Phim chuyển thể từ tác phẩm của nhà văn Nga Ivan Turgenev

(TGĐA) - Ivan Sergeevich Turgenev là một trong những nhà văn hấp dẫn nhất đối với điện ảnh. Ước tính, đã có 75 bộ phim được chuyển thể từ các tác phẩm của ông. Ông nổi tiếng ở tất cả các châu lục, các nước khác nhau: từ Mexico đến Nhật Bản, đó là chưa nói tới nước Nga và các nước thuộc Liên Xô cũ. Ông được yêu mến và biết đến ở châu Âu và Mỹ. 

phim chuyen the tu tac pham cua nha van nga ivan turgenev 9 cuốn sách từng bị chỉ trích được dựng phim thành công
phim chuyen the tu tac pham cua nha van nga ivan turgenev Bạn có nghĩ đây là những tác phẩm chuyển thể từ truyện tranh?

Phim chuyển thể từ các tác phẩm của ông gồm nhiều thể loại khác nhau: từ chính kịch, hài kịch, nhạc kịch đến phim hoạt hình và ba-lê. Ngoài ra, còn có phim truyền hình nhiều tập, phim truyền hình được quay theo các tác phẩm của ông. Những cuốn sách của Ivan Turgenev viết về các đề tài vĩnh cửu như tình yêu, tình bạn, các mối quan hệ và xung đột giữa các thế hệ, vấn đề con người tìm kiếm chỗ đứng của mình trong thế giới này, chúng phản ánh kinh nghiệm riêng của nhà văn và nhận được sự đồng cảm của mọi người.

Không hiếm khi, một tác phẩm của Ivan Turgenev trở thành cơ sở cho những bộ phim khác nhau, được quay ở các nước khác nhau trên thế giới. Ví dụ, truyện vừa Những dòng nước mùa xuân được chuyển thể thành phim 8 lần ( Ý-Pháp-Anh: 1989; Liên Xô- Áo- Tiệp Khắc: 1989; Cộng hòa Liên bang Đức: 1974; Liên Xô: 1976; Tiệp Khắc:1968; Anh:1959; Hồng Công:1957; Đức:1924). Tiểu thuyết Tổ quý tộc được chuyển thể thành 4 phim; tập truyện Bút ký người đi săn - 4; Vở hài kịch Một tháng ở nông thôn – 10 phim truyền hình; truyện ngắn Mumu - 2 phim truyện và phim hoạt hình; vở kịch Kẻ ăn bám – 7. Tiểu thuyết Cha và con được chuyển thể thành 4 phim điện ảnh và 1 phim truyền hình nhiều tập; truyện vừa Mối tình đầu – 9 phim truyện và phim truyền hình...

phim chuyen the tu tac pham cua nha van nga ivan turgenev
Ivan Turgenev

Những bộ phim chuyển thể đầu tiên từ tác phẩm của Ivan Turgenev đã xuất hiện vào đầu thế kỷ trước trong thời đại phim câm. Ở Ý, kịch Kẻ ăn bám được làm phim hai lần (1913 và 1924). Ở nước Nga trước cách mạng, năm 1915, có hai phim được chuyển thể theo tác phẩm của Turgenev: Tổ quý tộc Sau khi chết dựa theo mô típ truyện ngắn Klara Milich. Trong phim Sau khi chết, các vai chính được thực hiện bởi hai ngôi sao phim câm nổi tiếng Vitold Polonsky và Vera Karalli. Cũng vào năm đó, hãng phim Nga “A.Khanzhonkov và K” đã sản xuất phim Bài ca về chiến thắng của tình yêu với sự tham gia của Vera Kholodnaya và Vitold Polonsky.

Năm 2014, vở kịch Một tháng ở nông thôn của Ivan Turgenev được chuyển thể thành phim với tựa đề Hai người phụ nữ. Đây là một dự án phim quốc tế với sự tham gia của Pháp, Latvia và Nga. Đạo diễn kiêm nhà sản xuất của bộ phim là Vera Glagoleva. Vai nam chính do ngôi sao điện ảnh tầm cơ quốc tế Ralph Fiennes thể hiện, vai nữ chính do nữ diễn viên Anna Astrakhantseva từ Saint-Petersburg phụ trách. Tham gia bộ phim còn có nam diễn viên Aleksandr Baluev và nữ diễn viên Pháp Sylvie Testud.

phim chuyen the tu tac pham cua nha van nga ivan turgenev
Nhân djp kỷ niệm 200 năm ngày sinh của nhà văn Nga Ivan Turgenev (1818-2018), bức tượng đầu tiên của ông vừa được khánh thành tại thủ đô Moskva

Nhân dịp kỷ niệm 200 năm ngày sinh của Ivan Turgenev (9/11/1818-9/11/2018), chúng tôi xin trân trọng giới thiệu một số bộ phim nổi tiếng được chuyển thể từ tác phẩm của ông.

