Tại sao Steven Spielberg nổi tiếng? (Phần 1)

	Đạo diễn Steven Spielberg: ‘Thần đèn xì tin’ của thiếu nhi
	Nhóm làm phim ‘Schindler's List’ tái hợp

Đạo diễn Steven Spielberg

Sự hài hước khôn ngoan

Từ cảnh đầu phim 1941, khi chiếu lại đoạn cá mập bắt đầu tấn công trong Jaws (Hàm cá mập) nhưng một chiếc tàu ngầm của Nhật Bản đã thế vào chỗ con cá mập, cho đến khoảnh khắc ranh mãnh khi Indy nhận ra bức họa của “chiếc rương hiệp ước” trong Indiana Jones And The Last Crusade, Spielberg luôn giữ một sự khôn ngoan kín đáo vốn thường được nhắc đến trong di sản điện ảnh của ông. Đây không phải là cách nói phóng đại lòng kính trọng với ông mà chỉ là gợi ý vui vẻ dành cho người hâm mộ và bạn bè, cũng là để họ tiếp tục tìm ra sự hài hước kín đáo trong các phim của Spielberg. Ví dụ như chuyện chú chó yêu Elmer của ông xuất hiện trong Jaws, Close Encounters, căn bếp của Molen trong Hook (đặt theo tên của nhà sản xuất Gerald R.Molen)...

10 năm chờ đợi để thực hiện Schindler's List (Bản danh sách của Schindler)

Cảnh trong phim Schindler's List

Năm 1982, việc tác phẩm Schindler's Ark của Thomas Keneally giành giải Booker cao quý đã thu hút sự chú ý của người thầy thông thái Sid Sheinberg của Spielberg. Sid ngay lập tức đã gửi một bài điểm sách xuất sắc trên tờ New York Times cho người học trò của mình. Sau đó, sự quan tâm mà Spielberg dành cho câu chuyện của Keneally đã thúc đẩy hãng Universal mua bản quyền chuyển thể tiểu thuyết đó. Khi ấy. không ai biết rằng dự án này sẽ ngủ yên trong vòng một thập kỉ. Sau khi đã có lời mời tới một loạt các đạo diễn, gồm cả Martin Scorsese, Sydney Pollack và Roman Polanski, Spielberg vẫn cảm thấy mình chưa sẵn sàng đương đầu với sự kỳ công không dễ gì vượt qua được để miêu tả nạn thảm sát người Do Thái trong bộ phim. Ông đã chờ đợi. Và đến năm 1993, Spielberg tới Ba Lan để bắt đầu những cảnh quay chính của bộ phim, lúc đó đã có một cái tên mới Schindler's List (Bản danh sách của Schildler). Phải mất mười năm Spielberg mới cảm thấy đủ độ chín về cảm xúc và sự sắc sảo để đối diện với bộ phim, và sự kiên nhẫn của ông đã được đền đáp khi Schindler's List không những trở thành tác phẩm quan trọng nhất trong gia tài điện ảnh của ông mà còn được cả thế giới tôn vinh như một cái nhìn về nỗi kinh hoàng không sao kể xiết về nạn tàn sát người Do Thái.

Tình yêu với phim hoạt hình

Spielberg lớn lên với một tuổi thơ luôn đắm chìm trong các bộ phim của Disney và Chuck Jones. Chính vì thế, hoạt hình đã ngấm vào máu của ông. Niềm đam mê phim hoạt hình này tự nó đã biểu lộ qua trích dẫn trực tiếp từ các bộ phim – trong The Sugarland Express, những kẻ yêu nhau có số phận bi đát đã xem Road Runner hay nhân vật Roy Neary đã biết đến Duck Dodgers In The 24 ½ Century trong Close Encounters­ – hoặc theo những cách thật kín đáo; chiếc xe tải bị săn đuổi trong Duel là sự phóng tác từ Road Runner vs Wile E.Coyote hoặc toà tháp quỷ dàn dựng trong Close Encounters là hiệu ứng đặc biệt quay lại từ chính trong Close Encounter. Nhưng rõ ràng hơn cả là việc Spielberg đã tài trợ cho “những thước phim hoạt hình thực sự” như Who Frame Roger Rabit? và Animaniacs and Tiny Toon Adventures.

