Điện ảnh thế giới 2012 – Ai cũng có thể làm phim và phim có thể làm ở bất cứ nơi nào

Những người nổi tiếng có quyền lực nhất năm 2012

Quyền lực ở đây không tính theo thu nhập mà dựa vào ảnh hưởng và sức hút của họ đối với người hâm một (cả ngoài đời thực lẫn trong thế giới mạng) trong các lĩnh vực giải trí mà họ tham gia.

1.Ca sĩ kiên diễn viên Jennifer Lopez (thu nhập trong năm 52 triệu USD)

2.Dẫn chương trình TH Oprah Winfrey (165 triệu USD)

3.Ca sĩ Justin Bieber (55 triệu USD)

4.Ca sĩ Rihanna (55 triệu USD)

5.Ca sĩ Lady Gaga (52 triệu USD)

6.Ca sĩ Britney Spears (58 triệu USD)

7.Diên viên Kim Kardashian (18 triệu USD)

8.Diễn viên Katy Perry (45 triệu USD)

9.Diễn viên Tom Cruise (75 triệu USD)

10.Đạo diễn Steven Spielberg (130 triệu USD)

11.Ca sĩ Taylor Swift (57 triệu USD)

12.Danh thủ golf Tiger Woods (58 triệu USD)

13.Diễn viên Angelina Jolie (20 triệu USD)

14.Nhà sản xuất chương trình TH Donald Trump (63 triệu USD)

15.Cần thủ bóng rổ LeBron James (53 triệu USD)

16.Ca sĩ kiêm diễn viên Beyonce Knowles (40 triệu USD)

17.Ca sĩ Elton John (80 triệu USD)

18.Giám khảo thi âm nhạc Simon Cowell (90 triệu USD)

19.Chủ show TH Rush Limbaugh (69 triệu USD)

20.Diễn viên Tyler Perry (105 triệu USD)

Phim bom tấn, kinh phí cao không còn độc quyền về doanh thu “khủng”

Trước đây, các bộ phim đạt doanh thu cao nhất tại Mỹ đều do các studio lớn sản xuất với khoản đầu tư cực lớn, và thường bị giới phê bình chê. Năm nay tình hình có khả quan hơn khi một số phim bom tấn được ngợi khen về chất lượng. Bộ phim độc lập The Hunger Games thành công một phần là nhờ nhắm vào nữ giới. Chính nữ giới chứ không phải ai khác đã vận động chồng con đến rạp, giúp bộ phim kinh phí thấp này bội thu ngoài dự tính. Danh sách Top 20 phim đạt doanh thu cao nhất tại Mỹ do trang web boxofficemojo.com thống kê cho thấy phim đạt doanh thu cao thứ 21 là bộ phim múa sexy nam Magic Mike do Steven Soderbergh đạo diễn. Đây là một bất ngờ của năm về doanh thu vì kinh phí sản xuất phim rất thấp và “ông lớn” Warner Brothers chỉ bỏ ra có 7 triệu USD để mua lại nó. Thương vụ quá thành công: Magic Mike mang về đến 113 triệu USD. Học được bài học này, năm nay các studio lớn sẽ đa dạng hoá nguồn phim và đề tài, ngoài việc làm lại hoặc làm phần tiếp theo của các bộ phim được khán giả yêu thích như Amazing Spider-Man. Xếp thứ 21 đến 40 về doanh thu tại Mỹ còn có những bộ phim giải trí dành cho những người lớn thích tư duy như Argo, Flight và Lincoln. Tất cả đều đạt doanh thu cao hơn 2 bộ phim bom tấn Battleship và John Carter. Tính đến hết tháng 12, doanh thu chiếu rạp trên thế giới của các bộ phim do Hollywood sản xuất đạt 10,8 tỉ USD, nhờ phần lớn vào các bộ phim bom tấn như Skyfall và The Avengers. Thành công của các bộ phim này cũng giúp Hollyood điều chỉnh lại hướng đi cho phù hợp với xu hướng mới của khán giả trong năm 2013. Ngoài kỷ lục tổng doanh thu, nhiều kỷ lục khác cũng được lập tại rạp chiếu phim trong năm 2012. Nhưng các nhà phân tích thị trường điện ảnh lại quan tâm hơn đến những gì diễn ra phía sau những kỷ lục này. Ví dụ, ba bộ phim đạt doanh thu cao nhất trong năm 2012-Avengers (1,5 tỉ USD), The Dark Knight Rises (1,08 tỉ USD) và Skyfall (trên 1 tỉ USD và đang tiếp tục gom thêm)-cũng nhận được nhiều lời ngợi khen của các nhà phê bình. Điều đó cho thấy chất và lượng đã tìm đến được với nhau trong các bộ phim bom tấn. Năm 2012 cũng là năm đầu tiên tổng số vé bán ra tăng chứ không giảm hay giậm chân tại chỗ (1,36 tỉ vé, tăng 6% so với 1,28 tỉ vé của năm 2011), bất chấp việc số phim 3-D phát hành giảm.