Phim Tổ quý tộc (1969)

Phim của đạo diễn Liên Xô Andrey Konchalovsky với sự tham gia diễn xuất của hai diễn viên Irina Kupchenko và Leonid Kulagin trong các vai chính. Các nhân vật đưa khán giả trở về nước Nga quý tộc. Câu chuyện phim xoay quanh chuyến hồi hương của một địa chủ không còn trẻ, sau khi cảm thấy buồn chán ở châu Âu.

Ở nước Nga mọi thứ với ông đều thân thuộc. Nhưng nhân vật vẫn không thể tìm được sự bình yên, vì trong cuộc đời ông (nhân tiện xin nói ông chưa lập gia đình) xuất hiện một thiếu nữ trẻ trung và quyến rũ.

phim chuyen the tu tac pham cua nha van nga ivan turgenev
Cảnh trong phim Tổ quý tộc (1969)

Đạo diễn Andrey Konchalovsky quan niệm rằng chuyển thể tác phẩm cổ điển không nhất thiết phải tuân thủ một cách chặt chẽ chủ ý của tác giả. Vì vậy trong phim không có những cuộc tranh luận tư tưởng dài dòng vốn đặc trưng với tiểu thuyết của Turgenev. Bộ phim chủ yếu nói về một tình yêu lãng mạn, có lẽ vì vậy các khán giả nữ rất thích phim của Konchalovsky.

Phim Tổ quý tộc đoạt giải Jussi Award năm 1973 về đạo diễn nước ngoài xuất sắc nhất tại Phần Lan, đây là giải thưởng lâu đời nhất ở châu Âu

Phim Rudin (1977)

Năm 1977, đạo diễn Liên Xô Konstantin Voinov hoàn thành bộ phim Rudin được quay theo mô típ tiểu thuyết cùng tên của I. S. Turgenev với sự tham gia của dàn diễn viên ngôi sao của điện ảnh Liên Xô: Oleg Efremov, Rolan Bykov, Armen Dzhigarhanyan và Lidya Smirnova.

phim chuyen the tu tac pham cua nha van nga ivan turgenev
Phim Rudin

Theo cốt truyện, trong ngôi nhà của một nữ địa chủ nổi tiếng và giàu có, mọi người chờ đợi một vĩ nhân triết học, một nam tước nào đó, nhưng ông ta tiến cử nhân vật Dmitry Rudin đến thay mình. Nỗi thất vọng nhường chỗ cho sự khâm phục, bởi vị khách mới cũng biết nói chuyện rất thú vị.

Trong phim có một câu chuyện tình. Cô con gái của bà chủ rất thích vị khách. Nhưng anh ta quá lạnh lùng, hoặc do dự, hoặc không tự tin vào tình cảm của mình. Cuối cùng, trái tim cô gái tan vỡ, còn vị khách ra đi.

Mặc dù I.S. Turgenev bắt đầu viết tiểu thuyết Rudin năm 1855, nhưng khán giả hiện nay có thể tìm thấy những thông điệp mang tính cấp thiết đối với thời đại của mình.

Phim Những dòng nước mùa xuân (1989)

Không chỉ các đạo diễn trong nước mà cả các đạo diễn nước ngoài cũng chuyển thể các tác phẩm của Ivan Turgenev. Năm 1989, đạo diễn điện ảnh Ba Lan Jerzy Skolimowski đã làm phim Những dòng nước mùa xuân dựa theo truyện vừa cùng tên của I.Turgenev

phim chuyen the tu tac pham cua nha van nga ivan turgenev
Phim Những dòng nước mùa xuân

Các vai chính do Nastassja Kinski, Timothy Hutton, Valeria Golino thực hiện. Đạo diễn vẫn trung thành với nguyên tác, vì vậy các sự kiện trong bộ phim diễn ra y hệt như trong truyện. Vẫn là nhà quý tộc Nga Dmitry Sanin định cưới cô gái mình yêu Gemma. Nhưng trước đám cưới, ông quyết định bán đất của mình ở Nga, nên đã trở về tổ quốc và ở đó ông đã gặp người mua đất là vợ của một bạn học hồi phổ thông.

