho in ấn không dài lại cận dịp Tết, nên cả người chắp bút và người tổ chức bản thảo vẫn chưa thực sự mỹ mãn. Chưa thể coi là giáo trình vì nhiều lẽ. Nhiều nội dung phải vắn tắt, lược bớt vì khuôn khổ của sách và một kho tư liệu về hình ảnh, bản vẽ thiết kế mỹ thuật… vẫn gọi là “công việc bếp núc” khi làm phim vẫn chưa được đưa vào sách. Nếu có điều kiện, chúng tôi sẽ mong muốn được chỉnh sửa, bổ sung khi chuyển ngữ và tái bản.

Vậy mong, sách không chỉ để quảng bá giới thiệu riêng cho một bộ phim, mà còn có thể chia sẻ, góp phần lan tỏa những trải nghiệm bổ ích nào đó với những người làm nghề, người yêu phim khi thực sự muốn tham khảo.

Cảm nhận của anh khi cùng làm việc với đạo diễn Đỗ Thành An - người tiên phong trong dự án đặc biệt này?

Đỗ Thành An là học trò cũ của tôi. Ban đầu, trước dự định làm phim một cú máy của anh, thú thực tôi đã nghĩ và nói thẳng: “Bạn điên rồi, làm sao mà làm được!”. Nhưng An đã thuyết phục tôi bằng sức trẻ, sự khao khát, ước vọng, cả bản lĩnh, năng lực và tình yêu nghề cùng sự quyết đoán. Khi là đồng nghiệp của tôi, An đã đúng khi cùng toàn bộ đội ngũ tâm huyết thực hiện trọn vẹn ý nguyện của mình! Hình như: “người giỏi là người biết điều khiển những người khác giỏi hơn mình”.

Đúng là, thế hệ chúng tôi đã già – già thật rồi! Vì thế, có thể tin tưởng các đạo diễn trẻ, trong đó có Đỗ Thành An – người đã thắp trong tôi niềm tự hào về họ.

Trong chương IX của cuốn sách có tiêu đề… “Và còn nữa”… Anh có thể bật mí liệu sau Kiều @, sẽ là cú đột phá tiếp theo của ekip?

Dự án của tương lai sẽ cần ít nhất 5 năm nữa. Rất có thể chúng tôi sẽ lại đồng hành (nếu sức khỏe cho phép). Xin cho tôi cất riêng bí mật này, để mai này mở ra sẽ thú vị hơn rất nhiều. Tuy có thể tiết lộ sớm, khi dịch Covid được đẩy lùi, êkíp chúng tôi sẽ sang Mông Cổ để làm phim. Vốn là mạng “Sơn Hạ Hỏa”, nên tôi ưa thích những đồng cỏ xanh mênh mông. Và… khi nào cỏ khô, sẽ có thể nhen lên thành mồi lửa!