'Shoplifters': Khai vị tiệc phim đặc sắc tại Haniff 2018

	Nhật Bản chọn ‘Shoplifters’ tham gia tranh giải Oscar 2019
	‘Shoplifters’ đoạt giải Cành cọ Vàng Liên hoan Phim Cannes 2018

Tác phẩm điện ảnh giàu tính nhân văn

Vào một đêm mùa đông lạnh giá. Osamu và đứa con trai nhỏ của mình, Shota, vừa ra khỏi cửa hàng tạp hóa nằm trong một khu dân cư thì tình cờ gặp một bé gái 4 tuổi đang sắp chết cóng trên ban công. Trái tim Osamu dường như tan chảy, anh quyết định mang cô bé về nhà mình. Vợ của anh, Nobuyo, mới đầu có vẻ không quan tâm tới bé gái, đơn giản là cô không muốn gia đình có thêm miệng ăn trong hoàn cảnh chính họ cũng đang chạy vạy từng bữa toát mồ hôi.

Cảnh trong phim Shoplifters

Thực tế, họ đang sống tằn tiện bằng số tiền lương hưu gian lận của bà ngoại và thu nhập từ công việc không mấy hay ho của Osamu – ăn trộm đồ trong các cửa hàng tạp hóa. Nhưng khi nhìn thấy vết bỏng trên cánh tay của cô bé, Nobuyo thay đổi ý định và đồng ý để cô bé ở lại như một thành viên được chấp nhận trong gia đình. Không ai nghĩ tới việc họ có thể đang phạm tội bắt cóc trẻ em, và Yuri bé nhỏ có vẻ hạnh phúc hơn cả khi được sống trong gia đình mới. Cô bé nhanh chóng kết thân với Shota. Nobuyo bắt đầu cảm nhận bản năng làm mẹ đối với cô bé, còn người bà lém lỉnh trở thành thỏi nam châm thu hút em. Ngay cả chị gái Aki, người làm việc trong một câu lạc bộ thoát y, cũng yêu mến Yuri. Trên thực tế, mọi người đều hạnh phúc trong ngôi nhà cũ kỹ chật hẹp, được bao quanh bởi các tòa nhà căn hộ vô danh, cho đến khi cảnh sát được thông báo về sự mất tích của Yuri. Thay vì đưa cô bé trở về nhà, gia đình trộm cắp đã quyết định cắt tóc của Yuri, ngụy trang và đổi tên cô thành Rin…

Xứng danh phim khủng tại LHP Quốc tế Hà Nội lần thứ V

Điều gì khiến một gia đình trở thành gia đình? Đó là câu hỏi cốt lõi xuyết suốt Shoplifters và điều này cũng đã làm thay đổi cảm xúc của khán giả khi dõi theo quá trình phát triển câu chuyện. Ban đầu, nó có vẻ như là một câu chuyện hài hước, một phiên bản Nhật hiện đại của It's A Wonderful Life, nhưng khi các tầng nghĩa câu chuyện về một gia đình được bóc tách, người xem thấy được lời chỉ trích về sự thất bại của xã hội hiện đại Nhật Bản nói riêng và nhân loại nói chung - một điều không được nhìn thấy rõ ràng trong các tác phẩm của Hirozaku Kore-eda kể từ sau Nobody Knows(2004)đến nay. Cuộc sống quá khắc nghiệt, Osamu và vợ của anh, Nobuyo, không còn hứng thú với đời sống tình dục nữa. Họ đều đã ở độ tuổi trung niên và quá bận rộn với cơm áo gạo tiền.

Poster phim Shoplifters

Hai vợ chồng bị nhét vào một căn hộ ở ngoại ô Tokyo, cùng với cậu con trai tuổi teen, thêm cô em gái của Nobuyo và bà ngoại đã già yếu. Trong căn nhà lộn xộn, họ có rất nhiều thứ phải làm hơn là dành thời gian nhớ về tất cả những thứ đã mất. Ngay cả khi Osamu và Nobuyo có thời gian rảnh thì cũng chẳng có nơi nào để họ làm chuyện đó. Nhưng họ vẫn yêu nhau, và tìm cách khác để thể hiện mối gắn kết tồn tại giữa họ. “Chúng tôi được kết nối bằng trái tim của chúng tôi,” Osamu thổ lộ với nụ cười ngượng nghịu của mình. Các thành viên của gia đình được kết nối theo nhiều cách khác nhau: Tình yêu, tiền bạc, sự cô đơn, vết sẹo… Ngoài ra còn là trò chơi nho nhỏ khi Osamu và Shota vui vẻ cùng nhau đi ăn trộm vặt. Hai cha con thường có màn nắm tay nhau đáng yêu trước mỗi “phi vụ”, hàm ý mong mọi việc trót lọt. Và điều tuyệt vời nhất là các thành viên trong nhà đều có nhiều điểm chung – Yêu thương nhau nhưng khó nói thành lời.