Nhiều người hâm mộ bộ phim này đánh giá cao trình độ diễn xuất của các diễn viên đã thể hiện một cách tinh tế tính cách của các nhân vật người Nga. Bộ phim tham gia chương trình thi tuyển của LHP Cannes năm 1989.

Phim Mumu (1999)

Phần lớn các đạo diễn làm phim theo mô típ tác phẩm của Ivan Turgenev đều tuân thủ chủ ý của tác giả. Nhưng năm 1999, đã xuất hiện bộ phim thực hiện một cuộc cách mạng trong việc chuyển thể tác phẩm của nhà văn. Đạo diễn Nga Yury Grymov đã sản xuất một bộ phim ngắn Mumu mà các nhà phê bình điện ảnh gọi là kỳ dị và khác thường.

Theo chủ ý của Yury Grymov, cốt truyện phát triển như sau: bà địa chủ tuổi trung niên nổi tiếng với những cuộc phiêu lưu tình ái của mình đã phải lòng một người hầu vừa câm vừa điếc tên là Gerasim. Nhưng anh ta lại yêu và muốn lấy cô đầy tớ gái xinh đẹp Tanya, để trả thù bà chủ đã gả nàng cho một gã say rượu nổi tiếng trong làng.

phim chuyen the tu tac pham cua nha van nga ivan turgenev
Cảnh trong phim Mumu (1999)

Vì Gerasim không đáp lại tình cảm của mụ địa chủ nên thị “giận cá chém thớt”, đã bắt anh ta dìm chết con chó yêu Mumu của mình.

Bộ phim của Yurry Grymov đã thu hút được dàn diễn viên ngôi sao: Aleksandr Baluev (vai Gerasim), Irina Apeksimova (vai mụ địa chủ), Elena Korikova, Aleksey Kravchenko và Vladimira Seklova.

Đặc biệt, Mumu là bộ phim đoạt nhiều giải thưởng: giải nhất của LHP quốc tế Moskva “Arsenal” tại Riga về đạo diễn xuất sắc nhất dành cho Yury Grymov (1998); giải “Nika” về quay phim xuất sắc nhất dành cho Yury Klimenko (1998); giải mang tên Tariverdiev về nhạc phim xuất sắc nhất của Liên đoàn điện ảnh Nga dành cho Vladimir Dashkevich (1998); giải vai nữ xuất sắc nhất của Liên đoàn điện ảnh Nga dành cho Ludmila Maksakova (1999); giải vai phụ nữ xuất sắc nhất của LHP quốc tế Moskva dành cho Elena Korikova (1999)...

Nhân tiện xin nói, trong lịch sử phim nói của nước nhà, đây là chuyển thể thứ hai truyện ngắn Mumu của Turgenev. Năm 1959, trong bộ phim cùng tên, vai Gerasim do nghệ sĩ nhân dân LB Nga Afanasy Kochetkov thể hiện một cách xuất sắc.

Phim Cha và con (2008)

Trong giới điện ảnh Nga, đạo diễn Avdotya Smirnova nổi tiếng là người gây nhiều ngạc nhiên bằng những tác phẩm của mình.

phim chuyen the tu tac pham cua nha van nga ivan turgenev
Phim Cha và con (2008)

Năm 2008, Smirnova đã chuyển thể một trong những tiểu thuyết nổi tiếng nhất của Ivan Turgenev là Cha và con. Đây là bộ phim 4 tập với tên gọi Sai lầm của Bazarov với sự tham gia diễn xuất của các diễn viên nổi tiếng và đầy triển vọng như: Leonid Yarmonik, Anatoly Vasilyev, Ekaterina Vilkova, Anna Tsukanova, Aleksandr Ustyugov và nhiều người khác.

Theo nhận xét của các khán giả, bộ phim đã khiến nhiều người thích thú tác phẩm của nhà văn Nga. Đặc biệt là những khán giả khi ngồi trên ghế nhà trường chưa đọc Cha và con sẽ tìm thấy trong đó những ý tưởng sáng suốt, những kết luận mang tính chất phê phán, sự châm biếm, hài hước. Xung đột cha –con là câu chuyện muôn thuở, nhưng quan điểm của tác giả bộ phim về vấn đề này mang tính thời đại rõ nét.

phim chuyen the tu tac pham cua nha van nga ivan turgenev Andy Blankenbuehler biên đạo múa cho bộ phim chuyển thể từ nhạc kịch ‘Cats’
phim chuyen the tu tac pham cua nha van nga ivan turgenev Những bộ phim được chuyển thể từ các tác phẩm văn học cổ điển Nga

Trần Hậu

( Theo báo Nga)