Ngôi sao xanh Cánh diều vàng Bông sen vàng Haniff Oscar Cannes Venice

Điện ảnh Nga: Chờ đợi gì trong bối cảnh mới?

(TGĐA) - Từ ngày 24/2/2022, khi nước Nga tiến hành “chiến dịch quân sự đặc biệt”, các nhà hoạt động văn hóa cho rằng năm 2022 sẽ rất khó khăn đối với văn hóa Nga nói chung, điện ảnh Nga nói riêng. Đầu năm, nước Nga chuẩn bị rất nhiều dự án phim độc đáo để thay thế phim Hollywood. Nghĩa là, có thể hy vọng năm 2022 sẽ là năm phồn thịnh của điện ảnh Nga. Vậy trên thực tế, điện ảnh Nga phát triển như thế nào? Bài viết sau đây sẽ giúp bạn làm sáng tỏ câu hỏi đó.

	'Người vợ của Chaykovsky': Bí mật của nhạc sĩ thiên tài nước Nga và nỗi cô đơn khủng khiếp của người vợ!
	Đạo diễn Andrei Tarkovsky: Kẻ lưu vong bất đắc dĩ hay một đạo diễn Nga nổi tiếng thế giới?

Điện ảnh Nga cũng lo ngại có làn sóng chảy máu nhân tài như đạo diễn Kantemir Balagov ra khỏi đất nước

Đóng cửa các rạp chiếu phim

Sự ra đi của các tập đoàn truyền thông nước ngoài khỏi nước Nga đã ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến hoạt động của các rạp chiếu phim. Vấn đề ở chỗ, thu nhập từ phát hành phim Mỹ chiếm từ 70% đến 80% tổng thu nhập hằng năm. Chỉ tính riêng việc vắng bóng những bộ phim như Batman và Morbius trên thị trường nội địa, khiến các nhà phát hành phim thiệt hại khoảng 5 tỷ rúp. Đầu năm, ban giám đốc rạp Mirage Cinema thông báo rằng đã bắt đầu đóng cửa một số điểm chiếu phim của mình và dự báo đến cuối năm, có thể hơn một nửa số rạp chiếu phim trong nước sẽ đóng cửa.

Các đại diện của Karo ART - một trong những chuỗi rạp chiếu phim lớn nhất ở Nga, cho biết họ có kế hoạch chiếu lại những bộ phim đã phát hành trước đây để tăng cường số lượng người xem, vì từ khi bắt đầu “chiến dịch quân sự đặc biệt”, số lượng khán giả đã giảm 50%.

Hiệp hội các chủ sở hữu rạp chiếu phim cũng kêu gọi sự giúp đỡ của các cơ quan chức năng, bởi tình hình hiện nay có nguy cơ xóa sổ hoàn toàn ngành phát hành phim: “Thật đáng tiếc, số lượng và chất lượng của các bộ phim Nga ra mắt công chúng không đáp ứng đầy đủ nhu cầu về nội dung của các rạp chiếu phim. Ngoài ra, việc phát hành một số bộ phim Nga, vì những lý do không rõ ràng, đã bị hoãn lại hoặc bị hủy bỏ hoàn toàn, mặc dù chúng được sản xuất bằng kinh phí của nhà nước” (trích Bản tin của Hiệp hội).

Hiện tại, những bộ phim lớn của Nga như Giải Oscar đầu tiên, Đế chế V (mặc dù do sự xuất hiện bài hát Oxxxymiron’a phản đối chiến tranh ở Ukraina trong phim, việc phát hành bộ phim này vẫn còn đang để ngỏ), Tháng 12, 14+, Woland và Người làm clip đã được lên kế hoạch ra rạp trong năm nay.

Woland - bộ phim Nga sản xuất dự kiến phát hành năm 2023

Làm phim ở Nga như thế nào?

Để bằng cách nào đó hỗ trợ các rạp chiếu phim và ngành sản xuất phim nói chung, nhà nước phải cấp nhiều tiền hơn cho việc thực hiện các dự án đặc sắc để phim Nga được phát hành nhiều hơn. Đạo diễn kiêm nhà sản xuất phim Aleksandr Rodnyansky đề xuất một số thể loại cơ bản, cụ thể là kinh dị và hài. Đây là những bộ phim giải trí rẻ tiền, không bắt người xem phải động não, và giúp nhà sản xuất tiết kiệm chi phí sản xuất.

Dự án phim truyền hình Anna K cũng bị dừng lại

Nhà phê bình phim Andrey Plakhov cho rằng các nhà làm phim Nga sẽ tiếp tục quay những bộ phim về đề tài yêu nước, vốn được hoan nghênh trước khi bắt đầu “chiến dịch quân sự đặc biệt”. Hãng Lenfilm đã quay bộ phim về trận đấu bóng đá ở Leningrad trong thời kỳ phong tỏa với nhan đề Bóng đá phong tỏa. Còn ở Volgograd, người ta làm phim Bên bờ sông Volga kể về chiến công của những người lính tham gia trận Stalingrad, hơn nữa, nhiều vai diễn do các cư dân bình thường của thành phố, chứ không phải diễn viên chuyên nghiệp, thực hiện.

Ngoài ra, phần phụ (spin-off) của phim hành động Thiếu tá Grom: Bác sĩ bệnh dịch của đạo diễn Oleg Trofim về thời thơ ấu của nhân vật chính đang được thực hiện. Khán giả kỳ vọng phần tiền truyện Thiếu tá Grom: Tuổi thơ gian khổ sẽ có chất lượng và hình ảnh tương đương. Đây là bộ phim được quay theo tất cả các tiêu chuẩn của Hollywood, cho phép nó nhận được tình cảm lớn của người hâm mộ điện ảnh. Tuy nhiên, trong tình hình hiện nay, điều này có thể gặp khó khăn.

