Điện ảnh Việt: Hiện trạng và những nỗi lo! (P.2)

	Nhà quay phim Đường Tuấn Ba: 'Rũ bụi trần gian'
	'Truyền thuyết về Quán Tiên': Bản năng và sự thanh tẩy

Nhà sản xuất, quay phim Trinh Hoan: Điện ảnh nội địa cần được bảo hộ

10 năm qua số lượng phim điện ảnh ra rạp nhiều hơn với chất lượng ngày càng cao cùng kĩ thuật làm phim tiến bộ đáng kể. Giới sản thì xuất mạnh dạn “lăn xả” ở các sân chơi quốc tế. Đồng thời, chúng ta đã chứng kiến sự ngoạn mục về doanh thu phòng vé khi lần lượt có những phim vượt mốc 100 tỉ đồng, 200 tỉ đồng.

Nhưng điện ảnh Việt thiếu một thứ, đó là kịch bản tốt. Theo tôi, việc thiếu một kịch bản chắc tay đến từ hai lí do: thiếu biên kịch giỏi và thiếu đề tài. Bản thân người làm phim cũng còn ngại khâu kiểm duyệt nên phần lớn cũng sẽ chọn những đề tài an toàn, dễ đi vào lối mòn. Đặc biệt những thể loại phim ăn khách như kinh dị hay hành động đều sẽ gặp những rủi ro nhất định khi ra đến rạp.

Để làm tốt dòng phim nhà nước đặt hàng hay bất kì dự án điện ảnh nào, điều tiên quyết vẫn là: phải đầu tư cho ra được kịch bản tốt và mang tính cộng đồng cao. Vấn đề khuyến khích hoặc phát huy những phim như Song Lang, Thưa mẹ con đi, Lô tô… ngoài những bom tấn như Hai Phượng, Mắt biếc. Theo tôi, trừ Lô tô có doanh thu tốt, Song Lang và Thưa mẹ con đi đều dễ thấy trước là khó thành công về mặt thương mại, nhưng vẫn có nhà đầu tư vì đó đều là những dự án có kịch bản tốt và những người thực hiện tâm huyết.

Chúng ta phải chấp nhận rằng, phim Việt vẫn luôn phải đối mặt với phim bom tấn nước ngoài. Cho nên, để cạnh tranh sòng phẳng thì cũng rất khó cho phim Việt. Việc đề ra một hạn mức nhất định khi nhập phim ngoại, ưu tiên về khung giờ, rạp chiếu và suất chiếu, nói chung là chế độ bảo hộ cho nền điện ảnh nội địa, là điều nước ta nên làm.

Nhà sản xuất, diễn viên Trương Ngọc Ánh: Hạn chế phim nhập là phương án cần thiết!

Ánh còn nhớ năm 2010, số lượng phim truyện sản xuất còn ít ỏi, nhưng thời điểm đó đã có các phim được đầu tư tốt và mang về doanh thu khủng như Cánh đồng bất tận, Để mai tính… Doanh thu phòng vé từ thời đó cũng vì thế mà tăng nhanh chóng, tạo kỷ lục liên tiếp.

Phát triển là thế, song điện ảnh Việt vẫn chưa thoát khỏi sự non trẻ, cái thiếu nhất luôn hiện là đội ngũ biên kịch của Việt Nam không nhiều, tìm được kịch bản hay để đưa vào sản xuất vẫn còn vô cùng khó khăn. Để điện ảnh phát triển, đồng nghĩa với thị hiếu của khán giá cũng khác xưa, mong muốn tác phẩm được làm ra có trách nhiệm.

Hiện những phim do nhà nước đặt hàng vẫn còn hạn chế về đề tài, nên các hãng phim tư nhân không có nhiều kịch bản theo yêu cầu, chắc chắn sẽ khó được duyệt khi sản xuất. Việc hạn chế đề tài sẽ dẫn tới cái khó trong khâu phát hành cùng thị hiếu khán giả. Phim Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh là một bộ phim có sự kết hợp giữa nhà nước và tư nhân rất thành công, hiếm khi có đề tài nhận được sự hòa hợp cả đôi bên.

