(TGĐA) - Thành công của bộ phim Crazy Rich Asians (2018) bắt đầu mở ra cánh cửa, cho phép “những câu chuyện mang nội dung châu Á” được đi vào phim điện ảnh và phim truyền hình Hollywood nhưng vẫn do người châu Á bị “Tây phương hóa” đóng vai chính hoặc đạo diễn. Tuy nhiên, trước thực tế người châu Á là lực lượng đáng kể đem lại tiền bạc cho Hollywood, những lời hứa “hòa nhập và đa dạng” xuất hiện ngày càng nhiều và các hãng phim cũng dần nhận ra sức hút của các dự án do người châu Á làm đầu tầu. Kết quả là tỷ lệ đại diện của người châu Á tăng đáng kể trong các bộ phim Hollywood kể từ năm 2014.
|
Lịch sử của những định kiến có hại
Kể từ thời kỳ sơ khai của điện ảnh Hollywood, phụ nữ châu Á bị tự động “mặc định” cho hai loại phim tình dục như bộ phim The Lotus Flower/China Doll (Hoa sen/Búp bê Trung Quốc) và bộ phim Chiến tranh Việt Nam Full Metal Jacket (1987). Phụ nữ châu Á thường bị Hollywood xem là “quá nữ tính, nhu nhược” hoặc “kỳ lạ” không mạnh mẽ như phụ nữ phương Tây! Trong lịch sử hình thành và phát triển, Hollywood không hề dễ dãi với các đại diện của cộng đồng người Mỹ gốc châu Á. Giở lại lịch sử, sự quy chụp này có liên quan đến nữ diễn viên Anna May Wong, người đóng vai kẻ hung ác trong bộ phim The Thief of Baghdad (Tên trộm thành Baghdad - 1924) và bộ phim Daughter of the Dragon (Con gái của rồng - 1931). Nhiều thập kỷ sau vai diễn của Wong, Hollywood vẫn không hề quan tâm đến việc rút kinh nghiệm để tránh lặp lại sai lầm cũ.
Mới chỉ cách đây 5 năm, đêm trao giải Oscar đã khiến người châu Á phải chau mày khi trên sân khấu có ba trẻ em châu Á hóa trang thành… nhân viên kế toán của công ty Pricewaterhouse Coopers (Ý muốn bông đùa về định kiến người châu Á chỉ giỏi có toán và lắp ráp iPhone!). Mất thêm một, hai năm nữa, Hollywood mới có những bước tiến đáng kể để tăng tỷ lệ đại diện châu Á trên phim ảnh và truyền hình.
Sự thay đổi chậm chạp
|
Một nghiên cứu gần đây của Tiến sĩ Nancy Wang Yuen, Tiến sĩ Stacy L. Smith và tổ chức Sáng kiến Hòa nhập USC Annenberg cho thấy các nhân vật chính và nhân vật người thật thuộc Cộng đồng Mỹ gốc Á và các quốc đảo Thái Bình Dương (API) đã tham gia trên 1.300 bộ phim có doanh thu cao nhất từ năm 2007-2019. Nghiên cứu cho thấy API chiếm 5,9% trong số 51.159 nhân vật người thật (nhân vật nói) trong 1,300 phim có doanh thu cao nhất, tức chưa bằng 7.1% dân số API tại Hoa Kỳ. Báo cáo cũng phát hiện các nhân vật bị “rập khuôn” rất nhiều, chủ yếu là vai phụ và vai xấu (phản diện). Yuen, phó giáo sư tại Đại học Biola và là tác giả cuốn “Reel Inequality: Hollywood Actors and Racism”, nhận định: “Người ta thường hỏi tôi, liệu sự đại diện của API có đang được cải thiện. Tôi trả lời là thật không may, Hollywood chỉ có những thay đổi tối thiểu. Cụ thể, năm 2019, vẫn có đến 30% nhân vật phụ đến từ API là ‘người duy nhất trong phim’ hoặc không phải duy nhất nhưng không được tương tác với nhân vật API khác trong cùng bộ phim”.
Những định kiến của Hollywood về phụ nữ gốc Á cũng ảnh hưởng lâu dài đến cách đánh giá phụ nữ Mỹ gốc Á trong thế giới thực. Kẻ bắn súng tại spa ở Atlanta năm 2021 giết chết tám người, mà sáu nạn nhân là phụ nữ châu Á, tuyên bố “chứng nghiện sex” đã thúc hắn nổ súng, một minh chứng nữa cho thấy việc đánh đồng phụ nữ châu Á với tình dục đã đi quá giới hạn “định kiến” . Khi nạn tội phạm căm thù người Mỹ gốc Á tăng ở Hoa Kỳ, tổ chức Stop AAPI Hate công bố báo cáo mang tính cảnh giác: Phụ nữ châu Á đang trở thành nạn nhân của tội ác thù hận, nhiều gấp đôi so với nam giới. Thống kê cho thấy phụ nữ chiếm 68% số các tội ác thù hận người châu Á được ghi nhận. Một số báo cáo khác cũng chỉ ra sự thay đổi chậm chạp trong trong lĩnh vực truyền hình và điện ảnh.