Một đạo diễn thiên tài với diễn viên nhí

Không còn nghi ngờ gì nữa, Spielberg là đạo diễn xuất sắc nhất với trẻ em trong lịch sử điện ảnh. Dù may mắn tìm được những cô bé, cậu bé chưa hề có tên tuổi gì nhưng rất có khả năng diễn xuất (Carry Guffey trong Close Encounters, Christian Bale trong Empire Of The Sun – Đế chế mặt trời) hay là khi làm việc cùng những diễn viên nhí ít nhiều đã có tiếng tăm (Haley Joel Osment trong A.I. (Trí khôn nhân tạo), Dakota Fanning trong War Of The Worlds (Thế giới đại chiến), kỹ năng mà chỉ Spielberg mới có là khơi dậy sự chân thực và không thể dự báo trước ở bọn trẻ mà không có dấu vết nào của sự giả tạo hay ép chúng phải có những hành động “chín sớm” so với tuổi. Được truyền cảm hứng từ Francois Truffaut - người trước đó đã nói với Spielberg rằng “Anh nhất định phải làm một bộ phim với lũ trẻ!”, vinh quang hoàn mĩ lưu lại trong E.T. của Spielberg là diễn xuất của bộ ba Henry Thomas, Robert MacNaughton và Drew Barrymore mà kì diệu thay nó đã khiến cho mối quan hệ giữa ba đứa trẻ và một con rối được dựng lên từ mô hình robot trở nên đáng tin và đầy cảm động.

Khả năng thể hiện những mặt tối của bản thân

Poster phim Indiana Jones And The Temple Of Doom

Ở đâu cũng thế, lũ trẻ đều bịt ngay mắt lại khi con quỷ Mola Ram đặt những ngón tay của nó lên ngực người được chọn làm vật tế lễ vốn đã hoá đá cũng như lúc hắn moi mất trái tim của nạn nhân và giơ nó lên cao, cười đầy man dại như thể những phím đàn đang bị thiêu cháy trong ngọn lửa vẫn tiếp tục nhảy múa. Với hình ảnh như thế này trong tâm trí, không có gì là ngạc nhiên khi biết rằng Spielberg đã thực hiện Indiana Jones And The Temple Of Doom trong những giờ phút đen tối nhất. Những rắc rối cá nhân đã phủ đám mây đen lên tất cả, điều này rõ ràng đã góp phần tạo ra một cảm giác ma quỷ tràn ngập bộ phim. Nó cũng là một cái nhìn lôi cuốn vào mặt tối của người đạo diễn. Với những lễ nghi khủng khiếp và thời khắc hồi hộp như đang bước chân vào địa ngục, Indy II một lần nữa lại cho thấy Spielberg là bậc thầy trong việc tạo ra sự căng thẳng tột cùng. Căn phòng đầy đinh nhọn là ví dụ điển hình nhất cho điều này. Khả năng chạm đến những ảo ảnh thường thấy trong cơn ác mộng này của ông đã khiến Indiana Jones And The Temple Of Doom trở thành một bộ phim tuy không điển hình lắm nhưng lại khá hay về ma quỷ của Spielberg.