Về dòng phim thị trường, hạn chế lớn nhất vẫn là các qui chế cụ thể để kịch bản được duyệt. Chưa có được một qui định cụ thể về cái nào được duyệt, hay cái nào không, nên rất khó cho các nhà biên kịch trẻ khi muốn viết, sáng tạo lại không nắm rõ chúng. Vì vậy, sẽ rất mất thời gian cho các nghệ sĩ luôn bị chỉnh sửa khi đi duyệt.

Các phim như Song Lang, Thưa mẹ con đi, Lô tô... là những phim có kịch bản hay và rất thuần Việt. Ánh cho rằng không phải các nhà sản xuất không muốn làm những bộ phim như thế. Như Ánh đã chia sẻ ở trên, cái khó khăn nhất hiện tại của điện ảnh Việt là thiếu kịch bản, dù đó là kịch bản hài, hành động, tình cảm, liêu trai thuần Việt. Kịch bản ở Việt Nam không có nhiều sự lựa chọn.

Cuộc chiến thống trị thế giới, kể cả lĩnh vực điện ảnh của Mỹ và Trung Quốc vẫn diễn ra âm thầm bao nhiêu năm qua. Ánh nghĩ phương án hạn chế bớt số lượng phim nhập là một ý rất tốt để phim Việt phát triển và đỡ bị cạnh tranh giờ chiếu hơn, đồng thời, cũng tạo cơ hội cho diễn viên Việt Nam được làm nghề nhiều hơn. Hơn nữa, nếu khán giả xem phim Việt nhiều thì các hãng phim sẽ phải có sự đua nhau làm phim cho thật hay mới hy vọng đáp ứng thị hiếu khán giả, hy vọng kéo theo ngành giải trí Việt có chỗ đứng vững vàng hơn.

Đạo diễn, NSX Phan Gia Nhật Linh: Phim thị trường đem đến nhiều vai trò mới cho điện ảnh

Phim thị trường thực sự đang mang đến cho điện ảnh Việt những vai trò mới. Vai trò Creative producer – Nhà sản xuất sáng tạo – chỉ mới bắt đầu được “chỉ mặt gọi tên” trong vài năm trở lại đây kể từ khi đạo diễn Charlie Nguyễn chuyển sang làm vị trí này cho phim Em chưa 18. Nhà sản xuất sáng tạo là người đầu tiên bước vào dự án phim khi họ cảm thấy tin tưởng vào một ý tưởng/ kịch bản (không nhất thiết là của họ) và sau đó tìm cách chào bán nó với một nhà sản xuất có khả năng tài chính và phát hành.

Công việc của họ bao gồm làm việc với biên kịch để lên ý tưởng và sửa kịch bản để đem đi quay, thuê đạo diễn và làm việc cùng đạo diễn để biến bộ phim từ trang giấy lên màn ảnh, tìm kiếm các đối tác sản xuất và đầu tư cho bộ phim, thương thảo để thuê đội ngũ làm phim trước và sau máy quay, cũng như tham gia lên kế hoạch cho các chiến lược quảng bá phim, phát hành phim… Họ là người đầu tiên bước vào một dự án phim, cũng là người cuối cùng rời khỏi dự án đó. Ở phim Tiệc trăng máu, tôi đang đảm nhận những phần công việc này.

Với những dự án phim remake, nhiều khi dư luận có định kiến và cái nhìn khắt khe. Họ có xu hướng phản ứng quay lưng với bộ phim ngay từ đầu mà không cho bộ phim có một cơ hội được đến với họ, mặc dù bộ phim được đầu tư chỉn chu và được làm với những người làm phim hàng đầu ở Việt Nam. Một áp lực khác mà hầu hết các nhà làm phim Việt Nam đều đối mặt: liệu bộ phim có bị kiểm duyệt can thiệp hay không? Đó là điều mà không một nhà làm phim nào có thể lường trước được cả.

Đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh: Không dễ để tìm được mẫu số chung với thị trường

Tôi nghĩ một nền điện ảnh mạnh, một thị trường điện ảnh phát triển bền vững sẽ có sự góp mặt của tất cả các các bộ phim bom tấn, phim độc lập, và phim nghệ thuật, cũng như có sự đa dạng về thể loại.

Điện ảnh thuộc về ngành công nghiệp giải trí, nhưng cũng là một bộ môn nghệ thuật. Tiếng nói riêng, phong cách của nhà làm phim tạo nên bộ phim có giá trị, bên cạnh những bộ phim thỏa mãn thị hiếu khán giả. Vì vậy, những nhà làm phim độc lập, những tác giả rất cần sự hỗ trợ và ủng hộ của các ban ngành quản lý, nếu như không phải là về mặt tài chính, thì là về chính sách kiểm duyệt. Có như thế, các nhà làm phim độc lập mới có thể đi trên con đường dài và gian nan của việc làm phim.

Nói về khó khăn lớn nhất của tôi khi làm một bộ phim thị trường là tìm được mẫu số chung giữa cái mình tâm đắc với những gì nhà sản xuất mong muốn và thị trường yêu cầu. Ngoài ra, thể loại phim tâm lý hồi hộp cũng là thể loại rất gian nan với những cảnh quay khó, tạo kịch tính và cảm giác thót tim cho người xem.

Tôi cố gắng để mỗi bộ phim là một lần khám phá nội lực của bản thân, tự mình làm bất ngờ bởi việc vượt qua những giới hạn của sáng tạo. Tôi mong khán giả cảm nhận thấy phong cách riêng của đạo diễn, cùng lúc đó tìm thấy những điều mới từ trong câu chính bộ phim của người đạo diễn.

Đạo diễn Bảo Nhân: Doanh thu chưa phải áp lực lớn nhất khi làm phim thị trường

Đối với tôi vấn đề doanh số cũng là áp lực nhưng bạn phải học cách đối mặt với nó. Một phim chưa được thì đến hai, ba phim bạn sẽ thấy làm phim đảm bảo doanh số là cái gì đó đương nhiên, lúc đó lại phụ thuộc ở vấn đề nắm bắt thị hiếu khán giả.

Tôi nghĩ khán giả Việt đang ngày “khó tính” và không hề dễ dãi như mọi người thường hay nghĩ. Bởi vì ngoài rạp phim, họ có cơ hội thưởng thức nhiều tác phẩm trong nước lẫn nước ngoài bằng cách xem online, rồi truyền hình trực tuyến, qua các kênh toàn cầu như Netflix. Nên nhu cầu muốn thứ gì đó cao hơn là điều đương nhiên. Lúc đó giới đạo diễn chúng tôi ngoài việc coi đó thách thức, lại có cơ hội trau dồi bản thân để nắm bắt chính xác khán giả cần gì.

Với Gái già lắm chiêu 3, tôi còn nhớ khi đó cả ê-kíp hết sức lo lắng vì bị rời lịch chiếu từ đầu tháng 2 qua ngày 1 mùng Tết, phải cạnh tranh cùng nhiều phim Việt đáng chú ý khác. Điều này hoàn toàn không có trong dự tính nhưng may mắn nhờ sự ủng hộ nhiệt tình của khán giả, Gái già lắm chiêu 3 vẫn nằm trong top 5 phim Việt ăn khách nhất mọi thời đại. Cho nên, không chỉ có doanh thu mà đôi khi làm phim thị trường, bạn cũng sẽ gặp những trở ngại không thể lường trước được, như thời điểm công chiếu cũng rất quan trọng. Cũng không bao giờ được quên tiêu chí hàng đầu là khiến khán giả hài lòng và không uổng tiền ra rạp.

