Ngôi sao xanh Cánh diều vàng Bông sen vàng Haniff Oscar Cannes Venice

5 ‘bí quyết’ để làm ra một phim tài liệu ‘ăn khách’

(TGĐA) - Sriracha (2014) thuộc số phim tài liệu độc lập có lãi từ khi được chiếu ra mắt tại rạp Roxie Theatre ở thành phố San Francisco với khán phòng không còn một chỗ trống. “Cách nay 6 năm, tôi hoàn thành bộ phim tài liệu Sriracha ấp ủ tự lâu. Phim dài 33 phút nói về một thứ nước sốt đang ‘hot’ và hành trình cùng người đàn ông phía sau nó. Mục tiêu sản xuất Sriracha của tôi không phải vì tiền. Nhưng thật bất ngờ, với kinh phí bỏ ra 12.728 USD, sau 36 tháng, bộ phim đã mang về con số ấn tượng: 136.813 USD doanh thu với 720.848 người xem tại rạp và trên các dịch vụ phát hành phim trực tuyến. Nay tôi đúc kết 5 bài học rút ra được từ thành công của phim, đặc biệt là về tài chính”, nhà làm phim Griffin Hammond của bộ phim Sriracha chia sẻ.

	‘Tâm chấn - 24 giờ ở Vũ Hán': Phim tài liệu về Corona phát sóng độc quyền trên FPT Play
	'Người Mẹ': Nhắc nhớ đến sức mạnh của phim tài liệu

5 bi quyet de lam ra mot phim tai lieu an khach

Hãy cứ làm công việc mình thích thì dù không có tiền bạn cũng thỏa mãn được đam mê của mình

Dịch vụ Vimeo vẫn là nơi kiếm thêm tiền tốt nhất cho phim tài liệu

Vimeo vẫn là nơi kiếm thêm tiền tốt nhất cho phim tài liệu

Để phim được phát hành có trả tiền trên các dịch vụ video bạn phải chia hoa hồng từ 10–50% tùy theo dịch vụ bạn chọn. Bình quân tôi phải trả 22%. Tổng số tiền hoa hồng mà iTunes (của Apple), Amazon, YouTube (của Google)… tự khấu trừ từ phí xem phim thu được của tôi là 30.100 USD. Vimeo lấy rẻ nhất: 10%, và đây là nền tảng video mang về nhiều tiền cho tôi nhất tính theo khoản thu cho mỗi lượt xem. Nếu chất lượng video tốt và có cốt truyện được nhiều người quan tâm như Sriracha thì chọn Vimeo On Demand (VOD) để bán phim đến khán giả là tốt nhất. Những nền tảng khác như Amazon thu hoa hồng cao hơn. Với phí xem một bộ phim là 2,99 USD một lần, Vimeo chỉ lấy 0,30 USD cho mỗi lần xem cộng thêm chút ít thuế và phí cho dịch vụ thanh toán PayPal. Tôi còn 2,30 USD. Như vậy, Vimeo mang về lợi nhuận lớn nhất cho người làm phim tài liệu. Nếu người xem muốn xem phim trên Vimeo Pro chất lượng cao của Vimeo On Demand họ phải trả thêm 199 USD. 7.266 lượt xem phim đã mang về 28.443 USD doanh thu cho Vimeo. Tôi nhận được 23.467 USD, tức 82,5% doanh thu, vượt xa các dịch vụ phát hành phim online khác. Tổng cộng có 43.239 lần xem Sriracha trên Vimeo, trong đó 60% là ở Mỹ.

Hulu và Amazon mang về 1/3 doanh thu

YouTube thực ra không mang lại lợi nhuận lớn cho các nhà làm phim tài liệu

Tính chung, với các dịch vụ video-on-demand (VOD), tôi nhận được ít nhất 1,09 USD cho mỗi lần Sriracha được mua. Nhưng vì phim được xem miễn phí trên Amazon Prime (phí thời hạn dịch vụ thu rồi) nên nó chỉ mang về 0,10 USD cho tôi mỗi lần xem. Xem phim miễn phí trên Hulu có kèm quảng cáo, tôi chỉ nhận được 0,075 USD cho một lần xem. Vì vậy, nhiều nhà sản xuất phim tài liệu rất sợ đưa phim lên các nền tảng miễn phí. Họ sợ nó sẽ làm giảm mạnh doanh thu của VOD và giảm giá trị phim. Tuy nhiên, 0,10 USD cũng chưa hẳn là tệ nếu bạn biết có đến 522.310 khán giả xem Sriracha trên Amazon Prime và Hulu, chiếm đến 72% tổng số khán giả xem Sriracha trong 36 tháng. Vì vậy, dù tôi nhận được chỉ 1/20 so với Vimeo cho mỗi phim được xem, Amazon Prime và Hulu nhờ có lượng xem lớn đã mang về cho tôi 1/3 doanh thu, tức 44.887 USD trong cùng thời gian. Về lâu dài, Amazon Prime và Hulu sẽ qua mặt Vimeo. YouTube (xem phim kèm quảng cáo) là nơi tệ nhất để kiếm tiền cho các nhà làm phim tài liệu độc lập. Tôi chỉ được trả tổng cộng 341 USD cho 127.485 lượt xem phim, tức không tới 0,002 cho một lượt xem!