Sau nhiều thập kỷ bị “mặc định” vai các công dân hạng 2 và gái mại dâm, phản diện, mọi thứ đang trở nên tốt đẹp hơn đối với phụ nữ gốc Á tại Hollywood. “Chậm mà chắc, phụ nữ châu Á dần được giao các vai nữ anh hùng trong những câu chuyện nói về chính họ. Nếu cho họ nhiều cơ hội hơn, chuyển biến sẽ đến nhanh hơn nữa với Hollywood”, bà Yuen - tác giả cuốn Reel Inequality: Hollywood Actors and Racism chia sẻ. |
Những tín hiệu vui
Từ 2018-2019, dịch vụ phát hành phim trực tuyến Netflix đã ủy quyền cho Sáng kiến USC Annenberg Inclusive Initiative nghiên cứu “chấn chỉnh nội dung các kịch bản phim” do nó sản xuất để thực hiện cam kết “tăng dần sự hòa nhập chủng tộc/dân tộc”. Báo cáo cho thấy các vai chính hay đồng vai chính do người gốc Châu Á đảm nhận chỉ đạt tỷ lệ 4% và 7%. Tương tự, báo cáo của Trung tâm Phụ nữ trong Truyền hình chuẩn bị cho mùa giải thưởng 2019-2020, sau khi kiểm tra các kênh truyền hình cáp và các dịch vụ cung cấp phim trực tuyến đã phát hiện ra, phụ nữ châu Á đã chiếm 8% số nhân vật nữ chính trên truyền hình, tăng 1% so với mùa trước. Báo cáo UCLA-Hollywood Diversity 2021 Report – Film (Đa dạng của UCLA-Hollywood năm 2021 – Phim), dựa vào 185 bộ phim chiếu rạp và phát hành qua các dịch vụ trực tuyến năm 2020, cũng ghi nhận sự gia tăng vai trò của người châu Á đến mức gần bằng tỷ lệ dân số cộng đồng này tại Hoa Kỳ, trong đó phụ nữ vượt qua nam giới.
|
Nhiều phụ nữ châu Á hành nghề tại Hollywood cũng nhận thấy sự thay đổi. Phim truyền hình và phim điện ảnh hiện đang miêu tả các nhân vật châu Á với nhiều sắc thái. Chỉ trong hai năm trở lại đây, các bộ phim như The Half of It, The Farewell, Always Be My Maybe, Shadow and Bone, Never Have I Ever, PEN15, Kung Fu, Plan B, Devs, Nora from Queens, The Babysitter's Club, bộ ba phim To All the Boys, và Killing Eve chung tay kể những câu chuyện mới mẻ về phụ nữ châu Á với sự xem nhẹ nguồn gốc chủng tộc. Ngay cả trong hai bộ phim đậm chất tình dục như Never Have I Ever, PEN15, thay vì các nhân vật nữ bị điều khiển bởi “mặc định” kiểu cũ, họ được phép kiểm soát tình dục của họ theo cách riêng. Không còn nghi ngờ gì nữa là có nhiều cách để tăng tỷ lệ đại diện châu Á trong phim và tăng số kịch bản nội dung châu Á tại Hollywood.
Tương lai cho phụ nữ Mỹ gốc Á trên màn ảnh
Tuy nhiên vẫn còn những bộ phim và chương trình truyền hình thể hiện người châu Á với suy nghĩ tiêu cực; chẳng hạn, bộ phim Emily in Paris của Netflix với nữ diễn viên người Mỹ gốc Hàn Ashley Park đóng vai Mindy, một “cô gái giàu có” tại Trung Quốc đại lục, bị ám ảnh bởi ý tưởng rằng “tất cả phụ nữ châu Á đều giống nhau!”. Trong The Boys của Amazon, nhân vật trung tâm Kimiko (Karen Fukuhara đóng), bất chấp sức mạnh của mình, đã cam chịu sống với các định kiến. Hay trong loạt phim Peacock gần đây, kênh Girls5eva đã vội vàng giết chết nhân vật châu Á duy nhất của phim (cũng do Park đóng).
Tín hiệu vui là một số chương trình truyền hình sắp công chiếu sẽ có phụ nữ châu Á đóng vai chính hoặc đồng vai chính trong những vai phức tạp. Ví dụ trong The Cleaning Lady của kênh FOX, Elodie Yung đóng vai một nữ bác sĩ Campuchia đến Mỹ chữa bệnh để cứu con trai ốm yếu. Hoàn cảnh buộc cô phải làm công việc dọn dẹp cho bọn tội phạm có tổ chức để có thể sử dụng trí thông minh và kỹ năng xâm nhập vào thế giới tội phạm. Maggie Q sẽ đóng vai chính bác sĩ y khoa quyết định thay đổi toàn bộ sự nghiệp trong bộ phim hài Pivoting của kênh FOX. Disney + sẽ có hai loạt phim do Marvel Studios sản xuất với sự tham gia của các diễn viên chính: Hailee Steinfield, gốc Philippines, đóng vai Kate Bishop trong Hawkeye bên cạnh Clint Barton (Jeremy Renner) và nữ diễn viên gốc Pakistan Iman Vellani đóng vai Kamala Khan (một thiếu niên người Mỹ gốc Pakistan theo đạo Hồi thần tượng Captain Marvel, có quyền năng thay đổi kích thước và hình dạng) trong Ms. Marvel.
|
Năm 2021 còn có 5 bộ phim bom tấn nổi bật do phụ nữ châu Á đóng vai chính hoặc đồng vai chính: Gunpowder Milkshake (Dương Tử Quỳnh) mới ra mắt; Marvel’s Eternals (Gemma Chan); Shang-Chi và Truyền thuyết về Mười chiếc nhẫn (Awkwafina) và The Matrix 4 (Priyanka Chopra và Jessica Henwick).
Dàn nam thần gốc Á lấn sân Hollywood trong các bom tấn trong nửa cuối năm 2021 (TGĐA) - Trong những năm vừa qua, hàng loạt diễn viên gốc Á đã và ... |
Quentin Tarantino giải thích về cái kết 'bẻ cong lịch sử' của 'Once Upon A time in Hollywood' (TGĐA) - Quentin Tarantino cho rằng phần kết của bộ phim chuyển thể 'Once ... |
Lê Tây Sơn