Đạo diễn Elem Klimop chống thói suy diễn trong việc duyệt phim

Cảnh trong phim Nhiệt liệt đón chào hay cấm người lạ vào

Thế nhưng mặc dù đã được phép ở trên cho chiếu, bộ phim vẫn thường xuyên bị dưới chèn ép. Mà câu chuyện trong phim thì lại đơn giản thôi. Cậu thiếu niên tiền phong Koschia Inochokin đã vi phạm nội quy khi bơi qua bờ bên kia sông và bị Giám đốc Trại hè thiếu nhi là ông Đưnhin đuổi khỏi trại về nhà. Thế nhưng cậu bé lại sợ về nhà bà mắng nên đã quay lại trại và sống bất hợp pháp trong trại. Chính cái tiếng cười châm biếm những lối sống trong trại hè được xem như là sự chế rễu thời đại Khơrutsop. Người nghiện ăn ngô và rất nịnh thủ trưởng Mitrofanop, kể cả cô cháu gái của ông ta ở đội 3 và đồng chí Đưnhin đều rất giống với các cán bộ nhà nước những năm 60.

Ngoài hình ảnh đồng chí Đưnhin và chuyện đồng chí rất thích ăn ngô thì hội đồng xét duyệt quốc gia còn bắt bẻ bộ phim này ở đoạn tả cảnh đám ma bà cậu bé. Chắc các bạn còn nhớ khi Koschia bị đuổi, cậu tưởng tượng cảnh nếu về nhà thì bà cậu sẽ tức giận mà chết mất. Trong cảnh đó có cái ảnh bà rất to. Các quan chức nhìn thấy khuôn mặt béo bự trong cái ảnh đó liền nghĩ: Chắc là tụi nó định đưa ma Khơrútsop đây”, mặc dù chính Khơrutsop khi xem lại không hề nhận là mình ở trong bức ảnh ấy.

Thấy được những khó khăn ấy, Elem Klimov tìm mọi cách để cho bộ phim được hoàn thành. Cứ ba ngày ông lại chạy đến hỏi Chủ nhiệm phim (kiểu như ngày nay gọi là Producer): Làm phim hết bao nhiêu tiền rồi? Khi nghe ông ta nói con số gì đó, Klimov lại lắc đầu: “Tiêu thêm tiền đi để cho họ khó mà hủy bộ phim này được”. Cuối cùng thì bộ phim được thực hiện sớm hơn kế hoạch đến 4 tháng rưỡi. Đó là một kỷ lục lúc bấy giờ rồi. Dù sao, làm thì làm chứ chiếu rộng rãi chắc là khó khăn rồi. Thế nhưng may làm sao, Khơrútsop bị hạ xuống và thế là bộ phim được thoát ra công chúng.

Mặc dù chỉ được chiếu vào duy nhất 1 xuất lúc 8 giờ sáng nhưng sau khi xuất hiện “Nhiệt liệt đón chào” thì cả Elem Klimov và Evghenhi Evschighnhev đã trở nên nổi tiếng. Đối với Evschighnhev thì đây là vai chính đầu tiên. Klimov thấy anh ta lần đầu tiên trong nhà hát kịch “Người đương thời” và quyết định ngay đây chính là ứng cử viên sáng giá cho nhân vật Đư-nhin của mình. Đạo diễn cũng định đồng ý thay Evschighnhev bằng diễn viên Leonid Kuravlop nhưng anh ta lại đang bận đóng cho một bộ phim của Shuk-shin mất rồi. Các lãnh đạo còn không tin tưởng Evschighnhev và đề nghị để Mikhail Putovkin đóng thay. Klimov đã phát khùng “Thế thì các anh đi mà làm phim lấy” rồi sập cửa bỏ đi. Những vị lãnh đạo ở Mosfilm vô cùng ngạc nhiên vì sự xấc cược của cậu sinh viên sắp tốt nghiệp này đến mức đã chạy theo để giữ cậu lại. “Nếu không có cái thái độ hơi xấc láo ấy thì có lẽ khán giả sẽ không thấy được bộ phim như nó phải có rồi” – Klimov nhớ lại. Cùng lúc đó, Evschighnhev đang đóng vai sĩ quan bạch vệ trong bộ phim khác “Người của Chê-ka”.

Người đóng vai kẻ phạm lỗi Koschia là Victor Kosyh, người mà sau này chúng ta còn gặp trong “Những kẻ báo thù không thể bị bắt” (Неуловимые мстители). Và cũng như thường thấy trong sự nghiệp điện ảnh, cậu cũng tình cờ mà tham gia đóng phim. Trước đó ít lâu, gia đinh cậu mới chuyển từ Ural về Matxcova và cậu nhập học ở trường phổ thông gần xưởng phim Mosfim, nơi mà các trợ lý hay đến tìm người đóng thế. Yêu cầu lần đó chỉ là biết bơi. Lũ trẻ thì nhẩm tính rất nhanh: biết bơi thì đi đóng phim khỏi phải đi học và thế là nhất loạt giơ tay hết, kể cả Vichia dù cậu hoàn toàn không biết bơi.

