Vĩnh biệt NSND Thụy Vân: Chị vẫn gần dù đã đi xa!

Chị Vân của 'Nổi gió' - NSND Thụy Vân qua đời, hưởng thọ 83 tuổi

Vĩnh biệt NSND Huy Thành: Vị đạo diễn kỳ cựu của điện ảnh Cách mạng Việt Nam

Tiếc nuối nghề viết

Là phóng viên trẻ nhất của Tạp chí Thế giới điện ảnh, tôi có khát khao cháy bỏng được gặp gỡ và trò chuyện với những gương mặt lão làng, nghệ sĩ gạo cội đã tạo nên những dấu ấn bất diệt trong chiều dài của lịch sử điện ảnh Việt. Thế nhưng, tôi khó mà chạy đua với thời gian nghiệt ngã và thực sự tiếc nuối khi không thể có một lần gặp mặt NSND Thụy Vân.

Tôi quá trẻ để hiểu hết được rằng Thụy Vân từng xuất chúng thế nào. Xem lại những thước phim ngày ấy, qua tác phẩm kinh điển Nổi gió của đạo diễn, NSND Huy Thành; thoáng chốc tôi thấy toàn thân mình run lên, quặn thắt lòng trước cảnh phim nhân vật chị Vân đau khổ tột cùng sau khi đứa con của mình bị quân thù giết, dùng hai tay siết chặt tấm khăn ôm lấy cổ, ánh mắt rực lửa như muốn đốt cháy lũ ác ôn. Nhưng đó chưa phải tất cả, đỉnh điểm là khi chị Vân bị quấn băng gạc tẩm cồn vào 10 đầu ngón tay rồi châm lửa đốt. Trước ngọn lửa cháy rực trên hai bàn tay, chị Vân vẫn giữ ánh mắt cương nghị, gương mặt không chút biến sắc làm quân thù kinh hãi… Bất ngờ hơn nữa khi đóng cảnh đó, phương tiện chữa cháy của NSND Thụy Vân chỉ là một xô nước để “nhúng tay”.

NSND Thụy Vân trong phim Xa và gần

Con trai của NSND Thụy Vân cho biết, bà mất vào 2h20 ngày 16/3 tại bệnh viện ở TP.HCM. Bà ra đi ở tuổi 83 sau thời gian điều trị ung thư trực tràng. NSƯT Hà Xuyên, bạn diễn của bà trong phim Xa và gần chia sẻ rằng: “Xa và gần đã đưa chị Thụy Vân đến với giải thưởng Nữ chính xuất sắc nhất của Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 7. Hồi đó nhìn khán giả xếp hàng mua vé vào coi, những nguời làm ra bộ phim rất hạnh phúc. Cho tới bây giờ ê-kíp Xa và gần nhiều người đã ra đi. Đầu tiên là nhà quay phim Lê Đình Ấn, kế đến đạo diễn, NSND Huy Thành và bây giờ là chị, NSND Thụy Vân... Thế là chị Vân đã gặp Trung uý Phuơng của NSND Thế Anh phim Nổi gió và bây giờ lại gặp lại quay phim và đạo diễn của Xa và gần. Ở nơi miền cực lạc ấy các anh chị sẽ rất vui khi gặp lại nhau, kính chúc hương hồn các anh và chị tiêu diêu nơi miền cực lạc”.

Viên ngọc quý của điện ảnh cách mạng

Hình tượng 'chị Vân' bất diệt trong Nổi gió

Cùng với thế hệ diễn viên trường Sân khấu Điện ảnh khóa 1 như NSND Trà Giang hay NSND Ngọc Lan, trong con mắt của giới điện ảnh ngày đó, NSND Thụy Vân đích thị là “viên ngọc quý” của điện ảnh cách mạng. Từ Nổi gió, Rừng Xà Nu cho tới Vỹ tuyến 17 ngày và đêm, bà không chỉ để lại xúc cảm sâu đậm trong lòng khán giả, mà còn khiến họ như có “lửa” trong tim khi chứng kiến bà thăng hoa trên màn ảnh.

Trong lần ra Hà Nội, Thụy Vân đang lang thang ở 36 phố phường, loay hoay thế nào lại đến phố Hàng Mắm, quá bất ngờ khi có một chị đứng tuổi chạy ra ôm choàng lấy bà, lôi tuột vào trong nhà giới thiệu với mọi người, trong khi bà còn ngơ ngác: “Đây, chồng em, anh đã xem Nổi gió nhiều lần, viết cả một tập hồi ký về vai chị Vân. Rồi anh đã xung phong đi bộ đội vào Nam chiến đấu. Giờ đây anh là một thương binh - người chồng mà em yêu quý suốt đời đây chị ạ”. Khi đó bà ngẩn người quá xúc động, ôm choàng lấy cả anh, chị rồi cùng nhau bật khóc. Bà khóc vì mình đã nhận được phần thưởng cao quý nhất của đời diễn viên, không phải danh vọng, không phải tiền bạc mà là sự trân quý, tình cảm nhiệt thành của khán giả dành cho bà.

Đó là chưa kể, bà còn được chính Chủ tịch Hồ Chí Minh khi xem Nổi gió khen ngợi diễn tốt, nói rằng bộ phim lẫn vai diễn của bà rất xúc động, đem đến không khí hào hùng, nói lên được tội ác dã man của giặc và khí thế đánh giặc của đội quân tóc dài Bến Tre cùng đồng bào miền Nam.