Những mẩu chuyện vui của Spielberg

Đó không chỉ là những bộ phim với phần kết thúc đầy hài hước của ông. Bản thân Spielberg cũng đã lâm vào một vài tình thế dở khóc dở cười trong cả sự nghiệp của mình. Ai có thể quên cảnh Spielberg cố gắng gắn lại cánh tay đã bị gãy của Battle Droid khi quay The Phantom Menace? Hoặc khi George Lucas đến thăm ông bạn chung phòng trong thời gian làm phim Jaws (Hàm cá mập), trò tinh nghịch của John Milius, Hal Barwood, Mathew Robbins và Spielberg khiến cho George suýt bị xay thành cám trong miệng con cá mập máy khi các thợ cơ khí không thể mở lại bộ hàm của hung thần biển cả này. Tiếp đến là chuyện Spielberg và Brian De Palma đã mượn chiếc di động đầu tiên của studio lúc đó, gọi mấy bà mấy cô, trong khi mình thì đứng ngay ngoài cửa và bấm chuông inh ỏi. Những chuyện buồn cười xảy ra bất ngờ này đã trở thành một phần của các giai thoại điện ảnh, nó cho thấy Spielberg không hề lạc hậu trong mấy trò chơi xỏ cho vui này.

Mối quan hệ với Martin Scorsese

Steven Spielberg và Martin Scorsese

Lần đầu tiên Spielberg làm việc cùng Martin Scorsese là trong bộ phim ngắn The Big Shave của Scorsese năm 1967. Mặc dù có phong cách làm phim hoàn toàn khác nhau, cả hai vẫn luôn duy trì một mối quan hệ bạn bè lâu bền – Scorsese đạo diễn một phần Amazing Stories cho Spielberg, Spielberg là nhà sản xuất cho Cape Fear của Scorsese. Nhưng có lẽ sự hợp tác đáng kể nhất giữa hai đạo diễn hàng đầu này là đóng góp của Spielberg trong phần kết của Taxi Driver (Người lái tắc xi). Cũng như khi đứng ra như một người bảo lãnh cho bộ phim để chắc chắn rằng nó sẽ được hoàn thành, Spielberg đã giúp sức trong việc biên tập, định hình và cô đọng cuộc “tắm máu” cuối cùng của Travis Bickle - thậm chí ông đã tới phòng biên tập phim vào lúc nửa đêm để giúp Scorsese đang hoảng loạn, sau khi bị MPAA yêu cầu cắt bỏ những cảnh bạo lực, bình tâm trở lại.

Về đặt tên phim

“Tôi muốn có một tựa đề ban đầu mà đó là sự lùi lại với những ngày xưa cũ của Saul Bass, Maurice Binder và Pathe-Freleng để tạo nên phong thái của thời đại mà chúng ta đang kể câu chuyện của mình. Tôi không muốn nó giống với The Pink Panther như thể nói rằng đây sẽ là một bộ phim hài thuần tuý. Thay vào đó, tôi muốn có một chút gì đặc biệt hơn trong thiết kế mà chỉ người thực sự quan tâm mới hiểu được, một chút gì đó thiên về hai chiều hơn. (Những nhà thiết kế tựa đề) Kuntzel và Deygas đã làm một công việc thật tuyệt vời khi tạo cho chữ cái đầu tiên chạy đuổi như trong hoạt hình. Và Johnny Williams, với lần duy nhất trong cả sự nghiệp của mình, đã thành công khi xen vào một điệu jazz thật sôi nổi.

Những nhân chứng sống sót sau thảm họa tàn sát người Do Thái và quỹ Shoah

Đó là trường hợp hiếm hoi khi một nhân vật Hollywood có can đảm đối diện với những lời buộc tội, Steven Spielberg đã thành lập quỹ Shoah sau khi hoàn thành Schindler's List vào năm 1994. Đó là một tổ chức phi lợi nhuận, một quỹ với mục đích thu thập tài liệu bằng cách quay phim về những người sống sót và các nhân chứng của nạn thảm sát người Do Thái. Trong 6 năm, quỹ này đã thu thập được 52000 tài liệu từ 56 quốc gia viết bằng 32 ngôn ngữ, chúng hiện đang được sử dụng như một nguồn tư liệu giáo dục trong các lớp học và hơn thế nữa. Để biết thêm thông tin, xin truy cập vào địa chỉ http://www.usc.edu/schools/college/vhi/.