Người ta dẫn cả nhóm 20 cậu đến trường quay, ở đó những cậu bé khác đứng đầy hành lang rồi. Từng người một đều được chính Klimov và vợ là đạo diễn Laritxa Sherpitchko (người mà chính Laiza Minely thường hay nói tới là “Tôi có quen biết với một người xinh đẹp nhất châu Âu”) phỏng vấn. Họ chỉ yêu cầu các chú bé đọc một bài thơ hay kể một chuyện ngụ ngôn. Vichia nhớ lại là lúc đó cậu cố đọc cho giống như cô giáo vẫn dạy đến mức phồng cả má trợn cả mắt. Cứ tưởng là đọc kém hơn các bạn khác nhưng không hiểu sao Klimov lại chấm cậu. Thực ra thì đầu tiên cậu được chọn vào vai Marat, bạn của Koschia cơ. Đóng vai đó thì Vichia lại sợ nhất là phải nhảy vào đám cây tầm ma. Vì thế khi cậu được chuyển sang đóng vai chính thì thì cậu rất phấn khởi vì không còn bị gai đâm vào người nữa. Thế nhưng cả cậu và cả Slava Tsarev, người đóng vai cậu bé luôn có câu cửa miệng: “Các bạn làm gì ở đây thế này?” cũng phải một phen vất vả. Đoạn cuối phim quay cảnh các cậu bay trên dòng sông, các cậu bị buộc dây vào người treo lên tận nóc nhà của xưởng phim. Người ta còn buộc cả dây thép nhỏ li ty nữa để đảm bảo an toàn, nhưng nó thít đau cả vào người. Đoạn này quay rất lâu và cả hai đều muốn dứt dây mà bỏ chạy. Slava thậm chí phát khóc vì đau. Nhưng Vichia thì lại nhớ tới chuyện khác: đoạn phim này quay tới 27 lần, cả 27 lần ấy cậu phải thể hiện cảnh Koschia ăn ngấu nghiến tô súp đậu người ta mang tới.

Lúc mới quay thì các cậu còn chưa rám nắng nên người ta phải bôi thuốc nhuộm gỗ vào người các cậu. Thuốc đó mới ngứa ghê gớm làm sao. Phim được quay ở Matxcova và ở Biển Đen. Khi quay ở phía Nam, người lớn thì không thể hiểu được tại sao lũ trẻ được cho đi ngủ sớm mà sáng sau đứa nào cũng mệt mỏi thiếu ngủ. Hóa ra là tối nào chúng cũng trèo lên núi chơi đánh trận giả. Elem Klimov rất biết cách lãnh đạo nhóm thiếu nhi trong đoàn làm phim. Khi ông thấy lũ trẻ có dấu hiệu mệt mỏi là ông lại nghĩ ra cuộc thi đua nào đó. Ông còn là diễn viên tài ba nữa. Mỗi khi lũ trẻ chưa biết cách thể hiện gì đó là ông lại diễn mẫu cho chúng xem. Còn diễn viên Alekxey Smirnov, người đóng vai ông Chủ tịch nông trang, mới thực sự là thần tượng của lũ trẻ. Lúc rảnh rỗi là ông chơi bời với lũ trẻ, kể cho chúng nghe nhiều chuyện và còn đẽo dao kiếm bằng gỗ cho chúng nữa.

Cuối cùng thì Klimov cũng bảo vệ xong được luận án tốt nghiệp. Phần thực hành của luận án chính là bộ phim “Nhiệt liệt chào mừng...” ấy. Còn phần lý thuyết là câu chuyện về quá trình thai nghén ý tưởng và quay phim. Câu kết thúc phần lý thuyết ông viết như sau: “Luận án tốt nghiệp này là tổng kết toàn bộ quá trình học tập. Để có được mỗi khuôn hình trong phim, tôi phải biết ơn Trường Điện ảnh quốc gia Liên bang nơi mà tôi đã gắn bó suốt năm năm tươi đẹp nhất của đời mình”.

Xin nói thêm là tên Elem của ông được đặt theo tên của nhân vật trong truyện ngắn “Bình minh rực cháy” (Burning Daylight) của Jack London mà mẹ ông rất thích. Nhưng mãi sau này ông mới biết điều này, còn lúc đầu vẫn cho rằng tên mình là viết tắt từ “Enghen – Lenin – Marks”. Sau bộ phim này, Klimov còn quay nhiều bộ phim khác như “Thể thao, thể thao, thể thao” (Спорт, спорт, спорт) , “Chia ly” (Прощание), “Hấp hối” (Агония), “Hãy đi mà xem” (Иди и смотри), Ông còn định làm tiếp “Lũ quỷ” (Бесов) và Thợ cả và Margarita (Мастера и Маргариту) nhưng không kịp. Ông ra đi mãi mãi năm 2003.

TrungDN (NuocNga.net)