(TGĐA) - Chiến thắng của Tro tàn rực rỡ tại Liên hoan phim Việt Nam (LHPVN) lần thứ XXIII, mở ra nhiều hi vọng về những nguồn cảm hứng mới dành cho điện ảnh Việt.
“Hơi thở” sau đại dịch
Trong 16 phim truyện điện ảnh tham gia tranh tài tại LHPVN lần thứ XXIII, dù chất lượng tác phẩm ít nhiều có sự chênh lệch nhưng nhìn chung, hầu như đều là những phim có kinh phí đầu tư tầm cỡ, nhiều trong số đó đem lại nguồn lợi nhuận “khủng” như Đất rừng phương Nam, Nhà bà Nữ, Em và Trịnh hay Người vợ cuối cùng, điều đó minh chứng cho thị trường điện ảnh Việt đang dần hồi sinh sau đại dịch.
Xen giữa dòng phim thị trường tranh giải Bông sen, chúng ta chứng kiến sự “đơn thương độc mã” của Tro tàn rực rỡ - phim độc lập thiên hướng nghệ thuật của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên. Tuy rằng là phim đi xin vốn từ quỹ nước ngoài, cộng thêm đề tài kén người xem, nhưng Tro tàn rực rỡ vẫn thu về hơn 4,1 tỷ đồng– con số quá “khủng” của dòng phim độc lập, thậm chí còn hơn rất nhiều phim thương mại nhưng nội dung “thảm họa”. Điều đó phần nào cho thấy khi thị trường phim có nhiều sự biến chuyển, cách thưởng thức của khán giả thay đổi là điều tất yếu, họ trở nên đòi hỏi nhiều hơn và không còn “dễ dãi” đối với những sản phẩm kém chất lượng.
Tro tàn rực rỡ lên ngôi cao nhất tại LHPVN lần thứ XXII |
Điều đó phần nào cũng tạo tiền đề cho sự thành công của LHPVN lần thứ XXIII, bởi Ban giám khảo hạng mục phim Truyện điện ảnh, bao gồm những nghệ sĩ tên tuổi như: đạo diễn, NSND Đào Bá Sơn; nhà quay phim, NSND Trần Quốc Dũng; đạo diễn, NSND Nhuệ Giang; đạo diễn, nhà sản xuất Charlie Nguyễn… có lẽ sẽ hào hứng với trọng trách của mình hơn, bởi dường như họ có thêm nhiều phần đắn đo lựa chọn chủ nhân xứng đáng nhất với Bông sen Vàng.
Và dĩ nhiên, khi sen Vàng gọi tên Tro tàn rực rỡ, hầu như chẳng ai muốn bàn cãi bởi đạo diễn Bùi Thạc Chuyên thực sự đã mang tới một câu chuyện giàu sức nặng về thân phận người phụ nữ, chinh phục con tim của đa số khán giả, kể cả những ai vốn không thường xem phim nghệ thuật. NSND Đào Bá Sơn - Trưởng BGK thể loại phim Truyện cho biết: “Bộ phim Tro tàn rực rỡ mang lại cho người xem tính chân thực cao. Đó là câu chuyện rất đáng thương của hai cặp vợ chồng như nội dung phim khán giả đã biết. Nhưng những nhà làm phim đã thể hiện thống nhất nội dung từ cách quay, diễn xuất, bối cảnh… tất cả mọi thứ đều hết sức chân thật. Mọi thứ đi theo nhân vật, câu chuyện”.
Một tác phẩm đầy tính nghệ thuật |
Tro tàn rực rỡ thực sự là bức tranh tổng hòa của tính điện ảnh thuần khiết, khi không chỉ về nội dung mà còn là cảnh quay, âm nhạc. Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên từng nói rằng, quay phim Nguyễn K’Linh – người mang về giải Quay phim hay nhất chấp nhận bỏng, rát để quay phim trực tiếp với lửa, chỉ để thể hiển hình ảnh ẩn dụ chân thực cho nỗi lòng của người đàn ông. Đó còn chưa kể Bùi Thạc Chuyên cùng ê-kíp của mình đã phải vượt qua nhiều trở ngại khác để tác phẩm được hoàn thành trong thời kỳ đại dịch.
Quả thực, khi các phim thương mại trong năm 2023 hầu như đều thu về lợi nhuận lớn, Tro tàn rực rỡ - phim độc lập hiếm hoi được vinh danh tại giải thưởng quốc gia như Bông sen Vàng, chúng ta mới thấy hơi thở của điện ảnh tại Việt Nam đã bắt đầu trở nên rạo rực rơn, tạo nên nguồn cảm hứng mới cho các nhà phim sau này.
Những phát hiện mới
Trong suy nghĩ của nhiều người, đôi khi giải thưởng chỉ là niềm vui tại thời điểm đó, quan trọng sau mỗi kỳ LHP, chúng ta thấy được tài năng nào sẽ đóng góp cho nền điện ảnh nước nhà trong tương lai?