Bị kẹt với con cá mập

Poster Jaws

“Cá mập không hoạt động. Nhắc lại, cá mập không hoạt động”. Khi những cụm từ gây nản lòng nhất này cứ lặp đi lặp lại, Spielberg đã phải tự hỏi rằng liệu mình sẽ hoàn thành được Jaws. Ba con cá mập đã được tạo ra để phục vụ các cảnh quay đều có tên chung là Bruce - đặt theo tên người luật sư của đạo diễn - chi phí chế tạo mỗi con là 200000 USD. Liệu từng ấy tiền có làm nên chuyện?…Lần thử nghiệm dưới biển đầu tiên của Bruce đã cho câu trả lời không hề do dự. Do sự ăn mòn của nước muối, người ta đã phải thay bộ da của nó nhiều lần, còn Brian De Palma kể lại một cách trìu mến rằng “Cặp mắt của Bruce trông thật gian manh và bộ hàm thì có lẽ chẳng khi nào khép lại cả”. Nhưng Spielberg vẫn kiên nhẫn với số tiền đã chi cho con quái vật này, và kết quả là cỗ máy làm bằng cao su với vô số khớp cử động đó đã khiến khán giả ở khắp nơi phải hết hồn. Một phim Jaws nữa bằng đồ hoạ? Tôi chắc sẽ không có cái cảm giác đó một lần nữa…

Là đạo diễn của Joan Crawford khi mới 21 tuổi

Ngôi sao huyền thoại Hollywood - Joan Crawford

Khởi đầu vai trò đạo diễn trong một tập của chương trình Rod Serling’s Night Gallery khi mới 21 tuổi, Spielberg cảm thấy mình đang ở một vị trí không thể tốt hơn khi là đạo diễn của huyền thoại Hollywood Joan Crawford. Crawford vào vai một phụ nữ mù đã mua lại khả năng nhìn của mình chỉ để nhìn thấy màn đêm trong một buổi tối không có điện, lần gặp gỡ đầu tiên của Spielberg với nữ diễn viên chính là khi ông bước vào căn hộ của Crawford và ái ngại khi nhìn thấy bà cứ liên tục bị vấp ngã ở trong phòng vì muốn thử làm lại cảm giác mù loà với mắt đã bịt kín. Chương trình đó đã cho một đạo diễn mới vào nghề như ông biết thế nào là thử thách – Crawford chỉ có thể diễn với những tấm biển chỉ dẫn, còn nhóm thực hiện thì không tin tưởng ông – nhưng việc đó cũng đã xác nhận rằng, thậm chí mới ở tuổi 21, ông đã có được sự tháo vát, tính quả quyết và sức mê hoặc để có thể khai thác tốt nhất khả năng của những ngôi sao lớn nhất.

Và ông đã khai sinh ra Columbo

Một chuyện ít được biết tới là Steven Spielberg đã đạo diễn tập đầu tiên của chương trình thường kỳ về những cuộc điều tra của US TV. Do Steven Bochco viết kịch bản (người sau này đã sáng tác Hill Street Blues và Murder One), Murder By The Book kể về một thám tử trông khá xoàng điều tra kẻ sát nhân đã dựa vào một cuốn tiểu thuyết bí ẩn do đồng sự của hắn viết để sử dụng phương pháp giết người được miêu tả trong cuốn tiểu thuyết đó cho lần hợp tác tiếp theo của chúng. Một lần nữa, Spielberg lại bất đồng với cả nhóm thực hiện; rồi ông đã thuyết phục nhà quay phim Russell Metty tìm những góc máy mới và hấp dẫn. Và kết quả là một tác phẩm để đời của thể loại điều tra tội phạm trên. Columbo cũng đã “trả lễ” trong một tập phim có tựa đề Murder, Smoke And Shadows trong đó nhân vật phản diện - một tên sát nhân mê phim ảnh - rõ ràng là được sáng tạo trên cơ sở cảm hứng từ Spielberg.

