Nhà quay phim - NSND Đường Tuấn Ba đã về trời trên chuyến xe thời gian một chiều

	Những nhà quay phim dũng cảm
	Cánh đồng hoang - Khúc tình ca bất khuất

Thưở sinh thời, những người quay phim như ông chưa thể có trong tay những thiết bị máy quay, boom, dolly và các thiết bị chiếu sáng hiện đại, đắt tiền và tiện lợi như bây giờ. Cho dù phải leo cao buộc mình trên ngọn cây, hay ngâm mình dưới nước, dầm mình trong gió, sương, mưa, nắng đêm ngày triền miên… Tất cả ông và đồng nghiệp vẫn không nề hà, không quản mọi khó khăn, vất vả, nỗ lực sáng tạo để tạo nên những khuôn hình đắt giá, bất tử cho những thước phim để đời.

Còn nhớ cách đây vài năm, khi còn đi lại được, ông tới tham dự lễ gặp mặt mừng tất niên đón chào năm mới của Hội điện ảnh Việt Nam và TP.HCM, nhà quay phim lừng lẫy một thời chỉ ngồi một góc, yên lặng nhìn ngắm đồng nghiệp… như vẫn khao khát lại được bấm máy tạo thêm những khuôn hình… giữa tiếng "dzô- dzô" cạn ly náo nhiệt… Cũng có thể sẽ khá nhiều các bạn trẻ không biết ông là ai và có cả người cùng thời không còn nhận ra nhà quay phim lão thành… Song ông vẫn lặng lẽ, khiêm nhường ẩn mình một góc như hệt ngày xưa luôn âm thầm đứng sau ống kính ở vị trí người quay phim.

Nhà quay phim - cố NSND Đường Tuấn Ba

Khi tuổi cao, sức yếu và cô đơn lúc về già là quy luật thường tình khó ai tránh nỏi, nhưng sao vẫn thấy hoài cảm, xót xa…

Khi thời gian tàn nhẫn gọi người, đã là quy luật mà sao vẫn buồn nhớ, tiếc thương khi phải tiễn đưa ông từ Cánh đồng hoang… về cõi người hiền…

Gần 16 năm cầm máy, điều hạnh phúc nhất với ông là được liên tiếp làm việc với cố đạo diễn - NSND Hồng Sến - người nghệ sĩ tài ba giỏi quay phim và cả dựng cảnh (nhất là đề tài chiến tranh). Ông được tới 3 cơ hội “ngàn vàng” là thực hiện các phim: Mùa gió chướng, Cánh đồng hoang và Vùng gió xoáy. Như cái duyên định mệnh, cả 3 phim, đặc biệt là Cánh đồng hoang đều có nội dung liên quan tới các bối cảnh sông nước. Thế là ông được mặc sức sáng tạo. Vậy mà trong thời gian làm cả ba phim, ông Sến không bao giờ kiểm tra, nhìn đến viseur của máy quay và hoàn toàn tin tưởng tuyệt đối vào sự sáng tạo của quay phim qua các khung hình. Mỗi khi nhắc tới con người, tính cách, tay nghề của NSND Hồng Sến, NSND Đường Tuấn Ba vẫn luôn tràn ngập sự nâng niu và quý trọng.

Đã quay gần 90 bộ phim các thể loại, nhưng ông chưa bao giờ có cú “vấp” chân bất ngờ. Song lại có một cú “hồn xiêu” duy nhất trong cuộc tháo chạy kinh hoàng vì ông “quản tượng” lên cơn quất vòi và rống ầm ĩ. Số là để quay được cảnh toàn rộng đoàn voi chở những tên buôn lậu đi trong rừng (phim Chiếc vòng bạc, năm 1982), cả 3 người đạo diễn, quay phim và phó quay phải ngồi trên lưng một con voi khác. Ai dè khi 3 anh em sắp đến gần chuẩn bị leo lên lưng… thì “ông tượng” bất thần nổi cơn. Thế là họ chạy bán sống, bán chết đến nỗi khi dừng lại, ai cũng thấy “lạnh” cả đáy quần… Ui cha thật may toàn bộ máy móc, không hề bị trầy xước…

Chia sẻ về kinh nghiệm và niềm đam mê khi được làm nghề ông vừa chuẩn mực vừa hào hứng: Thật hạnh phúc khi luôn chủ động được cầm máy (giảm dùng chân máy), giúp tạo khuôn hình cực kỳ biến hóa, sinh động. Được sử dụng sáng tạo những cú máy sở trường luôn cầm tay quay như: trên sông nước, trên máy bay, bom nổ, động tác khẩn trương, rượt đuổi… rất cần yếu tố thao tác ống kính mạnh; Thích những cảnh traveling cầm tay trên xuồng và traveling cầm tay bằng ray trên bờ, đem lại hiệu quả thôi thúc, hăng hái, tươi vui, tấp nập… Song đôi khi lại rất cần đưa vào khung hình hiệu quả của cảnh Rejim trữ tình, thơ mộng và luôn được làm chủ nguồn sáng.

Còn với các bạn trẻ đang và đã vào nghề, ông lại có lời khuyên thật súc tích và mộc mạc: Luôn cầm máy bằng tay; Sử dụng tinh tế, hiệu quả các động tác máy và những thế mạnh của ống kính. Ngoài ra người cầm máy rất cần thần kinh vững, sức khỏe tốt, biết định hướng bối cảnh, sẽ là những tố chất không thể thiếu của người quay phim.

Ông từng được Nhà nước đã 5 lần trao tặng: Huân chương lao động hạng nhì, Huy chương kháng chiến hạng nhì, Huy chương vì sự nghiệp điện ảnh, danh hiệu NSƯT và NSND vào năm 2019. Những tác phẩm ông quay còn được nhận các giải thưởng cao trong nước và quốc tế: Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 5 năm 1980, bộ phim Mùa gió chướng đoạt Bông sen bạc; Cánh đồng hoang đoạt Bông sen vàng, quay phim Đường Tuấn Ba nhận giải thưởng Quay phim xuất sắc nhất cho hai bộ phim trên; Phim Cánh đồng hoang dự Liên hoan phim quốc tế tại matx-cơ-va năm 1981 đoạt Huy chương vàng và Giải đặc biệt của liên đoàn báo chí Điện ảnh quốc tế; Phim Vùng gió xoáy đoạt Bông sen bạc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 6 năm 1983 - Giải hiệp hội quốc tế các câu lạc bộ Điện ảnh AICC; Giải của Tổng công hội Tiệp Khắc Liên hoan phim quốc tế Carlovyvary 1982; Phim Chiếc vòng bạc nhận Bằng khen Liên hoan phim Việt Nam lần 6 năm 1983; Phim Người tìm vàng dự Liên hoan phim quốc tế Oreans nante (Pháp) năm 1990 và năm 1993 dự Rotterdam tại Hà Lan…

Dưới đây là một số hình ảnh các đồng nghiệp đến viếng cố NSND Đường Tuấn Ba:

Những nhà quay phim dũng cảm (TGĐA) - Một lần, nói chuyện về phim với một nhà quay phim Nga. Ông ...

Cánh đồng hoang - Khúc tình ca bất khuất (TGĐA) - Giờ đây, khi trở lại với Cánh đồng hoang sau hơn 30 năm ...