Dĩ nhiên, đầu tiên phải nhắc tới Mai Cát Vi – khi nữ diễn viên trẻ tuổi cùng với Đinh Y Nhung giành giải Nữ chính xuất sắc nhất trong Mẹ ơi, Bướm đây – bộ phim đề cao tình mẫu tử thiêng liêng của đạo diễn Lưu Huỳnh. Trước Mẹ ơi, Bướm đây, Mai Cát Vi cũng từng nhận giải Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất tại LHPVN lần thứ XXI khi chỉ mới 10 tuổi. Mai Cát Vi cũng là diễn viên nhỏ tuổi nhất từng đoạt giải thưởng tính đến thời điểm hiện tại. Đó được xem là thành tựu đáng tự hào, chứng tỏ được năng lực “không phải dạng vừa" của cô bé sinh năm 2009.
Mai Cát Vi nhận giải cùng "mẹ" Đinh Y Nhung |
Tiếp đến chính là Lê Công Hoàng – người giành được Nam diễn viên phụ xuất sắt nhất của Tro tàn rực rỡ. Lê Công Hoàng được coi là “hoàng tử” của dòng phim độc lập, với cách diễn nhập tâm và thể hiện xúc cảm qua ánh mắt. Chắc chắn anh chàng sẽ còn tiến xa nếu biết lựa chọn kịch bản phù hợp với khả năng của mình.
Lê Công Hoàng |
Một phát hiện thú vị khác, chính là Nguyễn Phan Linh Đan (sinh năm 1996) - tay máy nữ vừa ẵm đồng giải Quay phim xuất sắc nhất. Với sự thể hiện trong Cô gái đến từ quá khứ, Nguyễn Phan Linh Đan - giám đốc hình ảnh (D.O.P) nữ hiếm hoi của điện ảnh Việt Nam thời điểm hiện tại - xuất hiện trên sân khấu trao giải Liên hoan phim Việt Nam ở Đà Lạt, bên cạnh nhà quay phim Nguyễn K'Linh (phim Tro tàn rực rỡ) khiến không ít người cảm thấy bất ngờ.
Quay phim K'linh và tay máy trẻ Nguyễn Phan Linh Đan |
Cũng thật thiếu sót nếu bỏ qua Hà Lệ Diễm, đạo diễn phim Những đứa trẻ trong sương – giành được hai giải Đạo diễn và phim Tài liệu xuất sắc nhất. Gọi Diễm là một “phát hiện” vừa có lý lại không, bởi cô gái này ngoài thành tích khiến bộ phim của mình lọt vào top 15 phim hay nhất Oscar 2023, thì đã được vinh danh khắp các giải trưởng trong nước và quốc tế. Nhưng thật mừng vì một lần nữa Hà Lệ Diễm được xướng tên tại LHPVN năm nay, bởi niềm đam mê cháy bỏng với điện ảnh, cách tiếp cận đề tài vừa chân thực lại thuần khiết của nữ đạo diễn, xứng đáng được lan tỏa nhiều hơn nữa tới các bạn trẻ yêu điện ảnh.
Nói thêm về hạng mục Tài liệu, một cái tên đáng chú ý khác chính là đạo diễn 8x Đặng Linh, đoạt giải Bông sen Bạc và Tác giả kịch bản xuất sắc nhất với phim Hai bàn tay - được Hãng phim tài liệu và khoa học Trung ương sản suất năm 2021. Bộ phim kể về cuộc đời, sáng tác của họa sĩ Nguyễn Sáng, cây đại thụ của mỹ thuật Việt Nam. Bộ phim là một sự tích hợp thú vị trong nghệ thuật truyền tải thông điệp và một trách nhiệm đáng quý cho những người làm phim đối với di sản đất nước.
Dòng phim nhà nước đặt hàng – nỗ lực đổi mới
Dòng phim nhà nước đặt hàng ở các giải thưởng điện ảnh trong nước mấy năm trở lại đây, thường tỏ ra “lép vế” so với với phim tư nhân, khi không được đầu tư quảng bá, cũng như cách thể hiện có phần cũ kỹ. Trong 16 phim truyện điện ảnh tranh giải, có hai phim nhà nước đặt hàng đó là Hồng Hà nữ sĩ và Đào, phở và piano.
Trong khi Hồng Hà nữ sĩ xoay quanh cuộc đời của nữ văn sĩ Đoàn Thị Điểm thì Đào, phở và piano (Bông sen Bạc) dù còn nhiều điểm trừ nhưng bộ phim của đạo diễn Phi Tiến Sơn có điểm mạnh về bối cảnh sinh động, khi cố gắng khắc họa một Hà Nội oanh liệt cách đây gần 80 năm. Khá tiếc khi phim để mất giải Thiết kế mỹ thuật xuất sắc vào Người vợ cuối cùng. Nhưng khó thể phủ nhận Victor Vũ luôn là nhà làm phim có tính duy mỹ về bối cảnh, được nhiều người trong nghề lẫn khán giả công nhận.
Các tác giả đoạt giải Bông sen Bạc |
Hãng phim Hoạt hình Việt Nam trong năm 2021 – 2023, cũng đã hoàn thành tốt nhiệm vụ sản xuất phim hoạt hình do nhà nước giao với chất lượng phim ổn. Các bộ phim như Giấc mơ của con (Bông sen Vàng), Cây ổi thiên đường và Nữ tướng Mê Linh (Giải Ban giám khảo), đều được thực hiện với công nghệ mới bằng cắt giấy vi tính hay 3D, đem lại ít nhiều sự mong mỏi cho các phim mới của Hãng sau này. Chỉ tiếc rằng, hạng mục phim Hoạt hình dường như vẫn như mọi năm, thiếu tính cạnh tranh khi không có phim của tư nhân.
Vũ Anh