Đạo diễn Luk Vân: Kiểm duyệt “thoáng” vẫn là mong muốn của người trẻ

Thời Luk Vân còn là sinh viên khi nói tới một phim điện ảnh, hoặc làm một phim điện ảnh, mọi người sẽ nghĩ nó có rất nhiều khó khăn, nhưng đến bây giờ mọi thứ đã dần thay đổi. Tất nhiên để làm ra một phim điện ảnh chỉn chu vẫn sẽ gặp nhiều thử thách nhưng song song đó việc làm phim đã dễ dàng hơn nhiều so với ngày xưa, máy móc thiết bị cũng tiên tiến hơn rất nhiều, nó bổ trợ cho nhà làm phim. Ngoài ra, chúng ta đang hội nhập nên các nhà đầu tư phim ở nước ngoài cũng dần để ý tới Việt Nam, nó là một điều tốt đối với ngành phim ảnh.

Khó khăn lớn nhất của Luk Vân khi làm phim thị trường đó là việc lựa chọn kịch bản chất lượng. Khi bạn có một kịch bản tốt, phù hợp với kinh phí đưa ra và đề tài hấp dẫn, được nhiều quan tâm, bạn đã có lợi thế rồi. Luk Vân cho rằng dù là phim thể loại nào thì rõ ràng khâu kịch bản luôn quan trọng, nó là nền móng của bộ phim.

Với tư cách là người làm phim trẻ, Luk Vân mong muốn việc kiểm duyệt sẽ thoáng hơn một chút. Thật ra mỗi quốc gia đều có những luật pháp và quy chế riêng, không thể so nước này dễ hơn nước kia, mình sống ở đất nước nào thì buộc phải chấp nhận những quy định của đất nước đó. Nhưng nếu sự kiểm duyệt của nước mình thoải mái hơn một chút, Luk Vân nghĩ các đạo diễn cũng như nhà sản xuất sẽ thoải mái sáng tạo được nhiều câu chuyện hơn để kể cho khán giả.

Biên kịch, đạo diễn Kay Nguyễn: Không nên cân bằng giữa giải trí và nghệ thuật

Trên thế giới thị trường nào cũng vậy, phim giải trí khác phim dự giải và khán giả phim giải trí thì luôn nhiều hơn so với khán giả phim dự giải. Để dự những giải quan trọng của quốc tế, 4 yếu tố chính sẽ được đánh giá: integrity (sự chính trực, xử lý đề tài không nể nang, rón rén), depth (sự sâu sắc), style (phong cách của nhà làm phim được thể hiện qua phong cách xử lý đề tài), và nuance (các sắc thái khác nhau về cách tiếp cận đề tài, cách sử dụng kỹ thuật).

Còn phim giải trí, phải vừa mới lạ, vừa quen thuộc, phải hơi chiều chuộng khán giả đồng thời làm khán họ tò mò, ngạc nhiên, thành ra dàn cast ngôi sao, kịch bản lắt léo, cảnh đẹp, nhạc hay lại trở nên quan trọng. Ra rạp thì người ta ra cuối tuần, có khi theo nhóm, có khi đi riêng hẹn hò, mục đích thường là mua lấy tiếng cười, vài cái thót tim, vài twist xoắn não, thì làm sao có tâm trí nhiều dành cho phim LHP. Phim đoạt giải LHP thực ra họ cũng chỉ muốn một nhóm người xem nhỏ, có trình độ, có sự quan tâm và tình yêu dành cho điện ảnh, chứ có lẽ họ cũng chả muốn khán giả chen chân vào để rồi coi xong chỉ thấy “sao mệt người quá”, giống như lừa nhau ra rạp, chả ai làm thế!

Phim giải trí thì mục đích chắc chắn là không muốn làm khán giả thấy “mắc mệt”. Hai tư duy khác nhau, hai phẩm chất khác nhau, nên chi đừng trông đợi dòng phim này phải làm nhiệm vụ của dòng phim kia và cũng không nên đánh đồng “sự quan tâm của khán giả” với việc “bán vé chạy”. Tốt nhất không nên cân bằng giữa giải trí và nghệ thuật, vì chả việc gì phải cân bằng. Nền điện ảnh có nhiều màu sắc, gia vị, dòng phim, thì mới thú vị.

	'Đỉnh mù sương' quy tụ loạt sao võ thuật châu Á
	Dàn sao 'Gái già lắm chiêu' các mùa hội tụ tại Huế mừng sinh nhật tròn 5 tuổi