Sở dĩ NSND Thụy Vân diễn tốt như vậy là vì bà sở hữu cho mình đôi mắt biết nói. Dù vui hay buồn, bà đều lấy ánh mắt để khơi dậy cho người xem cảm nhận những xúc cảm từ sâu đáy lòng mình. Ở một bài phỏng vấn cách đây nhiều năm, bà kể lại rằng trước khi bấm máy, diễn viên mất vài tháng để thâm nhập thực tế. Đóng vai nông dân thì phải ăn, ngủ, làm cùng nông dân để hiểu được suy nghĩ, tác phong, ngôn ngữ, cử chỉ của họ.

Ngoài chuyện ăn uống, điều kiện sinh hoạt của các đoàn phim thời trước cũng rất khó khăn. Khi quay ở nông trường, diễn viên đều tắm rửa, giặt giũ bằng nước ao. “Tôi là con gái Hà Nội chỉ quen dùng nước máy. Khi xa nhà đóng phim, tôi luôn tâm niệm mọi người ở đó sống được ắt mình cũng làm được”, nghệ sĩ chia sẻ.

Tôi còn được nghe kể hồi bà tham gia phim Rừng Xà Nu của đạo diễn Nguyễn Văn Thông. Thời gian này bà bị lao, hằng ngày phải uống thuốc. Lúc đó, đất nước rất khó khăn, ăn một bát cơm thì chỉ có hai phần gạo, còn 8 phần là độn khoai sắn. Cả đoàn phim ai cũng cùng ăn như vậy được 2 ngày. Đến ngày hôm sau khi bà xuống ăn cơm, thấy suất của mình toàn cơm trắng không độn gì cả, bà ngơ ngác ngạc nhiên nhìn anh em trong đoàn và dứt khoát không ăn vì cả đoàn ăn cơm độn, mà bà ăn cơm trắng thì khó coi lắm, không thể nuốt nổi rồi bỏ đi. Thế là mọi người trong đoàn lôi bà lại, đạo diễn Nguyễn Văn Thông nghiêm mặt giải thích: “Cô ăn như thế là để có sức khỏe làm việc, nhỡ cô ốm làm cả đoàn chờ à? Đây là nghị quyết của đoàn, cô phải chấp hành”.

NSND Thụy Vân (phải) chụp cùng NSƯT Hà Xuyên trong phim Xa và gần

Dù đã ở miền cực lạc nhưng những câu chuyện về NSND Thụy Vân, một diễn viên nhiệt huyết, tận tụy và quên mình sẽ là những bài học quý giá cho lớp trẻ hiện giờ vẫn mải chạy theo xu hướng thị trường mà quên mất sự tìm tòi, nghiên cứu khi đã trở thành một diễn viên.

Người hội viên nhiệt thành

NSND Thụy Vân chụp cùng cùng cố NSND Thế Anh

PGS-TS Đỗ Lệnh Hùng Tú – Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam nói rằng trong tâm tưởng của mình, NSND Thụy Vân luôn là người nghệ sĩ hiền hòa, có nhân cách và tấm lòng đáng nể trọng, nhất là với anh chị em dưới “ngôi nhà” của Hội Điện ảnh Việt Nam. Đặc biệt ngoài diễn xuất, bà có tình yêu lớn với thơ ca. Có lần bà làm thơ tặng các chị em trong ngành làm phim, đã từng được đăng trên Tạp chí Thế giới điện ảnh với ngôn từ giản dị, mộc mạc nhưng vô cùng thân thương:

“Chúc chị khỏe mạnh suốt đời/ Trăm năm hạnh phúc nở cười như hoa/ Cuộc đời như thể bài ca/ Vừa tròn việc nước việc nhà cả hai/ Huân chương phấp phới chị cài/ Trên ngực đỏ thắm anh tài như trai/ Chúc chị trẻ mãi không già/ Nghĩa nhân đầy ắp mặn mà tình thương/ Chúc chị mãi mãi ngát hương/ Là đóa sen đẹp đời thường nhân gian/ Chúc chị hạnh phúc chứa chan/ Cháu con khỏe mạnh ngoan hiền hiếu nhân/ Chúc chị mãi mãi thanh tân/ Như mùa xuân mới trắng ngần hương thơm”.

Trong nhiều năm tham gia Ban chấp hành Hội Điện ảnh Việt Nam tại Tp. Hồ Chí Minh, với tài thuyết phục, bà nhiều lần xin tài trợ để giúp nhiều hoạt động ý nghĩa của chi hội cũng như động viên, giúp đỡ các hội viên đau ốm, gặp hoàn cảnh khó khăn. Ở con người bà, anh chị em hội viên luôn thấy được tinh thần lạc quan, sẻ chia của một nghệ sĩ tài đức vẹn toàn.

Chị Vân của 'Nổi gió' - NSND Thụy Vân qua đời, hưởng thọ 83 tuổi (TGĐA) - NSND Thụy Vân mất vào sáng 16/3 sau thời gian điều trị ung ...

Vĩnh biệt NSND Huy Thành: Vị đạo diễn kỳ cựu của điện ảnh Cách mạng Việt Nam (TGĐA) - Trong thời gian đi du lịch tại Pháp để thăm con gái – diễn ...