Phải có chiến lược phát hành khôn ngoan trên từng dịch vụ

Poster bộ phim Sriracha

Trên VOD, Sriracha kiếm được 19.566 USD trong năm đầu tiên, 3.051 USD trong năm thứ 2 và 1.247 trong năm thứ 3. Cũng năm thứ 1, nhà phát hành Janson Media đưa phim lên Hulu (gói xem miễn phí, có quảng cáo và đăng ký thành viên). Đến giữa năm thứ 2 tôi mới đưa Sriracha lên Amazon Ptrime nên tổng doanh thu năm này cao hơn năm thứ nhất, còn năm thứ 3 chỉ hơi cao hơn năm đầu chút ít. Trong 18 tháng đầu chỉ có 301.603 lượt xem Sriracha, nhưng thêm 18 tháng nữa tổng số lên đến 720.848, vượt quá sự mong đợi (tôi nghĩ bộ phim chi có khán giả trong năm đầu tiên). Con số ấn tượng này đến từ việc tôi đã có chiến lược đúng khi đưa phim lên Amazone và Hulu, sau Vimeo. Nếu đưa lên cùng lúc tình hình sẽ rất khác. Ngoài ra còn việc tiếp thị và quảng bá trên các mạng xã hội và blog. Amazon và iTunes không cho phép nhà làm phim độc lập đưa phim trực tiếp lên mạng. Vì vậy, tôi chọn công ty trung gian Premiere Digital với chi phí 500 USD để họ đưa Sriracha lên iTunes và Amazon Instant Video. Sau khi thu khoản phí này, Premiere Digital không lấy hoa hồng trên mỗi lượt xem phim (1,99 USD cho phim SD và 2,99 cho phim HD). Cũng năm thứ 3 tôi đưa lên YouTube phiên bản có lời bình của đạo diễn và nhận được của YouTube 0,99 USD cho mỗi lượt thuê phim HD và 2,99 USD cho mỗi lượt tải phim HD về máy. Mỗi dịch vụ trực tuyến là cú hích cho dịch vụ khác. Số lượt xem trên Vimeo tăng sau khi tôi giới thiệu phim trên iTunes, và số người xem trên Amazon Instant Video tăng khi phim được giới thiệu trên Amazon Prime.

Chọn công ty phát hành

Phim Sriracha chiếu ra mắt tại rạp Roxie Theatre, San Francisco

Ngoài việc tôi tự phát hành phim, Sriracha còn có hai công ty phát hành. Công ty thứ nhất là Janson Media với tỉ lệ ăn chia 70-30. Janson Media có hợp đồng với Hulu để đưa phim và các sản phẩm giải trí khác lên dịch vụ này. Còn công ty Film Marketing Services đến gặp tôi sau 4 tháng Sriracha ra rạp với đề nghị ăn chia 80-20 cộng thêm 500 USD các chi phí phát sinh. Họ ký hợp đồng đưa Sriracha lên mạng truyền hình cáp Shorts International nhưng tôi không thấy hợp đồng. Sau đó họ đưa phim lên Hoopla, dịch vụ chuyên bán DVD và các bản sao phim lưu trữ nhưng cũng không cho biết doanh thu. Họ chỉ trả tôi 1.046 USD. Tự tìm hiểu số liệu của Hoopla, tôi thấy Film Marketing Services nhận được đến 6.303 USD! Như vậy, lẽ ra họ phải trả tôi 5.042 USD mới đúng sau khi trừ 20% phần của mình. Nay họ trả tôi tổng cộng 2.062 USD, nhưng theo tính toán của tôi Sriracha mang về 12.543 USD cho Film Marketing Services.

Bạn sẽ kiếm được tiền nếu bạn không cố gắng kiếm nó

Tôi làm Sriracha không phải vì lợi nhuận mà chỉ vì sự tò mò muốn biết về một câu chuyện và muốn phim của mình được nhiều người đón nhận. Nhưng lợi nhuận đã đến với tôi vì khán giả cũng tò mò giống như tôi. Nhà văn Neil Gaiman từng nói: “Hãy cứ làm công việc mình thích thì dù không có tiền bạn cũng thỏa mãn được đam mê của mình”. Tôi làm Sriracha cũng trên tinh thần như thế. Sau 36 tháng đến với công chúng, Sriracha đã mang về cho tôi 136.813 USD doanh thu với 720.848 người xem trong tình hình thị trường phim độc lập gặp nhiều khó khăn. Lợi nhuận cho phép tôi đầu tư vào các dự án mới ấp ủ trong đầu. Chính Sriracha đã giúp kênh Bloomberg TV thuê tôi để đưa tin về cuộc bầu cử tổng thống Mỹ và giúp tôi đến Bahrain và Israel để thực hiện các đoạn phim tài liệu cho chương trình 2017 American Film Showcase. Hãng Panasonic cũng chọn tôi làm đại sứ toàn cầu cho sản phẩm camera GH5 mới của nó.