Chuyện hiệu quả âm thanh

Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình gần đây, Spielberg đã hồi tưởng lại rằng những tiếng kêu chết chóc đi cùng với cái chết của con cá mập trong Jaws thực ra là tiếng kêu trước khi chết của con Godzilla khổng lồ. Trên thực tế, những hiệu quả âm thanh của phim này đã đến từ một nguồn khác, thích hợp hơn - tiếng gầm của Gil-Man trong The Creature From The Black Lagoon. Spielberg trước đó đã sử dụng hiệu quả âm thanh với tác động mạnh mẽ không thua kém trong Duel để giành riêng cho lễ cầu siêu cuối cùng của chiếc xe tải.

Và ông đã nói không với những bộ phim này

Khi những câu hỏi quen thuộc xung quanh một phần tiếp theo của Jaws bắt đầu trở nên xôn xao, Spielberg đã giữ một thái độ điềm tĩnh và trả lời ngay là “không”. Ba năm sau khi cơn sốt về con cá mập lan ra khắp thế giới, một tước vị tưởng tượng và kém tiếng tăm hơn, Jaws 2 (bộ phim khiến mọi đứa trẻ đều khó chịu) đã đổ bộ vào các rạp chiếu. Năm 1983, bộ phim thứ ba về hung thần biển cả này xuất xưởng với diện mạo khá tồi tệ Jaws 3D (bộ phim có sự tham gia của Dennis Quaid và quay ở…Sea World). Điều ngạc nhiên là, chỉ mất thêm có 4 năm nữa trước khi con cá mập - có lẽ cũng đã rất mệt mỏi - xuất hiện trở lại trên các bờ biển trong Jaws 4: The Revenge (bộ phim mà trong đó cá mập có nhân cách). Thời gian đã cho thấy, Steven Spielberg quả là một người thông thái.

Giải Oscar hụt

Đó là một ví dụ hay nhất cho tất cả những truyền thuyết mang tên Spielberg. Để đánh dấu thành công của Jaws trong lễ công bố các đề cử cho giải Oscar năm 1976, Spielberg đã mời một nhóm làm tin tức của LA TV đến ghi lại những phản ứng của mình khi các đề cử được công bố. Dự đoán đầy tự tin rằng bộ phim sẽ rinh hết các đề cử quan trọng, Spielberg đã bẽ mặt khi Jaws chỉ giành được 4 đề cử trong khi bản thân mình thì hoàn toàn tay trắng. Nếu bạn từng tự hỏi tại sao Spielberg lại thận trọng trong thời gian diễn ra các giải thưởng đến thế, thì gốc rễ của sự dè dặt là bắt đầu từ đây.

Người sáng tạo cách ăn mặc mới của đạo diễn

Trước Spielberg, hầu như các đạo diễn khi làm việc đều mặc vest và thắt cravat. Chính Spielberg là người đã tạo ra xu hướng ăn mặc với mũ lưỡi trai, áo pull, giày thể thao và râu để giống kiểu thanh niên Thổ Nhĩ Kỳ.

Một hình ảnh từ Close Encounters Of The Third Kind

Khi được hỏi về một hình ảnh có thể thâu tóm toàn bộ công việc của mình trong suốt cả sự nghiệp điện ảnh, Spielberg đã chọn khoảnh khắc này trong Close Encounters Of The Third Kind. Từ sự tương tác giữa những điều kì diệu và sự kinh hoàng trong ánh nhìn của một đứa trẻ bé nhỏ trong thế giới của người lớn, từ việc sử dụng tuyệt vời và đáng kinh ngạc hiệu quả ánh sáng, bạn sẽ chẳng thể tìm thấy ở đâu nhiều chất Spielberg hơn thế này.

Còn nữa...

Đạo diễn Steven Spielberg: ‘Thần đèn xì tin’ của thiếu nhi (TGĐA) - Khác với vẻ ngoài bụi bặm, Steven Spielberg là đạo diễn rất “teen” với ...

Steven Spielberg và hành trình làm nên lịch sử điện ảnh với những bộ phim kinh điển (TGĐA) - Steven Spielberg là vị đạo diễn kiêm nhà sản xuất phim nổi tiếng ...