Tính nữ trên phim Việt: Có 'hào nhoáng' nhưng chưa nhiều sức ảnh hưởng

Kiều Ngân tung bộ ảnh đề cao tính nữ quyền trước thềm 20/10

Nhân vật nữ trên màn ảnh Việt chưa tạo ra sức ảnh hưởng

Đôi nét về “tính nữ” hay “nữ quyền” trên màn ảnh

Bài viết này sẽ không đi sâu vào lịch sử điện ảnh, hay những bộ phim đầu tiên trên thế giới làm nổi bật khái niệm “nữ quyền”. Chỉ biết rằng, khi tính nam gần như lấn át trong điện ảnh ở các thập niên về trước, tạo ra những bộ phim một màu với phái nam là trọng tâm, phái nữ chỉ là thứ yếu, thì có rất nhiều nhà làm phim đã muốn đi ngược lại với điều đó, xây dựng những bộ phim tôn vinh hay khiến phụ nữ trở nên nổi bật.

Năm 2021 vừa rồi, The Power of Dog của nữ đạo diễn Jane Campion đã khiến nhiều khán giả không khỏi bị “sốc”, bởi không chỉ là sự mỉa mai cánh đàn ông, mà còn phản ánh rõ rệt cả một thời kỳ phim ảnh chỉ có nhân vật nam được tôn vinh, qua những ý đồ đến từ loạt khung hình và lời thoại được sắp xếp một cách khôn khéo.

Thật ra, để “nữ quyền” nổi bật trên màn ảnh, còn dựa vào rất nhiều yếu tố khác. Như vụ bê bối xâm hại tình dục tai tiếng của nhà sản xuất Harvey Weinstein với nhiều diễn viên nữ, đã dẫn tới một loạt những hành động thể hiện sự căm phẫn và đòi quyền bình đẳng giới. Dĩ nhiên, phim ảnh là một trong những công cụ truyền tải hữu hiệu nhất thông điệp bình đẳng, khi số lượng phim mạnh về tính nữ tăng lên chóng mặt.

The Power of Dog như là một bức tranh tổng quan và mỉa mai cho thời kỳ phim ảnh chỉ có phái nam là trọng tâm

Hay tại Hàn Quốc, vụ án gây rúng động khi một bé gái 14 tuổi bị các bạn cùng trường xâm hại tập thể, đã khiến một nhà làm phim thực hiện một tác phẩm điện ảnh xoay quanh nó. Nhưng chỉ khác là, nhân vật chính lại là người mẹ trên hành trình đòi công lý cho con mình.

Tính nữ trên màn ảnh Việt giờ ra sao?

Thời kỳ “vàng” của điện ảnh cách mạng Việt Nam, ắt hẳn nhiều người sẽ còn nhớ hình tượng nữ anh hùng như chị Tư Hậu của NSND Trà Giang, hay những cô gái Ngã ba Đồng Lộc trong bộ phim cùng tên của đạo diễn Lưu Trọng Ninh. Mang nét hiện thực và nghiệt ngã hơn, chắc chắn không thể kể tới nhân vật chị Dậu qua ánh mắt khắc khổ của nghệ sĩ Lê Vân… Thế nhưng tại sao hiện giờ, màn ảnh Việt lại chưa có một nữ nhân vật mang tính biểu tượng nhiều như vậy?

Xem phim Việt hiện giờ, hầu như chúng ta chỉ toàn thấy những nhân vật nữ xuất hiện trong những bộ quần áo sang chảnh, trang điểm bắt mắt mà chẳng có lấy chút chấm phá nào. Cách xây dựng cũng bị bó hẹp rất nhiều, chủ yếu là trong những câu chuyện yêu đương, báo thù mang hơi hướng phi thực tế. Cùng lắm là tô điểm thêm cho nhân vật đó một vài kỹ năng như võ nghệ hay sử dụng vũ khí, cũng tạm coi là “đặc biệt”.

Thương ngày nắng về là bộ phim mạnh về tính nữ nhưng lại bị sa đà vào các tình tiết drama câu khách

Nói riêng về mảng phim truyền hình, các nhà làm phim hiện giờ cũng đang rất cố mang đến những nét riêng cho các nhân vật nữ, nhưng điều đó hoàn toàn chẳng thành công. Giả dụ như bộ phim Thương ngày nắng về - được coi là hiện tượng màn ảnh cuối năm 2021, đầu năm 2022, mang đến rất nhiều hình tượng người phụ nữ, đó có thể là người mẹ tần tảo một mình chăm lo cho 3 đứa con, hay cô gái thành đạt và có địa vị. Tuy nhiên, khi kịch bản phim bị sa đà và lạm dụng yếu tố drama, hay tình tiết để “câu khách”, những nhân vật đó lại trở nên thiếu thực tế và xa rời hẳn với người xem qua mỗi tập phim.