“Phim của chúng tôi được quay bằng thiết bị nhập khẩu hoặc với các linh kiện nhập khẩu nên có khả năng cạnh tranh cao. Không ai có thể thay thế bất cứ thứ gì một cách nhanh chóng” - ông Vladislav Pasternak, giám đốc sản xuất của hãng phim HHG, nhà phân phối và giám đốc chương trình cho biết trong một cuộc phỏng vấn.

Thay thế điện ảnh Hollywood

Một số đạo diễn trong nước, chẳng hạn như Klim Shipenko, vốn được coi là đạo diễn có doanh thu cao nhất ở Nga, hoàn toàn có thể tận dụng tình hình hiện nay và sản xuất nhiều phim hơn. Tuy nhiên, hình như, phía nhà sản xuất không có nhiều tiền để làm điều đó. Ngoài ra, bản thân Klim Shipenko đã quen làm việc với các thiết bị nhập khẩu và hòa nhập sâu rộng vào cộng đồng thế giới. Xin nhắc lại, đạo diễn học làm phim khá nhiều ở Mỹ.

Tình hình rạp chiếu ở Nga khá ảm đạm khi thiếu hụt nguồn phim

Điện ảnh độc lập châu Âu có thể thay thế Hollywood. Tuy nhiên, ở đây chúng ta thấy có sự chuyển nhượng, mặc dù việc phát hành những bộ phim này không bị cấm. Ngoài ra, giám đốc PR của nhà phân phối phim lớn A-One Films cho biết việc mua phim mới sẽ trở nên khó khăn hơn nhiều do tỷ giá hối đoái thay đổi.

Một số nhà làm phim dự báo về sự thống trị của điện ảnh Hàn Quốc, Ấn Độ và có thể cả Trung Quốc. Vẫn chưa rõ liệu khán giả Nga có thích phim của các nước này không, mặc dù thành công của phim Ký sinh trùng tại tất cả các liên hoan phim lớn đã làm tăng đáng kể sự quan tâm đến văn hóa Hàn Quốc.

Liệu điện ảnh Nga có thể vươn tầm quốc tế?

Tất nhiên, nhiều diễn viên Nga và các thành viên khác của quá trình sản xuất phim mơ ước được đến Hollywood. Cho đến nay, chỉ một số ít người trong họ thành công, nhưng sự xuất hiện của Netflix ở Nga đã làm tăng cơ hội tiếp cận khán giả toàn cầu. Tuy nhiên, do tình hình chiến sự ác liệt, dịch vụ phát trực tuyến đã tạm dừng (chính xác hơn là hủy bỏ) một số bộ phim truyền hình nhiều tập như Zato (Thế nhưng) của đạo diễn Daria Zhuk, Anna K của các đạo diễn Valery Fedorovich, Evgeny Nikishov và Natasha Merkulova do nữ diễn viên Svetlana Khodchenkova thủ vai chính, và Không có gì đặc biệt của đạo diễn Ilya Malanin.

Đại úy Volkonogov chạy trốn do Nga sản xuất cũng bị tẩy chay ở nước ngoài

Ngay cả những bộ phim được quay ở Nga hiện nay cũng khó có thể tiếp cận màn ảnh thế giới. Ví dụ, bộ phim Đại úy Volkonogov chạy trốn do Nga, Estonia và Pháp đồng sản xuất, đã bị xóa khỏi hệ thống phát hành ở Estonia vì khán giả không hài lòng.

"Lịch sử điện ảnh Nga ở phương Tây đang giẫy chết" - đạo diễn kiêm nhà sản xuất Aleksandr Rodnyansky buồn rầu nói. Đang xuất hiện phong trào của các nhà làm phim Ukraina kêu gọi tẩy chay điện ảnh Nga và không cho phép tham gia các liên hoan phim. Đáng chú ý là nhiều bộ phim Nga rất nổi tiếng ở nước ngoài và có doanh thu cao ở đó.

“Điện ảnh không tồn tại trong chân không, nó hình thành nên đối thoại văn hóa quốc tế với khán giả ở các quốc gia khác, thu tiền và ý kiến nhận xét từ nhiều tầng lớp khán giả. Một bộ phim có thể được đón nhận dè dặt ở Nga, nhưng được khán giả nước ngoài yêu thích” - ông Vladislav Pasternak nói.

Làn sóng diễn viên, đạo diễn và nhà quay phim rời bỏ nước Nga

Tất cả những khó khăn trong đời sống của các nhà làm phim có thể khiến họ rời bỏ nước Nga. Ông Aleksandr Rodnyansky tuyên bố chắc chắn rằng nhiều diễn viên và đạo diễn Nga tài năng có thể dễ dàng khởi nghiệp ở nước ngoài. Ví dụ như đạo diễn Andrey Zvyagintsev cảm thấy khá thoải mái ở nước ngoài sau chiến thắng tại LHP Cannes, cũng như đạo diễn Kantemir Balagov, người vừa mới quay tập đầu tiên của dự án lớn của Hollywood The Last of Us (Người cuối cùng trong chúng ta). “Người tài không ít. Những người tài năng tốt nhất nên khởi nghiệp ở thế giới khác” - nhà sản xuất phim nói.

Dù sao, vẫn muốn tin rằng nghệ thuật và văn hóa chịu tổn thất không nhiều bởi các sự kiện bên ngoài. Bởi chính điện ảnh làm phong phú tâm hồn chúng ta và cho chúng ta thâm nhập vào một thế giới hoàn toàn khác, ít nhất là trong vài giờ, để học cách đồng cảm và yêu thương.