Ngôi sao xanh Cánh diều vàng Bông sen vàng Haniff Oscar Cannes Venice

Tình trạng nhập khẩu văn hóa còn kéo dài bao lâu?

(TGĐA) - Có những hiện tượng, ban đầu chúng ta thấy lạ. Nhưng kéo dài, mãi cũng thành quen. Đến nỗi, chúng trở thành một thứ hiển nhiên. Hiển nhiên đến nỗi, chúng ta không thể nhận ra. Và một khi không thể nhận ra, chúng ta mặc nhiên chấp nhận. Và khi đã chấp nhận, chúng ta lại đương nhiên coi chúng như thuộc về mình. Đó là hiện tượng nhập khẩu văn hoá hay văn hoá nhập khẩu.

	Huyền thoại 'Top Gun': Doanh thu khủng, gây dựng tên tuổi cho Tom Cruise, trở thành một phần của văn hóa đại chúng
	Phương Thanh và K-ICM đưa văn hóa vào âm nhạc mang đúng hơi thở của những người trẻ
	Nước Nga siết chặt hạn ngạch nhập phim

Tỷ lệ phim Hàn, phim Trung Quốc vẫn lấn át phim Việt và tràn ngập trên sóng truyền hình

Bây giờ, mỗi nhà hầu như đều có một cái TV. Mỗi cái TV đều có thể chứa hàng trăm kênh. Kênh trong nước và kênh nước ngoài có thể nhiều ngang nhau.

Nhưng hầu như, tất cả các kênh trong nước đều chiếu phim nước ngoài. Từ kênh thiếu nhi đến kênh người lớn. Phim nước ngoài đủ các nhãn hiệu. Mỹ, Hàn Quốc, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Thái Lan v.v… Nội dung cũng rất phong phú. Bạo lực, trinh thám, tình yêu, dã sử, viễn tưởng, hài hước v.v… Việc mua bán những bộ phim này không đến nỗi đắt. Nên đài nào cũng mua. Từ kênh Trung ương đến kênh của các tỉnh lẻ.

Cách đây vài năm, tôi sang Nga. Một ngày Chủ nhật. Mùa đông. Tuyết rơi dày. Người bạn Nga, rất am hiểu văn hoá Việt Nam, gọi điện cho tôi: “Hôm nay anh đừng ra ngoài. Ở nhà xem truyền hình. Truyền hình Nga rất nhiều kênh hay. Không như truyền hình Việt Nam đâu”.

Trước đại dịch Covid-19, tôi có qua Bắc Kinh. Gặp chị bạn Trung Quốc, chuyên gia điện ảnh. Tôi ngỏ ý mời chị sang Việt Nam. Chị ấy cười: “Tôi biết rồi, truyền hình của các anh toàn chiếu phim của chúng tôi”.

Sao chị ấy ở Bắc Kinh mà cũng biết chuyện này?

Đấy là truyền hình. Còn điện ảnh thì sao?

Bố già là phim Việt duy nhất vượt mặt doanh thu loạt bom tấn Avengers chiếu cùng thời điểm

Mỗi năm, các Hãng phim Nhà nước được cấp kinh phí sản xuất từ 1 đến 3 bộ phim truyện. Nhưng thường phải hai năm sau mới có phim chiếu. Trong khi đó, các Hãng phim tư nhân sản xuất được khoảng 30-40 phim. Nhưng chúng ta lại nhập khoảng 200-300 phim điện ảnh nước ngoài. Không cần phân tích, chỉ nhìn qua các con số, chúng ta cũng đủ thấy thị trường phim trong nước bị phim nước ngoài lấn át thế nào.

Nội dung thì sao?

Phim Nhà nước tập trung vào đề tài chiến tranh cách mạng, khích lệ tình yêu Tổ quốc, tinh thần anh dũng của quân dân trong kháng chiến chống ngoại xâm. Hình thức kể chuyện không có gì mới.

Phim tư nhân tập trung chủ yếu về đề tài hài hước, có tính giải trí. Ngày càng nhạt vì lặp đi lặp lại những motip cũ.

Phim điện ảnh ngoài rạp vẫn tồn tại nhiều phim hài nhảm nhí kém chất lượng

Phim nước ngoài thì sử dụng công nghệ cao. Hình thức kể chuyện luôn mới. Nội dung phóng khoáng. Tình tiết luôn bất ngờ. Khán giả trẻ luôn yêu thích.

Vì vậy, nhiều chuyên gia đánh giá, thị trường điện ảnh Việt Nam luôn phát triển và rất giàu tiềm năng. Lợi nhuận rất lớn.

Nhưng dòng tiền lại luôn chảy vào túi của các doanh nghiệp nước ngoài.

Vì sao?

70 phần trăm hệ thống rạp chiếu phim Việt đều nằm trong tay các doanh nghiệp nước ngoài

Đơn giản là, 70 phần trăm hệ thống rạp chiếu phim đều nằm trong tay các doanh nghiệp nước ngoài. Họ nhập phim, chiếu phim và thu tiền.

Phim Việt Nam, nếu không hay, họ không nhận chiếu.

Nếu có nhận để thêm tình hữu nghị, họ chỉ chiếu vào những khung giờ ít ai đến rạp.

Tình trạng này kéo dài đã lâu. Nhiều người phản đối nhưng không có kết quả.

Còn tình trạng sân khấu, xuất bản sách nữa.

Đã lâu rồi, ở Thủ đô Hà Nội, các rạp hát ít thấy sáng đèn.

Đoàn kịch Hà Nội, Nhà hát Tuổi trẻ… cứ im ắng dần.

Phim nước ngoài tràn ngập trên Tivi Việt Nam (ảnh minh họa)

Hình như còn mỗi sân khấu tư nhân Lệ Ngọc còn hoạt động. Cũng do sự năng động của doanh nghiệp tư nhân.

Tình hình xuất bản sách cũng vậy.

Ra mấy đường sách, thấy toàn sách nước ngoài. Truyện trinh thám, truyện ngôn tình, sách công cụ, sách hướng dẫn kỹ năng sống, sách truyện các loại… tác giả toàn là người nước ngoài.

Sách cũ in lại. Tập nọ nối tập kia. Dày cộp. Bìa lấp lánh. Rất bắt mắt.

Sách nghiên cứu về Việt Nam, cũng toàn tên các tác giả nước ngoài.

Vào Nhà sách Kim Đồng, tình trạng cũng như vậy.

Chúng ta hô hào “văn hóa đọc”. Nhưng hầu như ít có phương pháp khích lệ hay thúc đẩy.

Và điều quan trọng là, bạn đọc ít tìm thấy những câu chuyện gần gũi với họ.

Tỷ lệ phim Hàn, phim Trung Quốc vẫn lấn át phim Việt và tràn ngập trên sóng truyền hình

Một người bạn Việt kiều đến Hà Nội, thuê nhà gần Hồ Tây, hỏi bạn tôi: “Ở gần đây có thư viện nào không?”. Tôi sững người. Làm gì có. Cả Hà Nội có mỗi cái thư viện. Ở mãi phố Bà Triệu. Hình như phải có thẻ mới được mượn sách.

Trước đây, nhiều người viết về tình trạng “xâm thực” hay “xâm lược” văn hoá.

Nhưng rơi vào im lặng.

Ít người chú ý.

Hoặc không có cách gì cưỡng nổi.