Nhân đây, người viết cũng nói về một nhân vật khác, đó là Tuệ Nhi do diễn viên Khả Ngân thể hiện trong 11 tháng 5 ngày – bộ phim cũng giành được giải Phim truyền hình xuất sắc nhất và Nữ chính xuất sắc nhất tại Cánh diều 2021. Kể cả vậy, câu chuyện “khởi nghiệp” của Tuệ Nhi vẫn còn quá nhiều yếu tố may mắn, chưa đủ để khán giả liên hệ qua thực tế. Cũng với đề tài khởi nghiệp, nhưng nhân vật của Suzy trong bộ phim Hàn Quốc Star-Up lại đem đến màu sắc thực tế hơn và mang tính biểu tượng cho những trái tim đang nuôi dưỡng ước mơ của mình.

Làm sao để màn ảnh Việt có một nhân vật nữ mang tính biểu tượng?

Đạo diễn, NSND Đào Bá Sơn từng nói rằng: “Chúng ta đều biết không có nhân vật “tệ” tồn tại trong một bộ phim hay và cũng không thể có một nhân vật “hay” trong một bộ phim tệ. Cái khó là nước nhà thiếu một đội ngũ viết kịch bản chuyên nghiệp – cái cốt yếu ở một bộ phim. Chính điều này đòi hỏi đạo diễn phải có kiến thức văn học cùng tư duy hình ảnh phong phú để biến những ngôn ngữ văn tự kia thành ngôn ngữ điện ảnh”.

Tuy nhiên, với thực trạng ngày nay của điện ảnh Việt, để tìm ra một kịch bản có chiều sâu, mà không chịu sự chi phối của các yếu tố câu khách thực sự rất khó, điều đó cũng phần nào ảnh hưởng tới tư duy làm phim hiện giờ của các đạo diễn hay nhà biên kịch, họ sẽ bị vô tình hay hữu ý đánh mất đi cái hồn của nhân vật.

Theo quan điểm của người viết, một nhân vật mang tính biểu tượng và có sức ảnh hưởng lớn nên được xây dựng từ những sự kiện, sự việc có ảnh hưởng ngoài đời, gần gũi với cuộc sống, bên cạnh tính mới lạ. Ngoài ra thì tính cách và mục đích của nhân vật phải tác động đủ lớn đến nhận thức của mọi người xung quanh.

Nhân vật của Nhã Uyên trong Đêm tối rực rỡ mang đến ấn tượng mạnh mẽ

Bộ phim Đêm tối rực rỡ! – tác phẩm giành giải Cánh diều vàng 2021 của đạo diễn Aaron Toronto, đã khiến giới mộ điệu ấn tượng với nhân vật nữ chính của diễn viên Nhã Uyên. Chị tâm sự rằng, tính cách nhân vật được xây dựng từ những trải nghiệm đau đớn của chính mình trong quá khứ, cũng như những nạn nhân của nạn bạo hành gia đình. Nhã Uyên đã cho thấy dù là phụ nữ, nhưng nhân vật của chị hoàn toàn có đủ bản lĩnh và sự cố gắng để vượt ra khỏi nghịch cảnh.

Thế nên, đó chắc chắn là một yếu tố quan trọng để Nhã Uyên mang về giải Nữ chính xuất sắc nhất hạng mục Phim truyện điện ảnh tại Cánh diều 2021. Không những vậy, chị cũng được mời tham gia khá nhiều workshop về diễn xuất cũng như chia sẻ về cách làm kịch bản. Không hào nhoáng và bóng bẩy, nhưng chắc chắn chúng ta sẽ phải nói về Đêm tối rực rỡ! cũng như Nhã Uyên trong một thời gian nữa.

‘Bếp trưởng tới!’: Phim Việt đầu tư cực 'khủng' vào ẩm thực (TGĐA) - Trong tháng 10, truyền hình K+ cùng thương hiệu K+ORIGINAL sẽ phát sóng ...

Phim Việt: Chuyện 'xào nấu' motif tình yêu tiểu thư và chàng nghèo, nhiều nhưng không nhàm? (TGĐA) - Màn ảnh Việt hiện nay ngày càng nhiều những motif tình yêu về ...