Độc lập từ khâu sản xuất đến phát hành phim

Hai đạo diễn phim độc lập đáng chú ý trong năm nay là Paul Thomas Anderson với The Master và Wes Anderson với Moonrise Kingdom. Moonrise Kingdom kinh phí thấp nhưng thu được 46 triệu USD, cao hơn những bộ phim được kỳ vọng như The Three Stooges, Resident Evil: Retribution, trong khi The Master dù được ngợi khen nhưng chỉ mang về 15 triệu USD, xếp thứ 109 trong bảng doanh thu tại Mỹ. Các nhà làm phim độc lập như Anderson thường phải vất vả tìm nguồn kinh phí, nhưng đây là cái giả phải trả để họ có thể thoải mái làm phim theo ý mình, theo cách của mình mà không sợ bị can thiệp bởi studio rót vốn. Nhà biên kịch Ben Hecht từng có bài thơ nói về các đòi hỏi vô lý của những hãng phim Hollywood, trong đó có câu “Các nam anh hùng và nữ anh hùng đều phải đẹp. Đây là nguyên tắc bất di dịch”. Hiện đa số vẫn đẹp nhưng không phải tất cả. Ví dụ, diễn viên Jessica Chastain đóng trong bộ phim Zero Dark Thirty của đạo diễn Kathryn Bigelow bị chê chưa đẹp nhưng phim có tên trong Top 10 phim hay nhất năm 2012. Trong khi các bộ phim Hollywood xưa chuyên dạy chúng ta về các giấc mơ, kể cả giấc mơ Mỹ thì các bộ phim hiện nay muốn chuyển tải các sự thật khác, đề cập đến những tiếng nói khác và những nền văn hoá khác không cùng giấc mơ với nước Mỹ. Năm 1960, nhà thơ, nhà tiểu luận và phê bình phim Jonas Mekas từng mơ đến ngày “Việc làm phim sẽ dễ như làm thơ và không mấy tốn kém. Ai cũng có thể làm phim và phim có thể làm ở bất cứ nơi nào. Đế chế của các bộ phim lớn và các studio lớn sẽ bị rệu rã dần và bị xoá sổ”. Hơn nửa thế kỷ sau, giấc mơ của Mekas đã trở thành hiện thực phần nào khi các thiết bị đã đưa hoạt động làm phim tiến dần đến cấp độ cá nhân, và ai cũng có thể làm được nếu có chiếc máy quay phim kỹ thuật số mới gọn nhẹ. Không chiếu được ở rạp thì chiếu trên internet. Phim dễ làm hơn và cũng dễ đưa đến khán giả hơn.

Lan Hảo

(Theo Hollywood Reporter, E!Online, Daily Mail và The New York Times 1.2013)