Trong suốt sự nghiệp của mình, nhà làm phim Kore-eda Hirokazu luôn quan tâm đến mối quan hệ gia đình như một sự gắn kết (đặc biệt là tình cha-con), như thể họ đang nắm giữ chìa khóa để giải mã linh hồn của xã hội Nhật Bản. Và trong Shoplifters (Manbiki Kazoku, theo nghĩa đen là Shoplifting Family - tạm dịch ra tiếng Việt Gia đình trộm cắp), tình cha con đã thể hiện được điều đó. Bộ phim đã đem đến sự tương phản giữa những cảm xúc lạnh lùng về hành vi đúng đắn của xã hội với sự ấm áp và hạnh phúc của một gia đình kém trung thực, nơi tiền bạc được chắt chiu và tất cả các phương cách kiếm tiền đều được phép, kể cả việc dẫn trẻ em đi ăn trộm. Dù biết những việc mình làm là không tốt nhưng họ rất vui khi kiếm tiền bằng mọi cách có thể, bao gồm trộm vặt, gian lận quỹ hưu trí, tống tiền từ những người thân ở xa… họ đem đến một gia đình hạnh phúc cho cô bé Yuri khiến cô bé vui hơn là về nhà sống với cha mẹ - những người rất tuân thủ luật pháp và không thương yêu cô.

Dàn diễn viên tại LHP Cannes 71

Mặc dù Kore-eda giữ mạch cảm xúc phim khá ổn định, nhưng vẫn có những phút giây bùng nổ trong một số cảnh. Một khoảnh khắc rất đau đớn đó là khi Aki thuyết phục khách hàng yêu thích của mình, Mr. 4, gặp nhau trong một căn phòng riêng nơi họ có thể nói chuyện mà cô không hề biết rằng người đàn ông trẻ này bị câm. Tuy nhiên, không có vấn đề gì: trực giác và sự nhạy cảm của cô có thể kết nối với nỗi đau của anh.

Có thể nói, Shoplifters bộ phim được tạo thành từ các nét vẽ tinh tế: chi tiết, khoảnh khắc, cái nhìn và nụ cười. Đó là một cảm giác lạc quan khi Osamu và Noboyu có quan hệ tình dục lần đầu tiên trong một thời gian dài và sau đó họ, với vẻ ngoài lười nhác, khỏa thân bên nhau trong căn hộ nhỏ bé. Lúc này, trông họ trẻ ra cỡ 10 đến 20 tuổi - Và người xem có thể tưởng tượng họ như một cặp vợ chồng trẻ. Đó là một khoảnh khắc đau lòng khác khi người chủ cửa hàng tiện lợi đem cho Shota món đồ ngọt mà cậu có ý định ăn cắp - miễn là cậu không có ý định rủ rê bé Yuri làm những trò gian lận - mà anh vốn đã biết từ lâu.

Với điện ảnh Nhật Bản đương đại, Hirokazu Kore-eda được mệnh danh là bậc thầy của lòng nhân ái. Ông là “lời hồi đáp từ Nhật Bản” dành cho Ken Loach, nhà làm phim nổi tiếng với những câu chuyện tranh đấu quyền lợi cho những người bình thường và không bao giờ thất bại. Nhẹ nhàng, sâu lắng, Hirokazu Kore-eda bày tỏ quan điểm của mình về nghệ thuật thứ bảy: “Nhờ điện ảnh, rạp chiếu phim mà những con người, các quốc gia đang xung đột lẫn nhau, có thể đến được với nhau.” Với tinh thần đó, Hirokazu Kore-eda không ngừng thôi thúc bản thân theo đuổi chủ đề gia đình và mối gắn kết gia đình. Ông nói: “Tôi quan tâm đến câu hỏi liệu những con người không có quan hệ về huyết thống có thể tạo dựng thành một gia đình bằng cách dành thời gian bên nhau? Và chỉ bằng cách đó, họ có thể hình thành sự gắn kết mạnh mẽ.”

Đạo diễn Hirokazu Kore-eda nhận giải Cành cọ Vàng cho phim tại Cannes 71

Cũng bởi lý do này, khi trao giải Cành cọ Vàng cho Shoplifters, chủ tịch hội đồng giám khảo LHP Cannes 71, Cate Blanchett, gọi đó là “một quyết định khó khăn, nhưng là sự lựa chọn đúng đắn cho giải thưởng Palme d'Or năm nay.” “Chúng tôi đã hoàn toàn bị thuyết phục bởi Shoplifters. Bộ phim là sự kết hợp hoàn hảo giữa các màn trình diễn đặc sắc xen kẽ với tầm nhìn của đạo diễn," Blanchett nói! Trong khi đó, Eamon Bowles, chủ tịch của Magnolia Films, công ty nắm quyền phát hành Shoplifters tại thị trường Bắc Mỹ, nhận định. “Trong sự nghiệp làm phim kéo dài với những đỉnh cao đáng kinh ngạc, Hirokazu Kore-eda đã giới thiệu một trong những tác phẩm hay nhất của ông ấy. Shoplifters là một câu chuyện tuyệt vời liên quan đến mối liên kết gia đình theo cách mà tôi chưa bao giờ thấy trước đây”.

Shoplifters đượctrình chiếu tại Nhật vào ngày 8/6/2018, thành công cả về thương mại lẫn nghệ thuật và trở thành một trong những phim có doanh thu cao nhất năm tại thị trường Nhật với 37,8 triệu USD tiền bán vé. Tại Trung Quốc phim đạt doanh thu 15 triệu USD và tờ được The Hollywood reporter (Mỹ) gọi là: "Màn trình diễn ấn tượng chưa từng thấy với một phim nghệ thuật thuần khiết”.

	Một số chương trình nổi bật tại LHP Quốc tế Hà Nội lần thứ V
	Những phim Việt từng được các LHP Châu Á vinh danh